–آيا قبل ازخلقت حضرت آدم، بشر دیگری وجود داشته است؟

* در كتاب «ناسخ التواریخ» آمده که:
شخصی به خدمت حضرت علی علیه ‏السلام رسید.

*و سؤال كرد كه:

سه هزار سال پیش از حضرت آدم چه كسی بود؟

*حضرت فرمودند:بشر

عرض كرد قبل از آن بشر كی بود؟
فرمود: بشر.

سه بار این سخن تكرار شد، بار آخر سائل سر به زیر انداخت.

* آنگاه حضرت علی علیه ‏السلام فرمودند:
اگر سی هزار بار هم سؤال می‏كردی، همین جواب را می‏شنیدی.

* در روایات داریم که خداوند زیاد آدم خلق کرده است.

*امام باقر علیه السلام می فرمایند:

*گویا تو گمان می کنی که خداوند فقط این عالم را آفرید و بس و همچنین گمان می کنی که خداوند بشری غیر از شما نیافریده است؟!

* آری به خدا قسم خداوند هزار هزار عالم و هزار هزار آدم آفرید و تو در آخر این عالم ها و آدم ها هستی.

*نمی گوید شما آدم آخر هستید بلکه می فرماید جزء آدم های آخر هستید.

♦️هر چند آیات و روایات تأكید دارند كه انسان امروزی بدون شک از نسل حضرت آدم (علیه السلام) هستند،

*امّا بنابر برخی از روایات، خداوند قبل از خلقت انسان، موجوداتی با شعور كه خدا را می‏پرستیده ‏اند، خلق نموده

* و پس از قیامت نیز موجوداتی را خواهد آفرید و خلقت خداوند منحصر به خلق انسان نیست.

*بنابر برخی از روایات دیگر، خداوند موجوداتی شبیه به انسان به نام « نسناس» را خلق كرده بود كه قبل از خلقت انسان از بین رفتند.

*دلیل فلسفی بر تصدیق این موضوع:

*خداوند متعال دائم الفیض است و فیض خدا همیشه جاری بوده است.

زیرا خداوند اول ندارد بلکه او همیشه بوده است و در نتیجه فیض خدا هم همیشه بوده است.

*منتها هر زمانی فیض خدا به ایجاد یک نسلی بوده است و این نسلی که ما داریم مطابق فرمایش حضرت علی ( علیه السلام ) منتهی می شود به آدمی که از خاک و آب خلق شده است…

**منابع :
1. نهج البلاغه ترجمه دشتی
2. بحارالانوار، ج 11،ج 54
3. ترجمه تفسیرالمیزان، ج 4
4. درس هایی از نهج البلاغه ،