در برخی روایات یکی از نامهای امام علی(ع) «حیدر» معرفی شده است.
یکی از آن روایات، روایتی است که داستان جنگ خیبر را نقل میکند.
بر اساس این روایت، امام علی(ع) هنگام مواجهه با مرحب (پهلوان یهودیان خیبر) خود را به نام «حیدر» معرفی میکند. البته ذکر چنین لقبی برای حضرتشان اختصاص به این مورد ندارد؛ در موارد دیگری نیز تصریح به این نام شده است.
به نظر میرسد «حیدر» یکی از نامهای تقریباً مشهور امام علی(ع) است.
شاهد این مدعا این است که بسیاری از فرهنگ نویسان زبان عربی نیز تصریح میکنند که «حیدر» یا «حیدره» یکی از نامهای امام علی(ع) است.
♦️لقب حیدر:
در زبان عربی حیدر به معنای «شیر»(نماد شجاعت و شکست ناپذیری) است.
البته با این توضیح که از ویژگیهای زبان عربی آن است که برای یک چیز به لحاظ ویژگیهای مختلف نامهای متعدد قرار میدهد.
در مورد علت نامگذاری شیر به حیدر دو نظریه مطرح کردهاند؛ یک اینکه شیر را به جهت داشتن مقام فرمانروایی و سلطنت «حیدر» میگویند.
دلیل دیگر نامیدن شیر به حیدر؛ این است دارای گردنی کلفت و دست (ساعد و بازوی) قوی است.
به همین جهت به جوانی که دارای بدنی پر و محکم و قدرتی سترک باشد جوان حادر میگویند.
♦️صفت کرار:
«کرار» به معنای کسی است که در هنگام جنگ، پی در پی و بسیار حمله کند.
این وصف و لقب یکی از القابی است که پیامبر اکرم(ص) به امام علی(ع) داده است.
خلاصه داستان به این صورت است که پیامبر اکرم(ص) پس از اینکه چند فرمانده برای گشایش قلعه خیبر تعیین نمودند و همه آنها بدون اینکه موفقیتی به دست آورند عقب نشینی کردند، فرمودند :
«فردا مردى همانند خودم را به سوی ایشان [یهود خیبر] مىفرستم که هم او؛ خدا و رسولش را دوست مىدارد، و هم خدا و رسولش او را دوست مىدارند. او حمله کنندهاى بىگریز (کرار غیر فرار) است، و باز نگردد تا آنکه خدا فتح و پیروزى را به وى ارزانى دارد».
پیامبر اسلام(ص) پیش از اعزام، نوید فتح و پیروزى داد، پس یاران آنحضرت(ص) در پى این کلام [براى آنکه انتخاب شوند] گردن کشیدند، و چون فردا شد، رسول خدا(ص) على(ع) را فراخوانده و به سوی یهودیان خیبر فرستاد، پس على(ع) را بدین فضیلت برگزید و او را «حیدر کرّار» «حمله کنندهاى بىگریز» نامید.
منابع:
۱)مناقب آل أبی طالب(ع) ابن شهرآشوب، ج۳، ص۱۱
۲)تحف العقول ابن شعبه حرانی، ص۳۴۱