حضرت علی علیه السلام
لو لا خمسٍ خصال لصار النّاس کلّهم صالحین أوّلها القناعه بالجهل و الحرص علی الدّنیا و الشّحّ بالفضل و الرّیاء فی العمل و الاعجاب بالرّی
اگر پنج خصلت نبود، همه مردم جزو صالحان می شدند، قانع بودن به نادانی، حرص به دنیا، ربخل ورزی به زیادی، ریاکاری در عمل، و خود رأیی.
تحریر المواعظ العددیه/393

گفتاری از علامه جوادی آملی
اخلاق، هنر زندگی است
در اسلام سه فصل مطرح است، یک فصل مربوط به فقه است، یک فصل مربوط به حقوق است، یک فصل مربوط به اخلاق.آن فصلی که مربوط به حقوق است احکام الهی است و حق الله است، بر ما واجب است که عمل بکنیم و بر ما واجب است که در اجرای آن کوتاهی نکنیم و بر ما واجب است که اگر کسی خواست اجرا کند او را تأیید کنیم یا مانع او نشویم، این بخش های فقه است و احکام الهی.در این بخش آیات سوره مبارکه نور و مانند آن راهنمای این مطلب است که فرمود در هنگام اجرای حدود، «لا تَأخُذکُم بِهِما رَأفَهُ فی دینِ الله» این اختصاصی به آن حکمی که در اول سوره نور وارد شده است ندارد، چون معیار، دین الله است. هر چه دین خدا شد و حکم خدا شد ما نه تنها باید اجرا کنیم، نه تنها باید مانع مجریان نشویم، بلکه باید آنها را تأیید کنیم.
اما حقوق مربوط به مسائلی است که افراد نسبت به یکدیگر دارند. اگر به کسی ظلم شده است او برابر عدل می تواند انتقام بگیرد، آیاتی از این قبیل که«مَن اعتَدَی عَلَیکُم فَأتَدُوا عَلَیه بِمِثلِ ما اعتَدَی عَلَیکُم» یا «وَ إن عَاقَبتُم فَعَاقَبُوا بِمِثلِ ما عُوقِبتُم» اینها نشانه آن است که جامعه می تواند حق خودش را احیا بکند و مدار این فصل دوم «جَزاءُ سَیِّئَهٍ سَیِّئَهُ مِثلُها» است که در این محور، بدی را با بدی پاسخ می دهند.
اما بخش اخلاق که هم مکمل و متمم مسئله حقوق است و هم در تأیید و اجرای فقه و دین خدا سهم تعیین کننده ای دارد، آن است که انسان برابر احسان عمل کند، نه برابر عدل. احسان بالاتر از عدل است. اگر در سوره مبارکه نحل فرمود:«إن اللهَ یَأمُرُ بِالعَدلِ وَ الإحسانِ» این تقدیم تنها تقدیم لفظی نیست، بلکه تقدیم رتبی را هم به همراه دارد، احسان بالاتر از عدل است. لذا در همان بخش پایانی سوره مبارکه نحل که مسئله انتقام و عقوبت را مطرح می کند، می فرماید:«وَ إن عاقَبتُم فَعَاقِبُوابِمثلِ ما عوقِبتُم بِهِ وَ لَئِن صَبَرتُم لَهُوَ خَیرُ لَلصابرین» یعنی بالاتر از انتقام، گذشت است. این فصل سوم که مسئله اخلاق است با«جَزاءُ سَیِّئَهٍ سَیِّئهُ مِثلُها» کار ندارد با«یَدرَءُونَ بِالحَسَنهِ السَّیئَه» کار دارد، یعنی بدی را با نیکی جواب می دهند، بدی را با عدل دفع نمی کنند، با احسان دفع می کنند. اگر ما بخواهیم جامعه را با قانون اداره کنیم، بسیار سخت است چون قانون کف تمدن است و نشان عدم کارآیی قانون، همین هفت- هشت میلیون پرونده ای است که در دستگاه قضایی است. اینها که بی جهت شکایت نمی کنند، به کسی بد رفتاری شد، به کسی بد گفتند، حق او را گرفتند و تضییع حقی از او شده است این شکایت می کند. اما اگر «وَ یَدرَءونَ بِالحَسنه السَّیئَه» در جامعه رشد کرد دیگر از کف تمدن می آییم سطح تمدن. با گذشت می شود جامعه را متمدن کرد، با خوبی باید جلوی بدی را گرفت، یک وقت که ما گذشت کردیم، آن برمی گردد، خودش شرمنده می شود. ذات اقدس الهی در درون همه ما یک حس انعطاف پذیری و عاطفه و شرم را گذاشته، این شرم و حیا از بهترین نعمت های الهی است، این سرمایه ماست.در پایان سوره مبارکه علق فرمود:«ألَم یَعلَم بِأن اللهَ یَرَی» قرآن کریم که اول، سخن از جهنم و بگیر و ببند مطرح نکرد، اول از حیا سخن به میان آورد که انسان حیا نمی کند در محضر خداست؟! خب حالا اگر کسی بی حیا شد؛«خُذُوهُ فَغُلوهُ- ثُم الجَحیمَ صَلوه» و گرنه دین در طلیعه امر ما را به حیا دعوت کرد، این حیا سرمایه است که خدا به ما داد. این باعث کرامت انسان است، یک انسان اهل حیا این در جامعه کریم است، نه بد می کند، نه بدی را فوراً بر اساس «جَزاءُ سَیّئهٍ سَیِّئَهُ مِثلُها» پاسخ می دهد، بلکه بر اساس«وَ یَدرَءُونَ بِالحَسَنهِ السیِّئَهَ» پاسخ می دهد، این انسان با حیا را ذات اقدس الهی دوست دارد، این سرمایه را به ما داد. در همه هست، حتی در بزهکاران و تبهکاران هست، منتها با شدت و ضعف.
این کف تمدن، اما صدر تمدن«وَ یَدرَءُونَ بِالحَسَنهِ السیِّئَهَ» است. بعد خدا امر کرده:«إدفَع بِالتی هیَ أحسَنُ» بدی را با بدی جواب ندهید، اگر کسی اهانت کرد، فوراً پاسخ ندهید. پس این سه فصل و سه بخش که هر کدام کتاب جدا دارد، فقه بحثش جداست، حقوق بحثش جداست، اخلاق بحثش جداست، منتها عظمت و جلال و شکوه اخلاق خیلی وسیع تر از آنها است.
گفتند«جعفر» همسر زینب سلام الله علیها در یکی از مسافرت ها{به} کسی{که} درخواست کمکی کرد مال فراوانی بخشید، به او گفتند، این جا که شما را نمی شناسند که شما همسر زینب کبرا هستید و این شخص سائل هم به کمتر از این اکتفا می کرد، چرا این همه بخشیدی؟ گفت اگر اینها مرا نمی شناسند من که خودم را می شناسم و اگر این شخص به کمتر قناعت می کرد آن روح کرم و بخشش من حاضر نبود. این مردانگی و عظمت را این دین به ما آموخت؛ این را می گویند اخلاق. عباس عموی پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم است؛ سنش از حضرت خیلی بیشتر است ولی وقتی گفتند«أنت أکبر أم رسول الله؟ قال: هو أکبر و أنا أسَن» او بزرگ تر است ولی سن من بیشتر است.
ادب، ظرافت و هنر مثل اینکه در ظرف بلورین شما میوه ای را بیاورید این لفظ، ظرف معنا است. یک وقت است در یک ظرف گلی غذایی را به مهمان می دهیم، یک وقت است در یک ظرف بلوری شسته این را تحویل می دهید. غذا همان غذاست.این ادب، هنر زندگی است. اخلاق، هنر زندگی است. مثل ظرف بلورین است و جامعه را جذب می کند.
«إن هذه القُلُوبَ أوعیَهُ فَخَیرُها أوعَاها» حضرت فرمود دل ها، ظرف است وقتی دل ها ظرف بود، بدن ها هم می شود ظرف. بعضی ظرف گلی نشسته اند بعضی ظرف بلوری شسته اند، فرمود شما ظرف بلورین شفاف شسته باش که از دیدن تو دیگران لذت ببرند. این اخلاق در حیطه زندگی است بین انسان و خود انسان. بین انسان و خدای انسان، انسان همیشه بنده و برده اوست، احساس کوچکی می کند در برابر ذات اقدس الهی و همواره شاکر است. در داخل منزل نسبت به پدر، نسبت به مادر البته به ما گفتند که اسوه شما و قُدوه شما و الگوی شما رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم است. حضرت برای همه احترام قائل بود، احترام اخلاقی، ظروف فراوانی نداشت لوازم فراوانی نداشت، یک شانه، یک کاسه، یک بشقاب، یک عصا داشت برای همه اینها شناسنامه قائل شد، اسم گذاشت. اینکه می گویند عصای ممشوق حضرت یا فلان شانه یا فلان کاسه! البته او بر اساس آیه سوره اسراء که«إن مِن شَیءٍ إلا یُسَبّحُ بِحَمدِهِ و لکن لا تَفقَهونَ تَسبیحَهُم» صدای تسبیح آنها را می شنید حرف آنها را می شنید! برای همه آنها حرمت قائل بود. خب کسی که برای یک کاسه و عصا شناسنامه قائل است و احترام می کند، اعضای منزل را گرامی می دارد. در داخل چنین منزلی جز ادب چیز دیگر نیست. این ادب مثل آهنگ خوب است، خیلی ها اذان می گویند ولی اگر یک مؤذن خوش آهنگ بود جاذبه دارد. پس ادب؛ 1- بین خود انسان است و خود انسان 2- بین انسان است و خدای انسان 3- بین انسان است و اعضای منزل 4- بین انسان است و همسایه ها و همکارها 5- بین انسان است و جامعه.
هفته نامه صبح صادق/ شماره 540

شاهد امام حسین علیه السلام!
زید بن ارقم
زید که در کوفه ساکن بود، علاوه بر نقل روایت غدیر، بسیاری از احادیث نبوی که در مورد فضیلت اهل بیت علیهم السلام است را نیز نشر داد و بیان کرد.
یکی از مشهورترین این روایات حدیث شریف«ثقلین» است. «یزیدُ بنُ حیانَ عنِ زَید بن أرقَمَبَعدَ ذِکرِ حَدیثِ الثَقلَین: إنی تارک فیکُم الثقلَین کتاب الله… و أهلَ بَیتی، فقُلنا: مَن أهلُ بَیته؟ نساوُهُ؟ قالَ: لا و ایمُ الله أنّ المَأه تَکونُ مَعَ الرّجُلِ العَصرَ مِنَ الدّهرِ ثُمّ یُطَلقهَا فَتَرجِعُ إلی أبیها و قَومِها أهلُ بَیتِهِ أصلُهُ و عَصَبَتُهُ الذینَ حُرِمُوا الصدَقَه بَعدَهُ»
یزید بن حیان از زید بن ارقم پس از بیان حدیث ثقلین: «من در میان شما دو ثقل به یادگار می نهم، کتاب خدا… و اهل بیتم» نقل می کند که: گفتیم اهل بیت علیهم السلام او چه کسانی هستند؟ زنانش؟ فرمود: نه به خدا سوگند، ای بسا زن چند صباحی با مرد زندگی می کند و سپس مرد او را طلاق می دهد و او به سوی پدر و قومش باز می گردد. اهل بیت علیهم السلام او (رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم) ریشه او هستند و گروه او کسانی هستند که پس از او صدقه بر آنها نارواست.
زید تنها به ذکر احادیث بسنده نمی کرد بلکه از صمیم قلب به آن احادیث اعتقاد داشت و بسیار دوستدار پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم و خاندان آن حضرت بود و در این راه، ثبات قدم داشت، آن چنان که از امام صادق علیه السلام نقل شده: زمانی که آیه شریفه«قل لا اسئلکم علیه اجرا الا الموده فی القربی» بر پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم نازل شد، آن حضرت درباره آن از اصحاب پیمان گرفت. هفت نفر به این پیمان، وفادار ماندند که یکی از آنها همین »زید بن ارقم» بود. از این رو پس از رحلت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلمبا امیرالمؤمنین علیه السلام بیعت کرده و از یاران ایشان شد، وی در جنگ صفین همراه حضرت مولا علی علیه السلام و از خاصان ایشان بود. ابن ابی الحدید می گوید:«محققان و سیره نویسان نوشته اند که کاتبان وحی، علی علیه السلام و زید بن ثابت و زید بن ارقم بودند.»
وی در دوران امام حسین علیه السلام پیر و فرتوت شده بود، اما با این حال زبان و قلبش همچنان در دفاع از اهل بیت پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم فعال بود. سال61ه.ق، در جریان نهضت عاشورا، آن گاه که امام حسین علیه السلام برای مردم کوفه سخنرانی کرد و از اجدادش سخن گفت، زید را به عنوان شاهد گفته رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم معرفی کرد و خطاب به کوفیان فرمود: اگر سخن مرا باور ندارید، در میان شما«جابر بن عبدالله انصاری» و «انس بن مالک» و «زید بن ارقم» و … هستند. آنها به شما خواهند گفت پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم مرا و برادرم را، سید جوانان اهل بهشت، خوانده است.
وی پس از حادثه عاشورا، وقتی اسیران اهل بیت علیهم السلام را به کوفه آوردند و وارد قصر ابن زیاد کردند، در آنجا حضور داشت. وقتی سر مطهر سیدالشهداء علیه السلام را مقابل ابن زیاد قرار دادند و او با چوب به دندان های آن سر بریده می زد، «زید بن ارقم» اعتراض کرد و گفت: چوب خود را از این لب ها بردار، به خدای یگانه قسم، من بارها دیدم که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم با لب های مبارکش این لب ها را می بوسید. زید این سخنان را می گفت و بلند بلند گریه می کرد. ابن زیاد به او گفت:آیا برای فتح خدا گریه می کنی؟ اگر پیر نبودی، اکنون گردنت را می زدم. زید خشمناک شد و به عنوان اعتراض از آن مجلس بیرون رفت. اعتراض این صحابی بزرگ رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم برای دستگاه جور بسیار گران تمام شد. هم او نقل کرده که وقتی سر امام حسین علیه السلام را در کوچه ها می گرداندند، من در غرفه خود بودم. وقتی سر مبارک ایشان مقابل حجره ام رسید، در کمال تعجب شنیدم که قرآن می خواند و به این آیه رسید:«ام حسبتم ان اصحاب الکهف و الرقیم کانوا من آیاتنا عجبا» چون این آیه را از سر بریده شنیدم، موی بر اندامم راست شد و گفتم: پسر پیغمبر؛ به خدا قسم، امر تو از امر اصحاب کهف و رقیم، عجیب تر است.
رحلت زید بن ارقم، در سال68ه.ق و به قولی سال66ه.ق در کوفه، در زمان مختار ثقفی بوده است.
هفته نامه صبح صادق/ شماره527

چرا علی علیه السلام تنهاست؟
فاطمه بنت اسد در کنار خانه خدا مشغول دعا و تضرع بود که«… پروردگارا! به حق همان کسی که این خانه را بنا نمود و به حق این نوزادی که در شکم من است، ولادت او را بر من آسان گردان.» ناگهان دیوار کعبه شکافی برداشت و فاطمه به برکت نوزاد درون شکم خود چنان عظمتی یافت که خداوند متعال به طور ویژه از او پذیرایی نمود. کلید داران کعبه هر چه کوشیدند درب کعبه باز نشد و … شرح این معجزه چنان مشهور است که نیازی به توصیف ندارد. همه اهل مکه دریافتند نوزادی این گونه همراه اعجاز، پا به گیتی نهاده است. ولادت علی را همگان مشاهده کردند که به چه سان بود. علی دوران کودکی خود را در دامان نورانی محمد بن عبدالله گذراند و با خلق و خوی محمدی نضج گرفت و نمو کرد. علاقه وافر محمد به این طفل را نیز همگان به یاد داشتند. در دورانی که محمد برای عبادت به غار حرا می رفت تنها علی بود که اجازه ورود به حریم قدسی او را داشت. یار غار حقیقی محمد فقط علی بود که بدون ترس و واهمه و بهانه گرفتن در رکاب مولایش بود. به اعتراف همگان- دوست و دشمن- علی در اسلام آوردن جزء سابقون است. در ماجرای انذار عشیره اقربین شنیدند که در همان نوجوانی پیامبر او را وصی و برادر خود معرفی کرد و این جملات را بارها در جنگها و غزوات از زبان مبارک حضرت صلی الله علیه و آله و سلم درباره علی شنیده بودند. بسیار بسیار از این دست موارد را مسلمانان دیده و شنیده بودند که اوج آن در غدیر خم بود. برای اثبات حقانیت مولا علی علیه السلام خداوند و رسولش چه باید می کردند که نکردند؟ از زمان ولادت علی تا رحلت نبی چقدر بینه و حجت در حقانیت و فضیلت علی علیه السلام دیدند و شنیدند، اما باز هم چون قوم بنی اسرائیل بهانه می آوردند چرا نام علی علیه السلام در قرآن ذکر نشده است؟!
اما چرا با همه این شواهد و دلایل روشن پیرامون حقانیت علی علیه السلام ایشان پس از رحلت پیامبر تا روز شهادتش در میان افراد سرشناس و صحابه تنها بود؟ چرا کسانی که از نزدیک پیامبر را درک کرده بودند و سخنان او در مورد علی علیه السلام را شنیده بودند اولین کسانی بودند که به مخالفت با او برخاستند؟ این سؤال بزرگ تاریخ است که جواب درست به آن راهنمای خوبی برای حرکت در صراط مستقیم است. در پاسخ به این پرسش باید گفت آن چه منجر به تنهایی علی علیه السللام شد جا به جایی معیار حق بود. بارها پیامبر فرمود علی علیه السلام با حق است و حق با علی علیه السلام است. این ولایت امیرالمؤمنین است که فرقان و میزان تشخیص حق و باطل است، اما آن هنگام معیار حقانیت را میزان قرب به رسول خدا معرفی کردند که فلان شخص چون به پیامبر نزدیک تر بوده و جزء صحابه است حق است. البته با همین میزان هم علی علیه السلام بود که از همه برتر بود، لذا برای این که این انحراف را توجیه کنند به عدالت جملگی صحابه قائل شدند که هر کس پیامبر را دیده است و روزی در کنار پیامبر بوده و نشست و برخاستی داشته است عادل است و نباید علیه او سخنی گفت!! البته گویا علی علیه السلام از این قانون خودساخته شان استثناء شده بود! هر ظلمی توانستند به علی علیه السلام کردند چنانچه گویی علی علیه السلام اصلاً پیامبر را درک نکرده است و فقط اینها بوده اند که با پیامبر حشر و نشر داشته اند!
علی علیه السلام تنها ماند به خاطر حسادت و تکبر عده ای که تاب دیدن فضایل علی علیه السلام را نداشتند. در مجلس غدیر خم ریاکارانه به علی علیه السلام انتصابش به ولایت را تبریک گفتند، اما بعد از پیامبر حسد و حقد و کینه آنها پرده بر حافظه تاریخی آنها کشید! علی علیه السلام تنها ماند به خاطر اینکه عده ای هنوز در افکار جاهلیت بودند و تعصب افراطی به قوم و قبیله خود داشتند! علی علیه السلام تنها ماند به خاطر اینکه عده ای حکومت را طعمه ای برای فربه شدن خود می دانستند و مطلع بودند علی علیه السلام اهل مجامله و مسامحه نیست.
جاه طلبی و مال پرستی بخشی از صحابه بود که علی علیه السلام را تنها گذاشتند. این قضیه زمانی نمود پیدا کرد که علی علیه السلام زمام حکومت را به دست گرفت و در دفاع از بیت المال و حقیقت قدمی کوتاه نیامد. علی علیه السلام اهل باج دادن به خواص زیاده خواه نبود و همین سبب شد علی علیه السلام تنها بماند. اگر در زمانی به زناکار و شارب الخمر و اختلاس گری جایزه می دادند و او را تشویق می کردند در زمان علی علیه السلام نزدیکان و اقربای او هم هیچ سهم اضافه ای از حکومت نداشتند! همین بود که مال پرستان را به جنگ با علی علیه السلام کشاند.
علی علیه السلام تنها ماند چون در برابر انحراف دین خدا و رسول صلی الله علیه و آله و سلم سکوت نمی کرد و فریاد می کشید. او نمی توانست ببیند عده ای خلافت رسول خدا را که نماد سادگی و بی پیرایگی بوده به سلطنت و اشرافیت حکومتی تبدیل می کنند! او نمی توانست تحمل کند در جامعه ای زندگی کند که به اسم رسول خدا ریاکارانه سخنان رسول خدا را جعل و آن گاه آن را دگرگون می کنند! علی علیه السلام تنها بود چون علاوه بر جاه طلبان و مال پرستان و حسودان، گرفتار متحجران خشک مغز هم بود. او در دفاع از اسلام ناب محمدی با هیچ کس تعارفی نداشت همین امر بود که سبب شد علی علیه السلام تنها گردد و جز پابرهنگان و مردم کوچه و بازار در میان نخبگان و خواص دنیا زده جایگاهی نداشته باشد!مولا علی علیه السلام در شرح حال خود در دوران پس از رحلت پیامبر می فرماید:«فنظرت فاذا لیس لی معین الا اهل بیتی!»(خطبه26) بی وفایی یاران تا آن جا بود که جز اهل بیت خود یاوری نداشتم! در جامعه اسلامی کسانی که مدعی ادامه راه و خط پیامبر بودند، کسی را که پیامبر بیشترین مدح و ستایش کرده بود نه تنها منزوی کردند، بلکه چنان بر او و خانواده اش ظلم روا داشتند که تاریخ از بیان آن شرم دارد! بی وفایی و بی بصیرتی خواص و صحابه در دوران امیرالمؤمنین علیه السلام چنان بود که علی علیه السلام در سالهای آخر عمر خود نیز تنهایی خود را فریاد کشید و بر یاران خود نهیب زد که ای مردنمایان نامرد!… کاش هرگز شما را نمی شناختم… خدا شما را بکشد که دل من از دست شما پر خون است و سینه ام از خشم شما مالامال!(خطبه27) و در خطیه ای دیگر در حالی که لشکری 30 هزار نفره تشکیل داده بود تا به جنگ معاویه برود در این خطبه، خطاب مولا علی علیه السلام، ایها الناس است که نشان از این دارد گر چه برخی صحابه و خواص دور علی علیه السلام را خالی کرده بودند، اما در میان مردم و محرومین علی علیه السلام تنها نبود. گر چه دشمنان می کوشیدند با پخش شایعات و دروغ پراکنی افکار این عده را هم نسبت به علی مغشوش کنند. در همین خطبه است که مولا فریاد می زند:« این عمار؟ این ابن تیهان؟ و این ذوالشهادتین؟!(خطبه182)
ضربت ابن ملجم ملعون سبب شد این لشکر، بی فرمانده شود و به گفته یکی از فرماندهان لشکر، چونان گوسفندان بی چوپان!
علی علیه السلام تنها بود چون به دنبال حق و حقیقت بود نه به دنبال حزب گرایی و سیاست بازی! چنانچه در پاسخ کسانی که به ایشان پیشنهاد دادند معاویه با هدایا و پول های فراوان آنها را جذب می کند شما هم از اموال عمومی به اشراف عرب و بزرگان قریش ببخش و از تقسیم مساوی بیت المال دست بردار تا به تو گرایش پیدا کنند، فرمود به خدا سوگند! تا عمر دارم، و شب و روز برقرار است، و ستارگان از پی هم طلوع و غروب می کنند هرگز چنین کاری نخواهم کرد! اگر این اموال از خودم بود به گونه ای مساوی در میان مردم تقسیم می کردم تا چه رسد که جزو اموال خداست!(خطبه126)
راز تنهایی علی علیه السلام، عدالت اوست چنانچه رمز شهادت او را نیز عدالتش خوانده اند!
هفته نامه صبح صادق/ شماره454

نماز در کربلا
آیا نماز در حرم سیدالشهداء علیه السلام تمام است؟ اگر این چنین است منظور کدام محدوده است؟ همین طور در مورد مسجد کوفه؟
در تمام مسجد کوفه حکم تخییر بین قصر و اتمام برای مسافر جاری است و در کربلا احوط اقتصار بر خصوص محوطه حائر حسینی است. در حائر حسینی اقوا این است که همه روضه شریفه داخل در حائر است در نتیجه از طرف سر مقدس تا پنجره متصل به رواق و از طرف پا تا درب متصل به رواق و از پشت سر تا حد مسجد در حائرند بلکه داخل بودن خود مسجد و رواق شریف در حائر حسینی خالی از قوت نیست لکن خوب است که احتیاط را ترک نکرده و نماز را در آن شکسته بخواند.

فلسفه قیام عاشورا در بیان آیت الله حسین نوری همدانی
مبارزه با حکومت فاسد و تشکیل حکومت اسلامی
عاشورا مکتب و درسی شورآفرین در برابر جباران است و مهندسی آن طوری طراحی شده که هیچ حادثه ای در دنیا مانند آن، احساسات و عواطف را در برنمی گیرد. هر چند عزاداری های امام حسین علیه السلام خوب است و باید باشد، اما نکته مهم تر این است که بدانیم هدف و پیام اصلی عاشورا چه بود و امام حسین علیه السلام چه درسی را با این حرکت خود ارائه کرد و چه عاملی باعث شد این مکتب پایدار بماند. آنچه در جریان عاشورا برای ما مهم است الگوپذیری از پیام، خطبه، حرکت و هدف سیدالشهدا علیه السلام است. نباید تصور کرد حادثه عاشورا یک حادثه مقطعی و گذرا بوده است. «هیهات من الذله» پیام مهم عاشورا است.
با توجه به جمله معروف «کل یوم عاشورا و کل عرض کربلا» عاشورا و کربلا باید همیشه زنده، پویا و برقرار باشد. حضرت سیدالشهدا علیه السلام قیامی را آغاز کردند که برای همیشه به عنوان سرمشق باید در جامعه اسلامی وجود داشته باشد. حرکت امام حسین علیه السلام برای مبارزه با حکومت فاسد و تأسیس حکومت اسلامی بهترین دلیل بر ادامه جریان عاشورا و مقطعی نبودن این جریان است. عاشورا یک جریان مقطعی و تمام شدنی نیست، باید تا تشکیل حکومت اسلامی به معنای واقعی خود ادامه پیدا کند.
در برابر ظلم و استبداد باید همواره قیام و شجاعت وجود داشته باشد، انقلاب اسلامی ایران نشأت گرفته از قیام عاشورا است و خوشبختانه به برکت این نظام الهی و ولایی موج اسلام خواهی سراسر جهان را فرا گرفته است.
درس ها و پیام های حادثه عاشورا و قیام امام حسین علیه السلام تمام شدنی نیست، لزوم تبیین پیام های این مکتب ضروری است و برای فهم دقیق تاریخ عاشورا باید تاریخ بیست ساله حکومت معاویه را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. تا کسی جنایت های معاویه را درک نکند، از عاشورا و قیام اباعبدالله علیه السلام درک درستی نخواهد داشت، امام حسین علیه السلام در راه تأسیس حکومت اسلامی گام برداشتند و در این راه نیز شهید شدند.
اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام عدل قرآن کریم و معرف اسلام هستند، اما معاویه با دسیسه و حیله گری، اهل بیت را کنار زد و دستور داد به نفع سایر خلفا حدیث جعل کنند که در این راستا حدود پانصد هزار حدیث جعل شد. قیام امام حسین علیه السلام بسیار باارزش بود و اگر ایشان قیام نمی کردند از اسلام و دین چیزی باقی نمی ماند.
درس ها و پیام های حادثه عاشورا باید برای مردم به ویژه نسل جوان تبیین شود، در این راستا باید فعالیت های خوبی صورت بگیرد تا مبادا این مکتب عقیم بماند.
ولایتمداری از مهم ترین درس های حادثه عاشوراست. یاران باوفای امام حسین علیه السلام این شاخصه مهم را به بهترین شکل و در حد اعلای آن نشان دادند و ما باید درس ولایتمداری را از اصحاب و یاران آن حضرت علیه السلام بیاموزیم. مسلمانان باید از قیام امام حسین علیه السلام درس بگیرند و هیچ گاه سلطه استعمار و استکبار را نپذیرند، متأسفانه در برهه هایی از تاریخ اسلام نسبت به این مسئله غفلت هایی صورت گرفت و در نتیجه آسیب هایی نیز متوجه امت اسلام شد.
قرن ها از عزاداری سالار شهیدان می گذرد؛ ولی متأسفانه هنوز بهره وری لازم از عزاداری امام حسین علیه السلام نشده است و اشعاری از سوی مداحان بیان می شود که نشان می دهد ائمه در ذلت و خفت بوده اند؛ در حالی که ائمه در اوج عزت و قدرت حضور داشتند. باید اشعار مداحان دربرگیرنده حماسه، شهادت طلبی و روحیه جهاد که برگرفته از فرهنگ عاشورا است، باشد. به جای عبارات«حسین غریب مادر» بر روی وسایل نقلیه و بنرهای تبلیغاتی سطح شهر، باید از شعارها و عبارات حماسی همچون«هیهات من الذله» و امثال آن که قهرمان پرور و نشان دهنده شجاعت و صلابت است، استفاده شود. نباید تنها مظلومیت امام حسین علیه السلام در مجالس عزاداری بیان شود؛ بلکه باید حماسه و اقتدار امام را نیز بیان کنیم و بدانیم که امام حسین علیه السلام آمد تا دشمنان اسلام را به ما معرفی کند.
هفته نامه صبح صادق/شماره 527

شاگرد عزیز امام(ره) در کلام یادگار امام(ره)
خامنه ای، خمینی دیگر است
یکی از خصوصیات بارز مرحوم یادگار امام- سید احمد خمینی- ولایتمداری ایشان است که هم در زمان حیات حضرت امام(ره) و هم در دوران بعد از آن به نحو کاملی آشکار بود. در ذیل پاره ای از مواضع و اظهارات فرزند عزیز مام در رابطه با ولایت فقیه و اطاعت از ولی به ویژه مقام معظم رهبری آمده است:
مبارزه با استکبار
امروز اگر توجه دنیا معطوف به کشور ما است بدین دلیل است که پرچم مبارزه با استکبار همانند زمان حضرت امام در اهتزاز است. امروز رهبر انقلاب اسلامی حضرت آیت الله خامنه ای از همان آرمان هایی دفاع می کنند که امام دفاع می کردند، زیرا اگر ذرّه ای بر خلاف جهت امام حرکت داشتیم، برخورد دنیا با انقلاب اسلامی تا این حد قهرآمیز نبود…(68/12/10)
امروز ولایت، نقطه وحدت امت حزب الله است. نظام از ولایت جدا نیست، چرا که بدون ولایت، نظام اسلامی{موجود} نیست و بدون نظام، انقلاب نمی تواند راه خود را در جهان طی کند. امروز نظام اسلامی ما چشم و چراغ مسلمانان جهان است. ما، در این مکان مقدس با امام پیمان می بندیم که هر کسی را که او طرد کرده، طرد کنیم و با هر کسی که او برادر خوانده، برادر باشیم.(68/11/7)
دیگر چه رهبری را بهتر از این می خواستید. رهبری که چون کوه در برابر آمریکا ایستاده است… مگر رهبر اجازه می دهد که کسی بر خلاف خط امام، قدمی بردارد؟ این زمزمه ها، زمزمه های آمریکا است. حواستان جمع باشد. آمریکا امروز در منطقه حاضر است. آیا آمده عراق را از بین ببرد؟ برای این کارها آمده، اما نشان اصلی اش انقلاب اسلامی است. اگر شما مردم پشت سر رهبری باشید و مثل من که بعد از امام با خدای خود و امام خود عهد کردم که کوچک ترین قدمی را علیه رهبری و بر خلاف حتی میل رهبری بر ندارم، چنین پیمانی را امروز ببندید که از روز اول بسته اید و امروز تجدید کنید، مطمئن باشید که ما در تمام زمینه ها بر آمریکا پیروز می شویم. آیا در دنیا، رهبری غیر از رهبر ما این گونه می تواند به آمریکا حمله کند؟ هیچ کس با رهبری مخالف نیست. هیچ کس جرأت نمی کند در این مملکت مخالف رهبری باشد. مردم او را تکه9 تکه می کنند.(69/11/12)
ساده زیستی
قافله سالار اهداف خمینی کبیر، شاگرد عزیز او حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی و {سکاندار} نظام است، … حضرت امام و حضرت آیت الله خامنه ای از نظر زندگی در کمال سادگی و از نظر صلابت در مقابل دشمنان اسلام چون ائمه اطهار (علیهم السلام) و از نظر دفاع از محرومان در همان خط بوده و هستند و از آرمان های اسلامی مسلمانان جهان دفاع کرده و می کنند.(69/3/3)
بر خود واجب می دانم این را شهادت بدهم که زندگی داخلی حضرت آیت الله خامنه ای ذبسیار ساده است، نه از باب اینکه رهبر عزیز انقلاب مان به این حرف ها نیازی داشته باشند، بلکه وظیفه خود می دانم تا این مهم را به مردم انقلابی ایران بگویم. من از داخل منزل ایشان مطلعم. در منزل شان بیش از یک نوع غذا بر سر سفره ندارند. خانواده ایشان روی موکت زندگی می کنند. روزی منزل ایشان رفتم یک فرش مندرس آنجا بود که از زبری آن به موکت پناه بردم.(73/11/12)
دفاع از ولی
اگر رهبری چیزی گفت طبق آن عمل کنیم. اگر هر کسی بخواهد نظر خودش را انجام دهد، پس رهبری برای چیست؟ وقتی ما رهبری داریم باید سعی کنیم همه پشت سر رهبری حرکت کنیم. اگر شما بخواهید بدون اطاعت از رهبری برای مردم کار کنید، مطوئن باش=ید دسته دیگری می آیند و حکومت را در دست می گیرند و می گویند اینها نمی توانند برای خدا کار کنند و مطمئن باشید که ایران را به غرب وصل می کنند. امروز ما{با استکبار جهانی و حامیانش} جنگ داریم. دعوا داریم، ما که نمی توانیم دست از معیارهای انقلاب مان بکشیم. ما بحمدالله پشت سر رهبرمان می مانیم.(فروردین1369)
بعد از امام بحمدالله ما دارای رهبری شدیم که گام به گام در کنار امام حرکت کرده بود و بعد از امام، پرچم لا اله الا الله و محمد رسول الله را تصمیم دارد چون امام بر گردون گردان نصب کند. ما همه وظیفه داریم که پیرو و حامی ایشان باشیم.(69/7/2/)
… اگر روزی حرکت ما با حرکت«ولی» نخواند، بدانید که نقص از ماست. اگر امروز اختلاف موجب شود که به اقتدار ولی فقیه صدمه بخورد گناه بزرگی مرتکب شده ایم.(69/10/19)
شکی نیست آزادی باید در چارچوب اسلام باشد و شکی نیست که هیچ کس حق شکستن حریم رهبری را ندارد. حرمت رهبری نظام اسلامی، از اصول خدشه ناپذیر انقلاب اسلامی ماست. همه باید به دستورات رهبری عمل کنند.(69/8/7)
سخن رهبری و یاد امام
شما نگذاشتید که امام احساس تنهایی کنند، نباید بگذارید آیت الله خامنه ای، مقام معظم رهبری هم احساس تنهایی کنند … هر کس بگوید اطاعت از امام غیر از اطاعت از حضرت آیت الله خامنه ای است، در خط آمریکا است. مگر ما می گذاریم رهبرمان تنها باشد. مگر ما مُرده ایم. مگر شما مردم مُرده اید. همان گونه که امام با یک اشاره، شما مردم را روانه خیابان ها و جبهه ها می کردند، امروز ما آماده هستیم تا با یک اشاره رهبری به خیابان ها و جبهه ها گسیل شویم. … اگر دفاع شما زنان و مردان انقلابی از رهبری و نظام نباشد، آیا رهبری می تواند این طور توی دهان آمریکا بزنند؟ آیا رهبری می تواند اینگونه سخنرانی کند که یاد امام را در اذهان یکایک مردم ایران دوباره زنده کند.(69/11/12)
امروز استمرار انقلاب اسلامی در پرتو ایمان، اتحاد امت اسلامی و حرکت در خط امام و رهبری انقلاب اسلامی، عملی است و باید بدانیم که خط امام و رهبری انقلاب، هیچ گونه فرقی با هم ندارند. هر کس هر اندازه انقلابی باشد، اما در خط رهبری حرکت نکند به آرمان های مردم خیانت کرده است…(70/11/12)
مواضع استوار و سازش ناپذیر مقام معظم رهبری، حضرت آیت الله خامنه ای در برابر دسایس و حیله های دنیای استکباری یادآور مواضع حکیمانه امام خمینی است. … اینجانب بار دیگر تأکید می کنم مواضع مقام معظم رهبری همانند مواضع سازش ناپذیر حضرت امام است.(71/2/7)
شما نگویید که خط امام را قبول داریم و بعد از آن هر چه می شود به ما مربوط نیست! اگر این گونه تحلیل کنیم، از انجام مسئولیت و تکلیف دینی ساقط نمی شویم. فرامین رهبر انقلاب درست مانند فرامین امام واجب الاطاعه است.(72/7/5)

مصائب زینب سلام الله علیها از زبان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و علی علیه السلام
قدامه بن زائده از پدرش نقل می کند که امام سجاد علیه السلام به من فرمود: ای زائده! شنیده ام به زیارت امام حسین علیه السلام می روی؟ چگونه به زیارت او می روی و حال آن که مقام و منزلتی نزد سلطان خود داری؛ سلطانی که محبت ما را تحمل نمی کند. عرض کردم: به خدا قسم چنین نمی کنم مگر به خاطر خدا و رسولش و از هیچ غضبی(از ناحیه سلطان) نمی ترسم. سپس امام علیه السلام خبری را برایم نقل فرمود که: وقتی در کربلا یاران امام شهید شدند و برای اسیری روانه کوفه می شدیم، به اجساد شهیدان که دفن نشده بودند نگاه می کردم و این برایم سخت بود تا جایی که نزدیک بود جان از بدنم جدا شود، زینب سلام الله علیها آمد و گفت:«مالی أراکَ تَجُودُ بنَفسِکَ یا بَقیَّهَ جَدّی و أبی و إخوتی؛ چه شده است که می بینم می خواهی بذل جان کنی، ای باقیمانده ی جدّ و پدر و برادرانم؟» گفتم: چگونه ناراحت نباشم و حال آنکه پدر و برادران و عمو و پسر عمو و اهلم به خون هایشان آغشته شده اند و برهنه هستند و کفن نشده اند و مدفون نمی گردند؟
زینب گفت:«لا یُجزِ عَنَّکَ ما تَری فَوَاللهِ إنَّ ذلِکَ لَعَهدٌ مِن رَسُولِ اللهِ إلی جَدِّکَ و أبیکَ و عَمِّکَ؛ آنچه می بینی تو را غمگین نکند، به خدا قسم که این عهدی است از فرستاده ی خدا به جدّت و پدرت و عمویت.»
گفتم: این عهد چیست و این خبر کدام است؟ حضرت زینب سلام الله علیها فرمود: ام ایمن برایم نقل فرمود: روزی رسول خدا به منزل فاطمه آمد، من برای او غذایی تهیه کردم و علی علیه السلام نیز یک طَبَق خرما آورد. من ظرفی از شیر و حلوا برای ایشان آوردم و پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم، علی علیه السلام، فاطمه سلام الله علیها و حسن و حسین علیهم السلام از آن غذا خوردند و از آن شیر نوشیدند و از خرما تناول کردند، … سپس به علی علیه السلام و فاطمه سلام الله علیها و حسن و حسین علیهم السلام نگاهی کردند، ما دانستیم که از روی سُرور و شادمانی است … سپس به سجده افتادند و صدای گریه ایشان بلند شد و اشکهایشان همچون باران جاری بود … علی علیه السلام و فاطمه سلام الله علیها از پیامبر پرسیدند: چرا گریه می کنید؟ خداوند چشمانتان را گریان نبیند، از این حالتِ شما قلب ما جریحه دار شد.
پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: جبرئیل بر من فرود آمد و گفت: ای محمد! همانا برادرت پس از تو مغلوب واقع می شود و مورد حمله ی دشمنان قرار می گیرد و شهید می شود و بدترین خلق، او را خواهد کُشت … و إنَّ سِبطَکَ هذا - وَ أَومأَ بِیَدِهِ إلَی الحُسَینِ - مَقتُولٌ فی عِصابَهٍ مِن ذُرِّیّتِکَ و أَهلِ بَیتِکَ وَ أَخیارٍ مِن أَمَّتِکَ بِضَفّهِ الفُراتِ فی أرضٍ یُدَّعی کَربلا؛ و به درستی که نوه ی تو - اشاره فرمود به حسین - در بین گروهی از ذریه و اهل بیت و خوبان امت تو در کنار فرات کُشته خواهد شد، در زمینی که کربلا نام دارد.» پس پیامبر فرمود:«این بود آنچه مرا به گریه انداخت و محزون ساخت.»
زینب فرمود:وقتی ابن ملجم- لعنه الله علیه- بر پدرم ضربه زد و اثر شهادت را در چهره ی او دیدم، به او عرض کردم که ام ایمن برایم این گونه نقل کرده، دوست دارم از شما آن را بشنوم، پدرم فرمود: یا بُنَیَّهَ الحَدیثُ کما حَدَّثَتکِ أُمُّ أیمَنَ؛ دخترم این خبر همان گونه است که ام ایمن برایت نقل کرده است. «کأَنّیِ بِکِ وَ بِبَناتِ أهلِکِ سَبا یا بِهذا البَلَدِ أَذِلّاءش خاشِعینَ تَخافُونَ أن یَتَخَطَّفَکُمُ النّاسُ فَصَبراً صَیراً؛ گویا تو و دختران اهل تو را در این سرزمین اسیر می بینم با حالتی ذلّت بار و ترسان، در حالی که می ترسید مردم شما را به سرعت از بین ببرند، بر شما باد صبر کردن.»
تبلیغ در محرم/تنظیم: حسین ملانوری

جملات قصار از امام خمینی ره درباره معلولان
* وقتی نفس ناطقه ی انسان قوی باشد، باکی از این نیست که جسمش علیل باشد، انسان به روح، انسان است
* درود بر شما معلولان و مصدومان که اعضا و سلامت خود را در راه اعتلای قرآن کریم از دست دادید. ملت شریف و اسلام بزرگ، هیچ گاه شما عزیزان را از یاد نمی برد.

مقام مؤمن در پیشگاه خداوند
بنده مؤمن در پیشگاه خداوند بسیار عزیز و محترم است و حق تعالی بنده مؤمن خود را دوست دارد و عزت و سربلندی را از آن مؤمنان می داند چنانکه می فرماید:
«وَ لِلّهِ العِزَّهُ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِلمُؤمِنِینَ»؛ عزت و سرافرازی تنها از آن خدا و پیامبر و مؤمنان است.
و به همین علت در سوره حجرات کسانی که مؤمنان را با القاب زشت یاد می کنند و یا آنان را مورد تمسخر قرار می دهند را در زمره ستمکاران قرار داده است. و نیز در احادیث اسلامی احترام و تکریم مؤمن جزء واجبات بوده و هر کس مؤمنی را تکریم نماید مانند آن است که به خداوند بزرگ احترام گذارده است. و هر کسی به مؤمنی بی احترامی نماید موجبات خشم خداوند را فراهم آورده و به او اعلان جنگ داده.
از امام صادق علیه السلام نقل شده که فرمودند:
روایت است که خداوند عز و جل فرمود:
«قال الله عزّ و جلّ لیأذن بحرب منّی من اذل عبدی المؤمن و لیأمن غضبی من اکرم عبدی المؤمن»؛ کسی که بنده مؤمن مرا خوار شمارد، باید بداند که خداوند با او در جنگ است و کسی که بنده مؤمن مرا تعظیم و تکریم کند بی شک از غضب من در امان است.
و در حدیثی دیگر پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:
«من اذل مؤمنا اذله الله؛ کسی که مؤمنی را خوار شمارد خدا او را ذلیل خواهد کرد.»
و همچنین امام صادق علیه السلام در حدیثی دیگر فرمودند:
«من حقر مؤمنا افقره و قله ذات یده حقره الله یوم القیامه؛ هر کس مؤمنی را به خاطر فقر و تنگدستی کوچک شمارد خداوند او را کوچک می شمارد و همیشه در نزد خدا خوار است تا اینکه از گناهش توبه کند.»
تمسخر و به سخره گرفتن مؤمنان دیگر در واقع نوعی بیماری روانی است. کسی که دیگران را مسخره می کند تا عده ای را بخنداند در واقع دچار بیماری کبر و غرور شده و خود را از دیگران برتر می بیند و از این طریق عذاب جهنم را به جان خود خریده است. کسانی که در این دنیا مؤمنان را مورد تمسخر قرار می دهند خود در دنیای باقی مورد تمسخر اهل بهشت قرار می گیرند. طبق نظر صریح قرآن که می فرماید:
«إِنَّ الَّذینَ أَجرَمُوا کانُوا مِنَ الَّذینَ آمَنُوا یَضحَکُونَ»؛ مجرمان و بدکاران همیشه در دنیا به مؤمنان می خندیدند.»
و در آیه بعد می فرماید:
«وَ إَذا مَرُّوا بِهِم یَتَغامَزُونَ»؛ و هنگامی که از کنار مؤمنان می گذرند با اشاره های چشم و ابرو، آن ها را مسخره می کنند.»
گناهان کبیره/شهرام تاجانی