انس و الفت با اطرافیان
انس با اطرافیان و زیردستان شیوة همیشگی امام هشتم(ع) بوده است. یاسر خادم امام هشتم(ع)
دربارة آن حضرت چنین میگوید:
کانَ الرِّضا علیه السلام اِذا خَلا جَمَعَ حَشَ مَهُ کُلَّهُمْ عِنْدَهُ الصَّغیرَ وَ الْکَبیرَ فَیُحَدِّثُمْ وَ یَأنَسُ بِهِمْ وَ یُؤْنِسُهُمْ
وَ کانَ علیه السلام اِذا جَلَسَ عَلَی الْمائِدةِ لایَدَعُ صَغیراً وَلا کَبیراً حَتّی السّائِسَ وَ الحَجّامَ اِلّا اَقْعَدَهُ عَلَی
مائِدَتِهِ؛
سیرة همیشگی امام رضا(ع) چنین بود که هرگاه تنها میشدند، اطرافیان خود، از خدم و حشم و کوچک
و بزرگ را نزد خود جمع میکرد و با آنان به گفت و گو میپرداخت. با آنان انس میگرفت و بین آنان نیز انس
برقرار میکرد. آن حضرت هرگاه بر سر سفرة غذا مینشست، همواره همه را فرا میخواند و از کوچک و
بزرگ فروگذار نمیکرد. حتی کسانی را که به تیمار حیوانات میپرداختند و کسانی را که حجامت میکردند،
همه را به سر سفره مینشاند و با آنان غذا میخورد.
حضرت امام رضا(ع) هنگامی که در خراسان بودند، به دید و بازدید و درس و بحث و مناظره و کارهاي
اجتماعی مشغول بودند.
هنگامی که از امور فارغ میشدند و به خانه میآمدند، همۀ اطرافیان و اهل خانه اعم از کنیز و غلام و
حتی میرآخور و کسی که طویله را اداره میکرد و حیوانات را تر و خشک میکرد و حتی کسی حجامت
یا سلمانی میکرد، همه را جمع میکردند و با آنان انس میگرفتند و گفت و گو میکردند. این است که
در سلام به آن حضرت میگوییم:
السَّلامُ عَلَیکَ یا اَنیس النُّفُوسِ؛ سلام بر تو اي امامی که با مردم انس میگیري.
امام(ع) مظهر رحمت و رأفت و مهر و محبت است. علی بن عبید الله که یک ذره از هیبت امام را حس
کرده بود، نمیتوانست به دیدن آن حضرت بیاید. ولی آن حضرت آنقدر خودشان را تنزل میدادند و پایین
میآوردند که کمترین افراد بتوانند با ایشان انس بگیرند. مثل اینکه یک شخصیت بزرگ و والا مقام با
بچه اي بازي کند. امام اینقدر خودشان را پایین میآوردند.
خلق اطفال اند جز مست خداکیست بالغ جز رهیده از هوي خلق در مقابل اولیاي خدا هیچ اند.
باید به امام هشتم(ع) اقتدا کنیم و غرور و تکبر را از خودمان دور کنیم. دست کم با همسر و بچه ها
انس بگیریم و رفیق باشیم. سلام خشک و خالی نباشد. دل باید قاطی شود.
حضرت همۀ کسانی که در خانه بودند را سر سفره میآوردند و از غذاي خودشان به آنان میدادند؛
چون خانواده شان در مدینه بودند. حتی وقتی مسموم شدند، آمدند دیدند اینها غذا نخورده اند.
فرمودند: زیر بغلهایم را بگیرید بنشینم، تا آنها به راحتی غذا بخورند. حضرت نشستند و حالی نشان
دادند که با خیال راحت غذا بخورند.