امام صادق در مرگ خردسالشان

سفیان ثوري میگوید: به محضر مبارك امام صادق(ع) رسیدم. دیدم که ایشان ناراحت اند. عرض

کردم براي چه اینگونه ناراحت هستید؟ فرمودند: نردبانی براي پشت بام، در خانه بود. به اهل

خانه گفته بودیم کسی از این نردبان بالا نرود. آمدم دیدم کنیزي از اهل خانه، فرزند خردسالم

را بغل گرفته و از این نردبان بالا میرود. نگاهش که من افتاد متحیر شد و لرزید و فرزند خردسالم

از دست او بر زمین افتاد و جان داد. ناراحتی من به خاطر از دست دادن فرزندم نیست، بلکه

ناراحتم که چرا کنیز از من ترسید و هول او را گرفت.

ادامه »

قلبی آکنده از رضایت

خداوند براي کسانی که خشم خود را فرو میبرند، پاداش بزرگی ذخیره فرموده است.

رسول گرامی اسلام(ص) فرمودند:

مَنْ کَظَمَ غَیْظَهُ وَلَو شاءَ اَنْ یُمْضیَهُ اَمْضاهُ مَلَأَ الُله قَلْبَهُ یَوْمَ القِیامَۀِ رِضاهُ؛ کسی که خشم

خود را فرو برد، با آنکه اگر میخواست میتوانست آن خشم را عملی کند و انتقام بگیرد،

خداوند در روز قیامت قلبش را آکنده از رضایت خودش میکند.

برخی افراد ممکن است از کسی خشمگین شوند، ولی قدرت کاري ندارند، این چندان مهم

نیست؛ چون توان انجام کاري را ندارد.

ادامه »

محبوبترین جرعه ها

از امام صادق(ع) چنین نقل شده است که علی بن الحسین(ع) همواره میفرمودند:

ما تَجَرَّعْتُ جُرْعَۀً اَحَبُّ اِلیَّ مِنْ جُرْعَۀِ غَیْظٍ لا اُکافِی بِها صاحِبَها؛ هیچ جرعهاي ننوشیدم

که دوست داشتنی تر باشد از جرعۀ خشمی که طرف را بدان کیفر ندهم.

یعنی در میان نوشیدنیها لذیذترینش جرعۀ خشمی بودکه نوشیدم و بیش از همۀ

جرعه ها از آن لذت بردم. شیرینترین و لذیذترین جرعه ها براي من جرعۀ خشم و غضبی

است که فرو بردم.

فرو بردن خشم هنر است. این از میلیونها نماز و قرائت قرآن و دعا و عبادت بالاتر است.

در چنین جاهایی آدم خودش را نشان میدهد؛ یا « منِ » او طلوع میکند و یا خواست

خداوند که فرمود: خشم خود را فرو ببر، گذشت و احسان کن.

کاظم آل محمد صلی الله علیه و آله

ائمه: مظهر حلم بودند. روایت شده است که یکی از غلامان حضرت موسی بن جعفر(ع) که ظرف

غذاي داغ در دست داشت، به سوي آن حضرت آمد و بر اثر عجله ظرف غذاي داغ روي سر و صورت

آن حضرت ریخت. حضرت ناراحت شدند.

 آن غلام این آیه را که در وصف اهل تقوي است خواند : « وَ الْکاظِمینَ الغَیْظَ؛ و خشم خود را فرو

میبرند »  حضرت فرمودند : «قَدْ کَظِمْتُ؛ خشمم را فرو بردم»غلام ادامه داد : « وَ الْعافینَ عَنِ النّاسِ؛

واز خطاهاي مردم در میگذرند » حضرت فرمودند : « قَدْ عَفَوتُ؛  درگذشتم » غلام ادامه آیه را خواند :

« وَ الُله یُحِبُّ المُحْسِنینَ؛ و خدا نیکوکاران را دوست دارد » حضرت فرمودند: « اَنْتَ حَرٌّ لِوَجْهِ الِله؛

تو در راه خدا آزادي  » و فلان ملکم را هم به تو بخشیدم.

 ممکن است کسی خشم خود را فرو برد، ولی بخواهد قصاص کند. خدا میفرماید: بعد از فرو

بردن خشم، عفو هم بکن و قشنگتر از آن این است که به او هدیه هم بدهی.

بدي را بدي سهل باشد جزااگر مردي اَحْسِنْ اِلی مَنْ اَساء

شعله اي برافروخته

غضب یک آتش درونی است که هم خود انسان را میسوزاند و دیگران را به آتش میکشد.

امیرالمؤمنین(ع) فرمودند:

الغَضَبُ نارٌ مُوقِدةٌ مَنْ کَظَمَهَ اَطْفأها وَ مَن اَطْلَقَهُ کانَ اَوَّلَ مُحْرِق بِها؛ خشم شعله اي

برافروخته است. کسی که آن را فرو برد، آن شعله را خاموش کرده است و کسی که آن

را رها کند، خود او نخستین کسی است که در آن میسوزد.

خشم و غضب آتش انفجاري است؛ زود به اطراف سرایت میکند. کم آن هم زیاد است.

باید فوري آن را خاموش کرد. غضب منشأ همۀ بديها و شرارتهاست. منشأ بیشتر جنگهاي

عالم همین بوده است. جنگ جهانی اول به خاطر این اتفاق افتاد که یک نفر از یک مملکت

کشته شد و لشکرکشی آغاز شد. کشورهاي دیگر هم جانبداري کردند و همه به جان هم

افتادند و چندین میلیون نفر کشته و قطع عضو و بی خانمان شدند.

ادامه »

خشمی که کنترل شد

از امام صادق(ع) نقل شده که شخصی به محضر پیامبر خدا(ص) رسید و از آن حضرت در خواست کرد که

مرا موعظه و نصیحت کنید. حضرت در جملهاي کوتاه و جامع فرمودند:

اِذْهَبْ و لا تَغْضَبْ؛ بر و غضب نکن.

آن شخص گفت: به همین فرمایش پیامبر بسنده میکنم. و تصمیم گرفت که عصبانی نشود. از پیامبر

خداحافظی کرد و به سوي قبیلهاش رفت. دید اوضاع متشنج است و همه مسلح و آمادة درگیري

هستند. گفت: چه شده است؟ گفتند: قبیلۀ دیگر یک نفر از ما را کشته اند و ما باید تلافی کنیم.

ادامه »

اهریمن خشم

حلم ورزیدن و نرمش و ملایمت به خرج دادن، آنقدر در رشد و کمال انسان سهم دارد که وي را در افق

پیامبران قرار میدهد.

انسان حلیم و بردبار محبوب خداست. در برابر آن خشم و غضب منشأ تمام بديهاست. خشم خارج شدن

از حد اعتدال است.

کسی که جوش میآورد و خشمگین میشود، دست به هر عمل ناشایستی میزند. اهانت میکند، فحش

میدهد، تهمت میزند و احیاناً مرتکب جرح و قتل میشود.

ادامه »

تغافل و چشم پوشی

امیرالمؤمنین(ع) میفرمایند:

مِنْ اَشْرَفِ اَعمال الکَریمِ غَفْلَتُهُ عَمّا یَعْلَمُ؛ تغافل و چشمپوشی یکی از بهترین و شرافتمندترین اعمال

و احوال کریمان است.

یعنی انسان بزرگوار و باکرامت از بعضی چیزهایی که میبیند و بر ضد اوست، چشمپوشی میکند. انسان

کریم عیبهاي همسر و فرزندان و دوستانش را نمیبیند. و بديهاي آنان را فراموش میکند و به روي خود

نمیآورد. اگر کسی در حق او اجحاف کرد، یا آزاري به او رسانده است، آن را کوچک میشمارد و از ذهنش

محو میکند. انگار نه انگار که او را اذیت کرده است. خیلی بزرگوارانه از آن میگذرد و به رو نمیآورد. و این

یک خصلت بسیار پسندیده و رشدآور است.

باید حساسیتها را کم کنیم. بیخود چیزي را براي خودمان بزرگ نکنیم. اگر هم بزرگ است، سعی کنیم

آن را ناچیز و غیر قابل اعتنا بشماریم. باید مواظب باشیم آمپر خشم و غضب ما بالا نیاید. با مسائل و

افراد با نرمی و ملایمت برخورد کنیم.

تجاهل امیرالمؤمنین

امیرالمؤمنین(ع) در کوچه میرفت. یک آدم لئیم و پستی نسبت به آن حضرت بدزبانی میکرد.

حضرت به این شعر تمثل جستند:

وَ لَقَدْ اَمُرُّ عَلَی اللَّئیم یَسُبُّنیفَمَضیْتُ ثَمَّۀَ قُلْتُ لا یَعْنینی

به انسان لئیم و پستی گذر کردم که به من فحش میداد، اما من از آنجا گذشتم و گفتم

مقصودش من نیستم.

این در حالتی است که حضرت میدانستند دارد به او فحش میدهد، ولی اعتنا و توجهی به

بدزبانی او نکردند و فرمودند: با من نیست. این همه از حلم و بزرگواري آن حضرت است که

تجاهل فرمودند.

مرحوم آیت الله بهاءالدینی میفرمودند: جهل ذاتاً چیز خوبی نیست، ولی بعضی از جاها جهل

خوب است. مثلًا انسان اگر عیب مردم را نبیند خوب است و راحتتر زندگی میکند. فراموش کردن

بديهایی که دیگران در حق انسان کردهاند، یکی از صفات پسندیده و بسیار خوب است. جهل و

فراموشی در چنین مواردي مفید و سود بخش است.

انتهاي حلم و بردباري

تا آنجا که ممکن است، انسان باید تلاش کند از حالت عادي و نرمخویی خارج نشود. حلم و بردباري

از صفات برجسته انسانها ی با ایمان است.

ائمه: که در مدارج ایمان به نهایت آن رسیدهاند، به این خصلت متصفاند. در زیارت جامعۀ کبیره در

وصف آن بزرگان چنین میخوانیم:

وَ مُنتَهی الْحِلْمِ؛ و آنها نهایت حلم و بردبارياند.

نهایت حلمی که میتوان تصور کرد، در این خانواده وجود دارد. شنیدهاید که آن یهودي در مدینه بسیار

با پیامبر خدا(ص) دشمنی میکرد و آن حضرت تحمل میفرمود. پیامبر خدا(ص) دیدند چند روز است دیگر

خبري از آن یهودي نیست. سراغ او را گرفتند.

گفتند: بیمار شده و درخانه افتاده است و نمیتواند از جا بلند شود. اگر ما بودیم میگفتیم: الحمدلله،

خدا کند زودتر هلاك شود.

ولی پیامبر خدا رحمۀ للعالمین است. عزیز است. فرمودند: به عیادتش برویم. به عیادتش رفتند.

چشمهایش را باز کرد، دید پیامبر خدا به عیادت او آمده اند. منقلب شده، شهادتین گفت و مسلمان

شد.