اخلاق در میدان نبرد

اگر با کافر حربی هم در جنگ هستید، اگر میتوانید، او را با اخلاق زمین بزنید. روایت شده است

که امیرالمؤمنین(ع) در میدان جنگ با مردي از مشرکین در حال نبرد بود. در حین نبرد چشم آن

مشرك به شمشیر آن حضرت افتاد. گفت: عجب شمشیري! اي پسر ابوطالب، شمشیرت را به

من بده. امیرالمؤمنین(ع) در وسط میدان جنگ، در حال کارزار، شمشیرش براي آن مشرك پرتاب

کرد. آن مشرك که بسیار شگفت زده شده بود، گفت: خیلی عجیب است! اي پسر ابی طالب،

در چنین وقت و موقعیتی شمشیرت را به من میبخشی؟!

ادامه »

حسن خلق با همه

پیشوایان ما به ما فرموده اند: حتی با بدها هم با خوبی برخورد کنید. قرآن میفرماید:

قُولوا لِلنّاسِ حُسْناً؛ با مردم با نیکی و زیبایی سخن بگویید.

قرآن همه مردم را میگوید، چه مؤمن و چه کافر، چه خوب و چه بد. رفتار ما، گفتار ما و برخورد

ما در هر صورت باید خوب و نیکو باشد. این فرمان قرآن است.

ادامه »

حلم و بردباري

اگر در مسائل حلم و بردباري به خرج بدهیم، دچار درد سر و پشیمانی نمیشویم. باید با ملایمت

و مدارا رفتار نمود تا تنشی ایجاد نشود.

یک نفر میگفت: یک زمانی سر یک مسألهاي با خانمم بگو مگو و داد و بیداد کردیم. من از شدت

ناراحتی از خانه بیرون آمدم. چون نزدیک مغرب بود، به حسینیۀ مرحوم آیت الله بهاءالدینی که

نزدیک منزلمان بود رفتم. ایشان هم معمولًا کمی قبل از مغرب میآمدند و در حسینیه مینشستند.

من رفتم نزدیک ایشان نشستم. مرحوم آیت الله بهاءالدینی نگاهی عمیق به من کردند و فرمودند:

با داد و دعوا کار درست نمیشود. این در حالی بود که کسی خبر نداشت من با خانمم در خانه دعوا

کرده ایم. فرمودند: چرا با خانمت این کار را کردي؟! میگفت: من خیلی شرمنده شدم. فرمودند: بعد

از نماز هدیهاي میخري و به خانه میبري و از خانمت عذرخواهی میکنی.

مهار آتش غضب

غضب آتش است. آتش، کم آن هم زیاد است. چون همه جا را میگیرد. غضب یعنی آتش،

آتشی که نخست دامن خود انسان را میگیرد و بعد به دیگران سرایت میکند. امام باقر(ع)

فرمودند:

اِنَّ هذَا الْغَضَبَ جَمْرَةٌ مِنَ الشَّیطانِ تُوقَدُ فِی قَلْبِ ابنِ آدَمَ وَ اِنَّ اَحَدَکُمْ اِذا غَضِبَ احْمَرَّتْ عَیْناهُ

وَ انْتَفَخَتْ اَوْداجُهُ وَ دَخَلَ الشَّیطانُ فِیهِ؛ این غضب و خشمی که در وجود شماست، شرارهاي

شیطانی است که در دل آدمیزاده شعلهورمیشود. و چون کسی از شما خشمگین شود،

چشمانش سرخ و رگهاي گردنش ورم کند و شیطان در وجودش در آید.

ادامه »

آتش دلها

خشم و غضب آتشی است که در دل افروخته میشود. چنانکه امیرالمؤمنین(ع) فرمودند:

اَلْغَضَبُ نارُ الْقُلُوبُ؛ خشم آتش دلهاست.

انسان خشمگین خودش در آتش است و دیگران را هم به آتش خود میسوزاند. آتشی است

که اگر مهار نشود، زیانهاي جبران ناپذیري به بار میآورد و چه بسا انسان را از هستی ساقط

میکند.

ادامه »

احیاگر کینه ها

غضب منشأ همۀ بديهاست. کینههاي دیرینه و کهنه شد و فراموش شده را زنده میکند.

امیرالمؤمنین(ع) فرمودند:

اَلْغَضَبُ یُثیرُکَوامِنَ الْحِقْدِ؛ خشم و غضب کینههاي پنهان در درون انسان را به جوش میآورد.

یک غضب مشکلات و دعواها و کینههاي سی ساله را زنده میکند و انسان را به یکباره شعله ور

میسازد و همه را یکجا تلافی میکند و چه بسا انسان را به قعر جهنم میفرستد.

بر لب پرتگاه جهنم

چند سال پیش در اخبار گفته شد که وکیلی با خانمش مشکل داشته. خانم هم شکایت کرده بود.

آن وکیل هم وجه هاي داشته بود.

برخی افراد در بیرون سلمان و ابوذرند، ولی در خانه شمرند. مهم آن است که انسان با خانوادة

خودش خوشرفتار باشد. وگرنه در بیرون از خانه ملاحظۀ رئیس و مشتريها را میکند. اگر بداخلاقی

کند، ممکن است از کار برکنارش کنند، یا مشتريهایش کم شود. بیرون خیلی معیار نیست. در

ادامه »

کلید بديها

غضب یکی از رذائل اخلاقی است که اگر مهار نشود، بنیاد انسان را به باد میدهد و او را به

خاك مذلت مینشاند. روایاتی که در مذمت غضب آمده است، بسیار تکان دهنده است.

امام صادق(ع) فرمودند:

الغَضَبُ مِفْتاحُ کُلِّ شَرٍّ؛ خشم و غضب کلید هر شر و بدي است.

ادامه »

اساس خوش اخلاقی

 از امام صادق(ع) دربارة حدود حسن خلق و خصوصیاتی که باید در انسان باشد تا داراي حسن

خلق باشد پرسیدند:«ما حَدُّ حُسْنِ  الخُلْقِ؛ حد و اندازة حسن خلق چیست ؟ »

حضرت فرمودند:

تَلینُ جانِبَکَ وَ تُطیبُ کَلامَکَ و تَلْقی اَخاكَ بِبِشرٍ حَسَنٍ؛ حد و اندازة حسن خلق این است

فروتن و نرمخو باشی، گفتارت را پاکیزه بگردانی و خوشسخن باشی، و با برادران دینی

خود با گشادهرویی برخورد کنی.

ادامه »

امام مبین

براي دستیابی به حسن خلق، باید حدود و تعریف آن را شناخت و خود را بر اساس آن تربیت نمود.

مراجعه به روایات اهلبیت تمام ابعاد و زوایاي حسن خلق را براي ما تبیین و روشن کرده است. در

روایات ما همه چیز آمده است. حتی از ریزترین مسائل فروگذار نشده است. همانطور که قرآن

اینچنین است.

وَلا رَطْبٍ وَلا یابِسٍ اِلّا فِی کِتابٍ مُبینٍ؛ و هیچ تر و خشکی وجود ندارد، جز اینکه در کتابی آشکار

ثبت است.

ادامه »