65

وَ مِنْ كِتاب لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ

از نامه هاى آن حضرت است

اِلَيْهِ اَيْضـاً

باز هم به معاويه

اَمّا بَعْدُ، فَقَدْ آنَ لَكَ اَنْ تَنْتَفِعَ بِاللَّمْحِ الْباصِرِ مِنْ عِيانِ الاُْمُورِ،

اما بعد، زمان آن رسيده كه با ديدى دقيق به مشاهده امور روشن

برخيزى و از آن بهره مند گردى،

فَقَدْ سَلَكْتَ مَدارِجَ اَسْلافِكَ بِادِّعائِكَ الاَْباطيلَ، وَ اقْتِحامِكَ غُرُورَ

تو با ادعاهاى باطل به راه پيشينيانت رفتى ، و خود را بى پروا در عرصه

الْمَيْنِ وَ الاَْكاذيبِ، وَ بِانْتِحالِكَ ما قَدْ عَلا عَنْكَ، وَ ابْتِزازِكَ

فريب و دروغها انداختى، آنچه را برتر از مرتبه توست به خود بستى،

و بيت المالى را كه براى ديگران

ادامه »

64

وَ مِنْ كِتاب لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ

از نامه هاى آن حضرت است

اِلى مُعاوِيَةَ، جَواباً عَنْ كِتابِهِ

در جـواب نـامه معـاويه

اَمّا بَعْدُ، فَاِنّا كُنّا نَحْنُ وَ اَنْتُمْ عَلى ما ذَكَرْتَ مِنَ الاُْلْفَةِ

اما بعد، همان طور كه گفتى ما و شما با هم در الفت و اتفاق

وَ الْجَماعَةِ، فَفَرَّقَ بَيْنَنا وَ بَيْنَكُمْ اَمْسِ اَنّا آمَنّا وَ كَفَرْتُمْ، وَ الْيَوْمَ

بوديم، ولى در گذشته بين ما و شما جدايى افتاد، زيرا ما ايمان

آورديم و شما كفر ورزيديد، و امروز

ادامه »

63

وَ مِنْ كِتاب لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ

از نامه هاى آن حضرت است

اِلى اَبى مُوسَى الاَْشْعَرِىِّ، وَ هُوَ عامِلُهُ عَلَى الْكُوفَةِ، وَ قَدْ بَلَغَهُ عَنْهُ

به ابوموسى اشعرى كه كارگزارش در كوفه بود، زمانى كه به اميرالمؤمنين

خبر رسيد مردم

تَثْبيطُهُ النّاسَ عَنِ الْخُرُوجِ اِلَيْهِ لَمّا نَدَبَهُمْ لِحَرْبِ اَصْحابِ الْجَمَلِ

را از رفتن به كمك حضرت به وقتى كه براى جنگ جمل دعوت كرده ب

ود منع مى كند.

ادامه »

62

ادامه مطلب

وَ مِنْ هذَا الْكِتابِ

و قسمتى از اين نامه است

اِنّى وَ اللّهِ لَوْ لَقيتُهُمْ واحِداً وَ هُمْ طِلاعُ الاَْرْضِ كُلِّها، ما بالَيْتُ

به خدا قسم اگر به تنهايى با دشمنان روبرو شوم در حالى كه تمام

زمين را پر كرده باشند، مرا نه

وَ لاَ اسْتَوْحَشْتُ. وَ اِنّى مِنْ ضَلالِهِمُ الَّذى هُمْ فيهِ، وَ الْهُدَى الَّذى

باك است و نه ترس. من بر گمراهى آنان و هدايت خويش از جانب خود بر

اَنَا عَلَيْهِ، لَعَلى بَصيْرَة مِنْ نَفْسى، وَ يَقين مِنْ رَبّى. وَ اِنِّى اِلى لِقاءِ

بصيرت از سوى پروردگارم بر يقينم. هرآينه من آرزومند

ادامه »

62

وَ مِنْ كِتاب لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ

از نامه هاى آن حضرت است

اِلى اَهْـلِ مِصْـرَ مَعَ مالِـك الاَْشْـتَرِ رَحِمَهُ اللّهُ لَمّـا وَلاّهُ اِمـارَتَها

به اهل مصر كه با مالك اشتر فرستاد، زمانى كه او را به حكومت مصر منصوب كرد

اَمّا بَعْدُ، فَاِنَّ اللّهَ سُبْحانَهُ بَعَثَ مُحَمَّداً صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ

اما بعد، خداوند سبحان محمّد صلّى اللّه عليه وآله را

نَذيراً لِلْعالَمينَ، وَ مُهَيْمِناً عَلَى الْمُرْسَلينَ. فَلَمّا مَضى صَلَّى اللّهُ

ترساننده جهانيان از عذاب فردا، و گواه بر انبيا فرستاد. چون از جهان درگذشت ـ صلّى الله

عَلَيْهِ وَ آلِهِ تَنازَعَ الْمُسْلِمُونَ الاَْمْرَ مِنْ بَعْدِهِ. فَوَ اللّهِ ما كانَ يُلْقى

عليه وآله ـ پس از او مسلمانان در رابطه با خلافت به نزاع برخاستند. به خدا قسم در قلبم

ادامه »

61

وَ مِنْ كِتاب لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ

از نامه هاى آن حضرت است

اِلى كُمَيْلِ بْنِ زِياد النَّخَعِىِّ، وَ هُوَ عامِلُهُ عَلى هيت، يُنْكِرُ عَلَيْهِ

به كميل به زياد نَخَعى، به وقتى كه عامل او در هيت بود، او را به

علت واگذاشتن دشمن كه از

تَرْكَهُ دَفْعَ مَنْ يَجْتازُ بِهِ مِنْ جَيْشِ الْعَدُوِّ طالِباً لِلْغارَةِ.

منطقه او گذشته و براى تاراج مسلمانان رفته اند توبيخ مى كند

اَمّا بَعْدُ، فَاِنَّ تَضْييعَ الْمَرْءِ ما وُلِّىَ، وَ تَكَلُّفَهُ

اما بعد، ضايع نمودن آدمى آنچه را برعهده اش نهاده اند، و بر دوش

كشيدن زحمت كارى كه به ديگرى

ادامه »

60

وَ مِنْ كِتاب لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ

از نامه هاى آن حضرت است

اِلَى الْعُمّـالِ الَّـذينَ يَطَاُ الْجَيْشُ عَمَلَهُـمْ

به كارگزارانى كه سپاهيان از منطقه مأموريت آنان مى گذشتند

مِنْ عَبْدِاللّهِ عَلِىٍّ اَميرِ الْمُؤْمِنينَ، اِلى مَنْ مَرَّ بِهِ الْجَيْشُ مِنْ جُباةِ

از بنده خدا على اميرالمؤمنين، به جمع كنندگان ماليات و كارگزاران

شهرهايى كه سپاه

الْخَراجِ، وَ عُمّالِ الْبِلادِ:

از منطقـه آنان عبـور مى كند:

ادامه »

59

وَ مِنْ كِتاب لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ

از نامه هاى آن حضرت است

اِلَى الاَْسْوَدِ بْنِ قُطْبَةَ صاحِبِ جُنْدِ حُلْوانَ

به اسـوَد پسر قُطبه فرمانده سـپاه حُـلوان

اَمّا بَعْدُ، فَاِنَّ الْوالِىَ اِذَا اخْتَلَفَ هَواهُ مَنَعَهُ ذلِكَ كَثيراً مِنَ الْعَدْلِ.

اما بعد، هرگاه ميل و خواست حكمران گوناگون باشد او را از عدالت

بسيار بازمى دارد،

فَلْيَكُنْ اَمْرُ النّاسِ عِنْدَكَ فِى الْحَقِّ سَواءً، فَاِنَّهُ لَيْسَ فِى الْجَوْرِ

پس بايد امور مردم پيش تو يكسان باشد، چرا كه در ستم

ادامه »

58

وَ مِنْ كِتاب لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ

از نامه هاى آن حضرت است

كَتَبَهُ اِلى اَهْلِ الاَْمْصارِ، يَقُصُّ فيهِ ماجَرى بَيْنَهُ وَ بَيْنَ اَهْلِ صِفّينَ

به اهـالى شـهرها، كه در آن جريـان صفّيـن را گزارش نمـوده

وَ كانَ بَدْءُ اَمْرِنا اَنَّا الْتَقَيْنا وَ الْقَوْمُ مِنْ اَهْلِ الشّامِ، وَ الظّاهِرُ اَنَّ

آغاز برنامه ما اين بود كه با شاميان روبرو شديم، ظاهر امر

رَبَّنا واحِدٌ، وَ نَبِيَّنا واحِدٌ، وَ دَعْوَتَنا فِى الاِْسْلامِ واحِدَةٌ،

اين بود كه پروردگارمان و پيامبرمان و دعوتمان به اسلام يكى بود،

ادامه »

57

وَ مِنْ كِتاب لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ

از نامه هاى آن حضرت است

اِلى اَهْلِ الْكُوفَةِ، عِنْدَ مَسيرِهِ مِنَ الْمَدينَةِ اِلَى الْبَصْرَةِ

بـه اهـل كوفه، زمانى كه از مدينـه عـازم بصـره بـود

اَمّا بَعْدُ، فَاِنّى خَرَجَتُ مِنْ حَيّى هذا، اِمّا ظالِماً وَ اِمّا مَظْلُوماً،

اما بعد، من از جايگاه قبيله ام بيرون شدم، و از دو حال بيرون نيست

يا ستمگرم يا ستمديده،

وَ اِمّا باغِياً وَ اِمّا مَبْغِيّاً عَلَيْهِ، وَ اَنَا اُذَكِّرُ اللّهَ مَنْ بَلَغَهُ كِتابى هذا لَمّا

يا متجاوزم يا بر من تجاوز شده، در هر صورت من خدا را به ياد كسانى

مى آورم كه نامه ام به آنان مى رسد

نَفَرَ اِلَىَّ، فَاِنْ كُنْتُ مُحْسِناً اَعانَنى، وَ اِنْ كُنْتُ مُسيئاً اسْتَعْتَبَنى.

كه به جانب من بيايند، تا اگر نيكوكارم ياريم دهند، و اگر بدكارم مرا به

بازگشت به راه حق وادارند.