راهبردها و عوامل کاهش سن ازدواج را در همان غالب مطرح مي کنيم:
الف) راهبردهاي فرهنگي
همان طور که گفتيم، تغيير نگرش ها و شناخت هاي افراد، کمک زيادي به تغيير رفتار آنان مي کند، و هر تغييري بدون داشتن زيرساخت هاي فکري محکم، دوامي نخواهد داشت. وظيفه مهم که از کارهاي عمده در اين حوزه است، بر عهده متصديان امور فرهنگي مثل حوزه، دانشگاه، صدا و سيما، مطبوعات، هنر و مانند آن است که بايد در اين راستا برنامه ريزي جدي داشته باشند. کارهايي که مي توان در راستاي اين هدف انجام داد، از قرار زير است:
موضوعات: "سایر" یا "احساس انتظار" یا "قرآن مجید" یا "تفسیر المیزان" یا "امام (ره) و مقام معظم رهبری" یا "احادیث" یا "مناسبتها" یا "فرزانگان" یا "پلاک" یا "جور واجور" یا "30 یا 30" یا "مشاوره" یا "تکنیکهای موفقیت" یا "ازدواج" یا "همسران و تفاهم خانواده" یا "جوانان و نوجوانان" یا "دعا" یا "ادعیه و زیارات" یا "گالری تصاویر" یا "کتاب" یا "نهج البلاغه" یا "خطبه ها" یا "نامه ها" یا "حکمت ها" یا "زیبایی های اخلاق حجت الاسلام حبیب الله فرحزاد" یا "گردشگری" یا "كمپين" یا "طوفان جاهلیت" یا "نجم ثاقب" یا "شاگردان مکتب امام جعفر صادق (علیه السلام)" یا "رهروان بانوي كرامت" یا "خانواده آسمانی" یا "موضوع انقلاب اسلامی" یا "خاطرات" یا "دانلود" یا "دانلودصوتی" یا "دانلود متن"
عوامل افزايش سن ازدواج
کارشناسان امور اجتماعي عوامل زيادي براي افزايش سن ازدواج عنوان کرده اند که ما در اين جا اين عوامل را در سه بخش عمده، مطرح مي کنيم:
الف) عوامل اجتماعي
زندگي اجتماعي گرچه يکي از ضروريات حيات انسان است، به طوري که بشر بدون اجتماع قادر به ادامه زندگي نيست. اما با اين حال، اگر در برنامه ريزي و سياست اداره جامعه، دقت کافي نشود، مشکلات زياد به وجود مي آيد. يکي از عوامل افزايش سن ازدواج به مسائل اجتماعي بر مي گردد که در ذيل به چهار عامل آن اشاره مي شود.
1ـ افزايش جرايم و آسيب هاي اجتماعي
بالا رفتن جرايم و آسيب هاي اجتماعي مانند: اعتياد، بي بند و باري، همسر آزاري، طلاق، روابط سرد همسران، دخالت اطرافيان و مانند آن نه تنها موجب از هم پاشيدگي خانواده ها شده است. بلکه باعث سلب اعتماد جوانان از ازدواج گرديده و سبب شده است که جوان امروز به ازدواج به عنوان عامل خوشبختي، نگاه نکند و سرنوشت خود را از کساني که در دام اين آسيب ها گرفتار شده اند، تشبيه کند.
غیرت حضرت ابراهیم (علیه السلام)
پیامبر (صل الله و علیه و آله) می فرمایند:
(کان ابراهیم الی غیوراً و ان اغیر منه و ارغم الله انف من لا یغار من المؤمنین)
«پدرم ابراهیم غیرتمند بود و من از او غیرتمندترم، بریده باد بینی آن کسی که از مؤمنین غیرت نمی ورزد.»
شدّت غیرت حضرت ابراهیم
چون نمرود حضرت ابراهیم (علیه السلام) را تبعید کرد؛ ابراهیم همه ی وسایل و اموال خود را برداشت و صندوقی ساخت و همسرش ساره را در آن گذارد و به خاطر غیرت زیاد، قفل زد و از مملکت نمرود بیرون شد و داخل مملکت قبطیان شد که پادشاهی به نام «عراره» داشت. با رسیدن حضرت ابراهیم به مرز، مأمور گمرک برای دریافت عوارض گمرکی پیش آمد، تا به صندوق رسید، گفت: باز کن.
رعایت حجاب و پوشش اسلامی از جهات مختلف به نفع بانوان است:
بانوان بهتر می توانند مقام و منزلت و ارزش وجودی خودشان را دراجتماع محفوظ بدارند و خویشن را از معرض دید چشم های بیگانگان نگه دارند.
بانوان با رعایت پوشش اسلامی بهتر می توانند مراتب وفاداری و علاقه خودشان را نسبت به همسرشان به اثبات رسانند و در آرامش و صفا و گرمی خانواده کمک نمایند و از به وجود آمدن بدبینی و اختلافات و مشاجرات جلوگیری به عمل آورند و دریک کلام، بهتر می توانند دل شوهر را به دست آورند و جایگاه خویش را تثبیت نمایند.
حجاب و رعایت آن در فرهنگ قرآن و روایات واجبی است برای حفظ ارزش، حرمت و کرامت انسانی زن، از این رو نسبت به آن توصیه و سفارش های موکدی شده است.
آنچنان که خداوند در آیه ۵۹ سوره مبارکه احزاب می فرماید: «یا أَیُّهَا النَّبِیُّ قُلْ لِأَزْوَاجِکَ وَ بَنَاتِکَ وَ نِسَاءِ الْمُؤْمِنِینَ یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ مِنْ جَلابِیبِهِنَّ ذلِکَ أَدْنَى أَنْ یُعْرَفْنَ فَلا یُؤْذَیْنَ وَ کَانَ اللّهُ غَفُورا رَحِیما؛ اى پیامبر! به زنان و دختران خود و به زنان مؤمنان بگو که جلباب ها [روسرى هاى بلند] خود را بر خویش فرو افکنند. این براى آنکه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند [ به احتیاط] نزدیکتر است و خدا آمرزنده و مهربان است».
خانواده از نگاه اسلام و آموزه های دینی، نهادی مقدس و محبوب، محل سرور، عامل رشد مادی، عامل طهارت و بهترین بستر تربیت فرزند است. به گزارش سرویس علمی فرهنگی خبرگزاری «حوزه» یکی از عوامل مهم و اساسی استحکام این نهاد مقدس و از عوامل تعیین کننده برای ایجاد رضایتمندی همسران در این سازمان همگانی، سبک و کیفیت همسرداری است. سبک همسرداری اهل بیت علیهم السلام به دلیل اتصال این بزرگواران به معارف آسمانی و بهره گیری از علوم و آموزه های ناب و مصون از خطا، بهترین و مطمئن ترین روش و سبک زندگی و تضمین کننده کامیابی و سعادت دنیوی و اخروی است.
* سبک همسرداری اهل بیت علیهم السلام
با مطالعه سیره عملی و رفتاری اهل بیت علیهم السلام و با جست و جو در معارف و آموزه های الزامی، اخلاقی و ترجیحی که اهل بیت علهیم السلام آموزش داده و خود نیز در قدم اول به این آموزه ها پایبند بوده این را در می یابیم که ایشان در سبک همسرداری به چند محور اساسی توجه داشته اند.
الف) توجه به تفاوت های زن و مرد
زن و مردم به لحاظ عقلی، عاطفی، جسمانی، مهارت کلامی، ویژگی مراقبتی، دلسوزی و… تفاوت اساسی با یکدیگر دارند و این تفاوت ها در واگذاری نقش های زنانه و مردانه مورد توجه بوده است. به ویژگی های خاص زنان و مردان در سبک همسرداری اهل بیت علیهم السلام توجه ویژه شده است؛ به عنوان نمونه حضرت علی علیه السلام به دلیل لطافت زنان، افراد را از واگذاری مسئولیت های سنگین بر عهده زنان برحذر داشته و می فرمایند: بیش از توان زن به او کار مسپار، چراکه زن گُلی ظریف است، نه پیشکار و سرپرست امور خانه.
ب) التزام به بایسته های حقوقی و اخلاقی
رعایت بایسته های الزامی (حقوقی) و اخلاقی و توصیه به آن از دیگر نکاتی است که در سبک همسرداری اهل بیت علهیم السلام جلوه گری می کند.
احکام حقوقی، تنها برای تنظیم روابط اجتماعی انسان در زندگی دنیوی است و هدف آن خواه عدالت باشد یا نظم یا امری دیگر، از مرز و گستره زندگی دنیوی انسان فراتر نمی رود. احکام و دستورهای اخلاقی فراتر از هدف احکام حقوقی بوده و منحصر در اهداف دنیوی نیست، بلکه اهداف اخروی را نیز تعقیب می کند.
* الزامات حقوقی نسبت به همسر
حديث بهترين زن
اينكه حضرت زهرا(س) فرموده اند براي زنان بهتر است كه مردي آنان را نبيند و آنان هم مردي را نبينند آيا فقط صرف ديدن با چشم سر منظور است يا معنايي فراتر از اين دارد؟
با دقت در مطالب ذیل پاسخ پرسش شما روشن می گردد :
1- منظور از دیدن در این روایت همان دیدن با چشم ظاهرو به تعبیر شما چشم سر است نه چشم باطن و بصیرت .
2- اگر در آیات و روایات اسلامی مطالعه و تعمق داشته باشیم به این اصل مسلم می رسیم که اسلام احياگر شخصيت زن و حافظ كرامت انسانى اوست، اسلام به زن مانند مرد استقلال اقتصادى داده است اسلام به زن همانند مرد حقوق اجتماعى قايل است و زن مانند مرد مىتواند با رعايت قوانين و مقررات اسلامى در فعاليتهاى اجتماعى و اقتصادى و سياسى و فرهنگى شركت كند بلكه در بسيارى از موارد، شركت زنان در جامعه و به عهده گرفتن مسؤوليتهاى عمومى مانند مردان واجب است مانند تصدى امور بانوان در جامعه و امر به معروف و نهى از منكر البته شركت در فعاليتهاى عمومى و به عهده گرفتن مسؤوليتها در صورتى امر مثبت و سازنده است كه در چارچوب مقررات الهى و دين باشد. زيرا معيار در فعاليتهاى فردى و عمومى حفظ ارزشهاى اسلامى و تقوا است و در اين فرقى بين زن و مرد وجود ندارد. متفكر شهيد استاد مطهرى در اين مورد مى فرمايند:
حضرت زهرا (س) شخصیت بزرگواری هستند که در تمام ابعاد زندگی برتر بودند و با بررسی شیوه های مدیریتی در مسائل مختلف و الگو گرفتن از روش های تربیتی ایشان، پی به جامعیت این اسوه ی جهانیان خواهیم برد.
مدیریت اجتماعی و سیاسی
حضرت در دوره ی کوتاه زندگی خود، پس از ارتحال پیامبر اکرم(ص)، محور پایه ریزی یک جریان و حرکت سیاسی در مسیر پاسداری از حریم ولایت بود که ایشان آن را هدایت می کرد. حضرت زهرا (س)کانونی برای مقابله با ناهنجاری ها و انحراف ها شدند و در برابر موج های انحرافی ایستادند. حضور ایشان در میدان جنگ، سخن رانی در مسجد و پاسخ گویی به شبهه های زنان و مردان جامعه، نشان دهنده ی وجود چارچوب هایی برای حضور زنان در جامعه است. ایشان در زمان حیات پیامبر(ص) پس از غزوه ها، یار و غم خوار پدر و همسر بود و نقش امدادگری را ایفا می کردند. نقش حضرت در ماجرای مباهله ی مسیحیان نجران، به همراه پیامبر(ص)، حضرت علی ولایة علی بن ابیطالب حصنی و حسنین (س)که در قرآن نیز بدان اشاره شده است، حضور سیاسی ایشان را در زمان پیامبر(ص) نشان می دهد.
حضرت فاطمه (س)برای روشن ساختن افکار عمومی از انحراف مسیر امامت، چهل شبانه روز دست حسن و حسین (س)را می گرفت و همراه با حضرت علی ولایة علی بن ابیطالب حصنی به درِ خانه ی مهاجر و انصار می رفت تا آن ها را از انحراف و غفلتی که دچار آن شده اند، بیدار و غافلان و راحت طلبان را هوشیار سازد و به تکلیف اجتماعی و سیاسی خویش عمل کند.
اشاره
مقایسه، به قصد تحقیر و تأکید بر نداشتههای افراد در هر سن وسال و در هر مقطعی از زندگی که انجام شود، میتواند پی آمدهای منفی را در پی داشته باشد و نه تنها رشد و تعالی فرد را در پی نخواهد داشت، بلکه آسیبهای جبرانناپذیری را به روحیه و شخصیت فرد وارد میسازد و این آسیب در زندگی مشترک زناشویی، پی آمدی جز طلاق عاطفی و درنهایت جدایی زوجین از یک دیگر نخواهد داشت؛ به عبارت دیگر، زمانی که فرد در زندگی مشترک خود به بهانههای مختلفی تلاش میکند تا شریک زندگی خود را با دیگران مقایسه کند -چه به شکل علنی و چه ناخودآگاه و پنهانی- داشتههای زندگی مشترک و ویژگی های مثبت طرف مقابل را نادیده میگیرد، به ندرت میتواند احساس رضایت داشته باشد و همواره انرژی منفی خود را به زندگی مشترک و زوج خود انتقال میدهد.
گفت وگو با زهرا اوسطی، مدرس حوزه و مُبلغ مسائل دینی
نسرین دمیرچی
کارشناس ارشد فلسفه
نهاد خانواده، زیربنای جامعه است و با مشارکت زن و مردی که با پیمانی مقدس به هم پیوسته اند، شکل می گیرد و بی تردید تعامل شایسته و بزرگوارانه ی آن ها با یک دیگر و تربیت فرزندانی صالح که ثمره ی آن هستند، تعالی جامعه ی بشری را در پی خواهد داشت. دین اسلام که برنامه ی نهایی را برای سعادت بشر ارائه کرده است، با ارائه ی الگوهایی بی نظیر، تعامل صحیح زن و مرد در خانواده را به تصویر می کشد.
برای تبیین بهتر این مبحث، با سرکار خانم «زهرا اوسطی» مدرس حوزه، مؤلف، محقق و مبلغ مسائل دینی و مباحث مربوط به خانواده، گفت وگویی داشته ایم.
* درباره ی زندگی معصومان و همسران شان توضیح دهید؟ امامان ما چگونه با همسر خود رفتار می کردند؟
اساس تشکیل خانواده، ازدواج دو بزرگ سال با جنسیت مخالف است. اولین وظیفه ی آنان، سازگاری و تطابق با یک دیگر است. اگرچه تفاوت های شخصیتی هر یک از زوجین انکارناپذیر است، برای سازگاری در زندگی مشترک، هر یک از طرفین باید بخشی از حقوق مستقل طرف مقابل را پذیرا باشد. معصومین در کلام خود به دو نکته ی اساسی اشاره داشتند.