جلسه هفتم

فروبردن خشم

مَنْ کَفَّ غَضبَهُ عَنِ النّاسِ کَفَّ الُله عَنْهُ غَضبَهُ یَوْمَ القیامَۀِ؛

کسی که خشم خود را دربارة مردم فرو برد، خداوند در قیامت خشم خود را از او بگرداند.

هم درجه با امام رضا

به دعبل فرمودند:

اَلا فَمَنْ زارَنی فی غُرْبَتی بِطُوسٍ کانَ مَعَی فِی دَرَجَتی یَوْمَ القِیامَۀِ مَغفوراً لَهُ؛ آگاه باش! هر کس مرا

در غربت، در طوس زیارت کند، با من در بهشت همدرجه است و گناهانش آمرزیده است.

حدیث عجیبی است!

خداوند به همه ما ایمان و ولایت کامل و اخلاق حسنه کرامت بفرماید!

انس و الفت با اطرافیان

انس با اطرافیان و زیردستان شیوة همیشگی امام هشتم(ع) بوده است. یاسر خادم امام هشتم(ع)

دربارة آن حضرت چنین میگوید:

کانَ الرِّضا علیه السلام اِذا خَلا جَمَعَ حَشَ مَهُ کُلَّهُمْ عِنْدَهُ الصَّغیرَ وَ الْکَبیرَ فَیُحَدِّثُمْ وَ یَأنَسُ بِهِمْ وَ یُؤْنِسُهُمْ

وَ کانَ علیه السلام اِذا جَلَسَ عَلَی الْمائِدةِ لایَدَعُ صَغیراً وَلا کَبیراً حَتّی السّائِسَ وَ الحَجّامَ اِلّا اَقْعَدَهُ عَلَی

مائِدَتِهِ؛

سیرة همیشگی امام رضا(ع) چنین بود که هرگاه تنها میشدند، اطرافیان خود، از خدم و حشم و کوچک

و بزرگ را نزد خود جمع میکرد و با آنان به گفت و گو میپرداخت. با آنان انس میگرفت و بین آنان نیز انس

برقرار میکرد. آن حضرت هرگاه بر سر سفرة غذا مینشست، همواره همه را فرا میخواند و از کوچک و

بزرگ فروگذار نمیکرد. حتی کسانی را که به تیمار حیوانات میپرداختند و کسانی را که حجامت میکردند،

همه را به سر سفره مینشاند و با آنان غذا میخورد.

ادامه »

رفاقت با اطرافیان

انسان باید با بچه ها و شاگردان و رفقاي خودش انس بگیرد. بعضی از پدرها با فرزندانشان انس

نمیگیرند. همانند بیگانگان با آنان برخورد میکنند.

مرحوم آیت الله بهاءالدینی میفرمودند: پدرها باید با بچه هاي خودشان رفیق باشند. یعنی غیر

از جنبۀ پدر و فرزندي، باید جنبۀ رفاقت هم در آنان باشد. یعنی دردِ دل همدیگر را بشنوند.

زن و شوهر علاوه جنبۀ زن و شوهري، باید رفاقت بینشان حاکم باشد. با هم گفت و گوي

صمیمانه داشته باشند. عقدة دل را براي یکدیگر باز کنند.

برخی از خانمها میگویند: ما جرئت نداریم با شوهرمان یک کلمه حرف بزنیم. اصلًا به ما محل

نمیگذارند و این خیلی بد است.

خودشان را خیلی بالا گرفته اند و آنها را پایین. یا اصلًا آنها را آدم حساب نمیکنند. خود

برتربینی و تکبر چیز بدي است.

خانواده اي از اهل بهشت

علی بن عبیدالله از نوادگان امام سجاد(ع) است. هنگامی که امام رضا(ع) به خراسان آمدند،

ایشان هم در خراسان بود. همه به دیدن امام آمدند، ولی ایشان با اینکه هاشمی و عموزاده

آن حضرت بود نیامد. پرسیدند: چرا به دیدن امام نمیروي؟ گفت: واقع امر آن است که من حضرت

را بسیار دوست دارم و بسیار متمایلم که به دیدار ایشان بروم، ولی هیبت و بزرگی و عظمت

آن حضرت آنقدر دل مرا گرفته که به خود اجازه نمیدهم به آستان قدسی آن حضرت مشرف

شوم. و دیگر اینکه اگر به ملاقات خصوصی ایشان بروم، باید برایم وقت بگذارند و من دریغم

میآید که وقت آن حضرت را بگیرم، ولی دلم آنجاست. معلوم میشود بسیار با معرفت و مؤدب

بوده است.

ادامه »

حقیقت دین

همۀ دین، حقیقت و اصل دین ولایت است. توحید و نبوت، همه آمدهاند تا ولایت را تبلیغ کنند.

دربارة اعلان ولایت امیرالمؤمنین(ع) است که خداوند خطاب به پیامبرش اینچنین محکم و استوار

سخن میگوید:

یا أیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما اُنْزِلَ إلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ اِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ؛ اي پیامبر! آنچه از سوي

پروردگارت بر تو نازل شده است، کاملًا به مردم برسان. و اگر چنین نکنی، رسالت او را انجام نداده اي.

اهلبیت: میزان سعادت و شقاوت و نجات و هلاکتاند. و در حقیقت محور عالماند.

وَ البابُ المُبْتَلی بِهِ النّاسُ مَنْ أتاکُمْ نَجا وَ مَنْ لَمْ یَأتِکُمْ هَلَکَ؛ شما اهلبیت، درگاه امتحان مردم اید؛

هر کس به سوي شما آمد، نجات ابد یافت و آن کس که از درگاه شما دور شد، به هلاکت رسید.

لذت فرو بردن خشم

نخستین و مهمترین حد خوشخلقی و اخلاق زیبا، حلم و بردباري و فرو بردن خشم است. این مرحله

نیازمند تمرین و ریاضت است.

آغاز کار خیلی مشکل است، ولی کم کم آسان میشود و به صورت ملکه و عادت و طبیعت ثانویه انسان

در میآید و از فرو بردن خشم و غضب لذت میبرد.

از امام صادق(ع) روایت شده است که فرمودند:

ادامه »

79

وَ مِنْ كِتاب لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ

از نامه هاى آن حضرت است

لَمَّا اسْـتُخْلِفَ، اِلى اُمَـراءِ الاَْجْنـادِ

به سرداران لشگر به وقتى كه به خلافت رسيد

اَمَّا بَعْدُ، فَاِنَّما اَهْلَكَ مَنْ كانَ قَبْلَكُمْ اَنَّهُمْ مَنَعُوا النّاسَ الْحَقَّ

اما بعد، پيشينيان را اين معنى به تباهى كشيد كه مردم را از حقّ

بازداشتند، آنها هم حق را

فَاشْـتَرَوْهُ ، وَ اَخَـذُوهُمْ بِالْباطِـلِ فَاقْتَـدَوْهُ .

به دنيا فروختند، ديگر آنكه مردم را به باطل بردند، آنها هم

باطل را پيروى كردند.

78

وَ مِنْ كِتاب لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ

از نامه هاى آن حضرت است

اَجابَ بِهِ اَبامُوسَى الاَْشْعَرِىِّ، عَنْ كِتاب كَتَبَهُ اِلَيْهِ مِنَ الْمَكانِ الَّذى اُقْعِدُوا فيهِ

در پاسخ نامه اى كه ابوموسى اشعرى از محلى كه در آن براى داورى نشانده

شده بودند به

لِلْحُكُومَةِ. وَ ذَكَرَ هذَا الْكِتابَ سَعيدُ بْنُ يَحْيَى الاُْمَوِىُّ فى كِتابِ الْمَغازى

آن حضـرت نوشت، اين نامه را سعيد بن يحيى امـوى در كتاب مغـازى آورده

ادامه »

77

وَ مِنْ وَصِيَّة لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ

از سفارشات آن حضرت است

لِعَبْدِاللّهِ بْنِ الْعَبّاسِ اَيْضاً، لَمّا بَعَثَهُ لِلاِْحْتِجاجِ عَلَى الْخَوارِجِ

باز هم به عبداللّه بن عباس، زمانى كه او را براى گفتگو با خوارج فرسـتاد

لاتُخاصِمْهُمْ بِالْقُرْآنِ، فَاِنَّ الْقُرْآنَ حَمّالٌ ذُووُجُوه، تَقُولُ

با آنان با قرآن به مناظره برنخيز، چرا كه قرآن تحمل معانى گوناگون دارد، 

تو چيزى از قرآن مى گويى

وَ يَقُولُونَ، وَلكِنْ حاجِجْهُمْ بِالسُّنَّةِ، فَاِنَّهُمْ لَنْ يَجِدُوا عَنْها مَحيصاً.

آنان چيز ديگر، ولى با كمك سنّت پيامبر(ص) با آنان احتجاج كن، كه

در برابر آن جز پذيرش گزيرى ندارند.