راهکار عملی تدبّر در قرآن در کلام رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم
به فراخور حال و درک افراد، راه های تدبّر در قرآن نیز متفاوت است. تدبّر و تعمّقی که یک مفسّر قرآن در آیات و در نحوه ارتباط آیات با هم، به عمل می آورد، قطعاً از فرد عادی متوقّع نیست. پیامبر گرامی اسلام در حدیث جالبی یک راهکار عملی و مؤثّر برای تدبّر در قرآن ارائه داده و فرموده اند:
«انّ هذا القرآن لایُقرَأُ هذرمَهً و لکن یرتل ترتیلاً مَرَرتَ بآیهٍ فیها ذکر الجنه فقف عندها و سل الله عز و جل الجَنَّهَ و اذا مررت بآیهٍ فیها ذکرُ النّار فَقِف عندها و تَعَوَّذ بِاللهِ مِنَ النّارِ؛
قرآن را بدون تأمل(و تند و سریع) نخوان، بلکه با ترتیل(و تأمل) بخوان. هنگامی که به آیه ای رسیدی که در آن یادی از بهشت و رضوان الهی بود، کمی تأمّل کن و از خداوند متعال، بهشت را بخواه و هنگامی که به آیه ای برخورد کردی که در آن ذکری از جهنم و آتش به میان آمده بود-باز هم- صبر و تأمّل کن و از شرّ آتش سوزان به خداوند پناه ببر.»
با توجه به این که آیات بسیاری از قرآن مجید در مورد سکرات مرگ، عالم برزخ، قیامت، بهشت و جهنم و… می باشد، تأمل و تفکر در این آیات می تواند شروعی باشد برای تعمّق در آیات الهی. این گونه آیات جرقه هایی در روح و روان آدمی زده و او را از خواب غفلت بیدار می کند.
فصلنامه اندیشه بسیج/ شماره7