پنج دستور برای زندگی بهتر در کلام امیرالمؤمنین علیه السلام
قال علی علیه السلام
«یا کُمَیلُ قُل الحَقَّ عَلی کُلِّ حال وَ وادِّ المُتَّقینَ وَاهجُرِ الفاسِقینَ و جانّبِ المُنافِقینَ وَ لا تُصاحِبِ الخائِنینَ»؛
«ای کمیل! از گفتن حق در هر حال دریغ مکن، و انسان های باتقوا را دوست بدار، از فاسقین و گنهکاران دوری کن، و مراقب منافقین و دو رویان باش، و با خیانت پیشگان رفاقت و مصاحبت نکن».
* شرح و تفسیر
حضرت علی علیه السلام طبق این روایت، برای بهتر زیستن پنج دستور به کمیل، که یکی از دوستان بسیار مورد علاقه آن حضرت بود، می دهد.
دستور اول: «ای کمیل! هیچ گاه از گفتن حق خودداری مکن» در تمام عمرت طرفدار حق باش؛ چه در سختی و چه در راحتی، چه به هنگام قدرت و چه زمانی که فاقد قدرت هستی، چه بر تخت قدرت و چه بر خاک مذلّت، خلاصه در تمام طول عمرت، که در این دنیا زیست می کنی، حرف حق و سخن حق بگو. حضرت سپس به کمیل سفارش می کند، با چه کسانی زندگی کند و از چه کسانی فاصله بگیرد.
دستور دوم: «ای کمیل! همراه پرهیزکاران باش و دوستشان بدار»؛ زیرا دوست متّقی و پرهیزکار، چون به خاطر رضای خدا با تو دوست هست، در سختی و مشکلات تو را رها نمی کند و به همین جهت تو را به گناه تشویق نمی نماید و به همین علّت مانع از اطاعت و بندگی تو نمی گردد. آری مودّت پرهیزکاران را همیشه در خزانه قلبت حفظ کن. حضرت سپس به کمیل دستور می دهد که از سه طایفه خودداری نماید:
دستور سوم: «ای کمیل! زندگی ات را از فاسقین و اهل گناه«جدا کن»، اهل گناه بالخره تو و خانواده ات را آلوده می کنند، پس برای حفظ خود و خانواده ات از آن ها کناره بگیر و با آن ها قطع رابطه کن.
دستور چهارم: «ای کمیل! مواظب مکر و حیله منافقین باش» این که در مورد فاسقین دستور به هجران و جدایی می دهد، ولی نسبت به منافقین امر به مواظبت و مراقبت می کند، بدین جهت است که در هر جامعه ای منافق وجود دارد و نمی توان آن ها را جداسازی کرد و به راحتی قابل شناسایی نیستند، و اتّفاقاً مسلمین بیشترین ضربه را از همین طائفه خورده اند و لهذا باید مواظب شیطنت و مکر و فریب آن ها بود، هر چند نتوان جامعه را از آن ها پاک کرد.
دستور پنجم: «ای کمیل! با خیانت کاران رفاقت نکن» انسان های خیانت پیشه صلاحیّت رفاقت، شراکت، دوستی، و مانند آن را ندارند.