- تأکید بر تفاوت روانی زن و مرد که در واقع، همین امر باعث می شود تا آنان یک دیگر را با همان ویژگی های مختص خود بپذیرند و در برخی ابعاد هم خود را با او هماهنگ کنند.
- توصیف زن در کلام معصومان به ریحانه است که اشاره به لطافت و آسیب پذیری، عاطفی و احساس بودن او دارد.
در همین راستا، دستورهای امامان معصوم (ع) بر معاشرت نیکو بین زوجین است که در ادامه و استمرار روابط مطلوب زوجین حاصل می شود. در قرآن نیز بیش از بیست بار این کلمه تکرار شده است که در معانی مختلف، جنبه های مختلف زندگی خانوادگی را بیان می کند؛ از قبیل: احسان، حُسن معاشرت و مصاحبت با خانواده و مردم و…؛ ولی مناسب ترین ملاک معروف به نظر می رسد آن رفتاری است که مردم یک جامعه می پسندند و با ادله ی شرعی، طبع و ذوق انسان هم مخالفت نداشته باشد.
از جمله اموری که زمینه ساز رابطه ی مناسب بین همسران است، مسئولیت های مرد در قبال همسرش است که به اموری هم چون تأمین شرایط اقتصادی زن، برآورده ساختن نیازهای عاطفی او، احترام و بزرگ داشت زن، مصاحبت نیکو با زن، مدارا و مسامحه در موارد اختلاف و عفو و گذشت به رفتارهای نامناسب زن در خانواده اشاره شده است و می بینیم که اولیای دین ـ که مشاورانی دل سوز و دانا هستند ـ هم خودشان این مسئولیت ها را به نحو احسن رعایت می کردند و هم انسان ها را به شیوه های متعدد یاری می رساندند.
مثلاً در رابطه با زن، توجه ائمه ی معصومین (ع) به امانت بودن زن در دست مردان، قابل توجه است. از علی بن ابیطالب ولایة علی بن ابیطالب حصنی روایت است: «إتقوا الله فی النساء فإنهن أمانة عندکم (مستدرک الوسائل، ج 14، ص 251).» از شیوه های دیگر تشویق مردان برای رفتار مناسب با همسر، ارتباط رفتار خوش با خانواده، طول عمر، خوشی و گوارایی زندگی است. «من حسن بره بأهله زاد الله فی عمره (بحارالانوار، ج 100، ص 225).»
گاهی هم ائمه ی اطهار (ع) از شخصیت اجتماعی فرد در مهار رفتار او کمک می گرفتند و به انسان ها، درون واقعی آن ها را می نمایاندند؛ برای مثال، درباره ی کسانی که به زنان بی حرمتی می کردند و اهانت روامی داشتند، می فرمودند: «ما اکرم النساء إلا کریم و ما أهانهن إلا لئیم (نهج الفصاحه، ص 318).» یا در کلام معصومان، شاهدیم که تصریح می فرمایند: «هر کس با همسرش خوش رفتارتر است، از مرتبه ی ایمانِ بالاتری برخوردار است (وسائل الشیعه، ج 14، ص 9 و11).»
ایشان در احترام به حریم خصوصی همسران شان بسیار مقید و برای آنان اعتبار و شخصیت معنوی قائل بودند؛ آن گونه که می فرمودند: «ما با زنان ازدواج می کنیم و مهر آنان را می پردازیم؛ پس هر آن چه را می خواهند با مهرشان تهیه می کنند و ما را از آن هیچ بهره ای نیست(کافی، ج6، ص 476).» بدرفتاری های همسران شان را تحمل می کردند؛ همان طور که می بینیم رفتار پیامبر اکرم و دیگر اولیای دین بر این واقعیت صحه می گذارد. این الگوهای رفتاری می تواند برای همه مفید باشد و در عصر حاضر هم بهترین شیوه ی همسرداری است.