64

وَ مِنْ كِتاب لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ

از نامه هاى آن حضرت است

اِلى مُعاوِيَةَ، جَواباً عَنْ كِتابِهِ

در جـواب نـامه معـاويه

اَمّا بَعْدُ، فَاِنّا كُنّا نَحْنُ وَ اَنْتُمْ عَلى ما ذَكَرْتَ مِنَ الاُْلْفَةِ

اما بعد، همان طور كه گفتى ما و شما با هم در الفت و اتفاق

وَ الْجَماعَةِ، فَفَرَّقَ بَيْنَنا وَ بَيْنَكُمْ اَمْسِ اَنّا آمَنّا وَ كَفَرْتُمْ، وَ الْيَوْمَ

بوديم، ولى در گذشته بين ما و شما جدايى افتاد، زيرا ما ايمان

آورديم و شما كفر ورزيديد، و امروز

اَنَّا اسْتَقَمْنا وَ فُتِنْتُمْ، وَ ما اَسْلَمَ مُسْلِمُكُمْ اِلاّ كُرْهاً،

هم ما به راه راستيم و شما دچار فتنه ايد، و مسلمان شما اسلام

نياورد مگر از روى بى ميلى،

وَ بَعْدَ اَنْ كانَ اَنْفُ الاِْسْلامِ كُلُّهُ لِرَسُولِ اللّهِ صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ و آلِهِ

و اين در حالى بود كه تمام بزرگان عرب تسليم رسول خدا صلّى اللّه

عليه وآله شدند و همدست

حِـزْباً .

وى گشتند.

وَ ذَكَرْتَ اَنّى قَتَلْتُ طَلْحَةَ وَ الزُّبَيْرَ، وَ شَرَّدْتُ بِعائِشَةَ، وَ نَزَلْتُ

گفته بودى كه طلحه و زبير را من كشتم، و عايشه را تبعيد نمودم،

و ميان دو شهر

بَيْنَ الْمِصْرَيْنِ; وَ ذلِكَ اَمْرٌ غِبْتَ عَنْهُ، فَلا عَلَيْكَ وَ لاَ الْعُذْرُ

كوفه و بصره فرود آمدم; اين امور به تو ربطى ندارد، تو را در اين مسأله

زيانى نيست و هم نيازى ندارد

فـيــهِ اِلَـيْــكَ .

كه عذرش را از تو بخواهم.

وَ ذَكَرْتَ اَنَّكَ زائِرى فِى الْمُهاجِرينَ وَ الاَْنْصارِ; وَ قَدِ انْقَطَعَتِ

و يادآور شدى كه با لشگرى از مهاجرين و انصار به جنگ من

خواهى آمد; معلومت باد از آن روزى كه

الْهِجْرَةُ يَوْمَ اُسِرَ اَخُوكَ، فَاِنْ كانَ فيكَ عَجَلٌ

برادرت اسير شد هجرت قطع گشت (و شما را نشايد كه به خود

مهاجر گوييد)، اكنون اگر به ديدار من عجله دارى

فَاسْتَرْفِهْ، فَاِنّى اِنْ اَزُرْكَ فَذلِكَ جَديرٌ اَنْ يَكُونَ اللّهُ اِنَّما بَعَثَنى اِلَيْكَ

آسوده باش، كه اگر به ديدارت آيم سزاوار است كه خداوند مرا

براى عقوبت تو

لِلنِّقْمَةِ مِنْكَ، وَ اِنْ تَزُرْنى فَكَما قالَ اَخُو بَنى اَسَد:

برانگيخته باشد، و اگر تو به ديدار من آيى مانند آن است كه برادر

بنى اسد گفته:

مُسْتَقْبِلينَ رِياحَ الصَّيْفِ تَضْرِبُهُمْ *** بِحاصِب بَيْنَ اَغْوار وَ جُلْمُودِ

به استقبال باد تابستانى روند كه سنگ ريز و درشت را برمى گيرد

و بر آنان مى كوبد.

وَ عِنْدِىَ السَّيْفُ الَّذى اَعْضَضْتُهُ بِجَدِّكَ وَ خالِكَ وَ اَخيكَ فى

شمشيرى كه به وسيله آن جدّ و دايى و برادرت را كشتم

مَقام واحِد. وَ اِنَّكَ وَ اللّهِ ما عَلِمْتُ الاَْغْلَفُ الْقَلْبِ، الْمُقارِبُ

پيش من است. به خدا قسم چنانكه دانستم بر دلت غلاف گمراهى

پوشيده، و عقلت اندك و

الْعَقْلِ; وَ الاَْوْلى اَنْ يُقالَ لَكَ اِنَّكَ رَقيتَ سُلَّماً اَطْلَعَكَ مَطْلَعَ سُوء

ناقص است; شايسته است درباره تو گفته شود كه بر نردبانى بالا

رفته اى كه تو را بر جاى بدى مشرف ساخته كه به

عَلَيْكَ لا لَكَ، لاَِنَّكَ نَشَدْتَ غَيْرَ ضالَّتِكَ، وَ رَعَيْتَ غَيْرَ سائِمَتِكَ،

زيان توست نه سود تو، چرا كه چيزى را خواستى كه گمشده تو نيست،

و گوسپندى را چراندى كه مالكش نمى باشى،

وَ طَلَبْتَ اَمْراً لَسْتَ مِنْ اَهْلِهِ وَ لا فى مَعْدِنِهِ; فَما اَبْعَدَ قَوْلَكَ مِنْ

و امرى را خواستى كه نه اهلش هستى و نه در معدنش قرار دارى;

چه اندازه گفتارت از عملت

فِعْلِكَ! وَ قَريبٌ ما اَشْبَهْتَ مِنْ اَعْمام وَ اَخْوال حَمَلَتْهُمُ الشَّقاوَةُ

دور است، چه زود شبيه عموها و دايى هايت شدى كه شقاوت و آرزوهاى

وَ تَمَنِّى الْباطِلِ عَلَى الْجُحُودِ بِمُحَمَّد صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ و آلِهِ،

باطل آنان را به انكار محمّد صلّى اللّه عليه وآله واداشت،

فَصُرِعُوا مَصارِعَهُمْ حَيْثُ عَلِمْتَ، لَمْ يَدْفَعُوا عَظيماً،

همان گونه كه مى دانى با او جنگيدند تا به خاك و خون درافتادند،

نه از حادثه عظيمى به نفع خود دفاع كردند،

وَ لَمْ يَمْنَعُوا حَريماً، بِوَقْعِ سُيُوف ما خَلا مِنْها الْوَغى، وَ لَمْ تُماشِهَا

و نه حريمى را در برابر شمشيرهايى كه ميدان نبرد از آن خالى نيست

و با سهل انگارى سازگارى ندارد

الْهُـوَيْنـى.

حمايت نمودند.

وَ قَدْ اَكْثَرْتَ فى قَتَلَةِ عُثْمانَ، فَادْخُلْ فيما دَخَلَ فيهِ النّاسُ،

درباره كشندگان عثمان زياد از اندازه سخن گفتى، بيا مانند ديگران

از من اطاعت كن،

ثُمَّ حاكِمِ الْقَوْمَ اِلَىَّ، اَحْمِلْكَ وَ اِيّاهُمْ عَلى كِتابِ اللّهِ تَعالى.

سپس آنان را نزد من به محاكمه كشان، تا بين تو و ايشان به كتاب

خدا داورى كنم.

وَ اَمّا تِلْكَ الَّتى تُريدُ فَاِنَّها خُدْعَةُ الصَّبِىِّ عَنِ اللَّبَنِ فى اَوَّلِ

ولى آنچه تو مى خواهى به مانند گول زدن طفل در ابتداى بازگرفتن او از

الْفِصالِ. وَ السَّلامُ لاَِهْلِهِ.

شـير اسـت. سـلام بـر اهلـش.