دانش و تجربه
برای رسیدن به اهداف، دانش و تجربه، دو بال پروازند. نه دانش تنها میتواند
ما را به مقصد برساند و نه آن قدر فرصت داریم که با شیوه آزمون و خطا به
آنچه میخواهیم برسیم. فردی که تنها به دانش خود بسنده کند و از دنیای
واقعی خود خبری نداشته باشد، گرفتار بیماری «زندگی ذهنی» میشود و
کسی که دانشمندان و یافتههای آنها را نپذیرد و تنها به تجربه خود تکیه کند،
گرفتار «خودشیفتگی» میشود. در جهان امروزی نیز تأکید زیادی بر خروجی
دانش شده و طراحیهای علمی و برنامهریزیهای آموزشی، به استفاده از
دانش روی آوردهاند. روایت امام حسین علیه السلام در این باره خواندنی
است:
«العِلمُ لِقاحُ المَعرفةِ و طُولُ التّجارِبِ زِیادَةٌ فی العَقلِ؛ دانش، بارورکننده شناخت
است و تجربههای زیاد، افزاینده خرد.»3 وقتی دادههای علمی به اندازه کافی
وجود داشته باشند و فرضیههایی به اثبات برسند، آدمی به یک نظریه درست
و شناخت خوب دست مییابد، ولی این تمام راه نیست، بلکه برای افزایش
خرد و زندگی خردورزانه، نیازمند عنصر دیگری است که تجربه نامیده میشود.
در روانشناسی شخصیت نیز گشودگی به تجربه، یکی از ویژگیهای انسانهای
سالم شمرده شده است و این ویژگی به خوبی در سخن امام به چشم میخورد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پی نوشت ها :
3. اعلام الدین، ص 298.
منبع : فصلنامه اشارت، مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیما، شماره 148.