سیره امام رضا علیه السلام و فریضه امر به معروف و نهی از منکر
امام رضا علیه السلام در مجلس مأمون با عده ای از حاضرین گفتگو می کرد. برادرش زید نیز در گوشه ای از مجلس عده ای را دور خود جمع کرده بود و برای آنان در فضیلت سادات و اولاد پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم صحبت می کرد و افتخار می نمود و مرتب می گفت:«ما خانواده چنین هستیم! ما خانواده چنان هستیم!» هنگامی که امام رضا علیه السلام متوجه وی شد و گفته های او را شنید، با صدای بلند او را صدا کرد و همه اهل مجلس را متوجه خود نمود و سپس به زید فرمود:
«أَغَرَّکَ قَولُ نَاقِلی الکُوفَهِ إِنَّ فَاطِمَهَ علیهاالسلام أَحصَنَت فَرجَهَا فَحَرَّمَ اللهُ ذُرِّیَّتَهَا عَلَی النَّارِ فَوَ اللهِ مَا ذلِکَ إِلَّا لِلحَسَنِ و الحُسَینِ وَ وُلدِ بَطنِهَا خَاصَّهً وَ أَمَّا أَن یَکُونَ مُوسَی بنُ جَعفَرٍ علیهماالسلام یُطیعُ اللهَ وَ یَصومُ نَهَارَهُ وَ یَقُومُ لَیلَهُ وَ تَعصِیهِ أَنتَ ثُمَّ تَجِیئَانِ یَومَ القِیامَهِ سَواءً لَأَنتَ أَعَزُّ عَلَی اللهِ عزَّ وَ جَلَّ مِنهُ إِنَّ عَلِیَّ بنَ الحُسَینِ علیهماالسلام کَانَ یَقُولُ لِمُحسِنِنَا کِفلانِ مِنَ الأَجرِ وَ لِمُسیئِنَا ضِعفانِ مِنَ العَذَابِ؛ سخن ناقلان کوفه را باور کرده ای که می گویند: فاطمه علیهاالسلام خود را حفظ کرد، پس خداوند ذرّیه ی او را از آتش جهنم مصونیت بخشیده است. به خدا سوگند! آن که شنیده ای، مقصود حسن و حسین علیهماالسلام و فرزندان بی واسطه ایشان است و امّا اگر گفته تو درست باشد{که همه اولاد فاطمه علیهاالسلام مصونیت دارند}، آن وقت تو از پدرت موسی بن جعفر علیهماالسلام در نزد خداوند عزیزتر و گرامی تر خواهی بود؛ چرا که او خدا را اطاعت می کرد، روزها روزه می گرفت، شبها به عبادت می پرداخت و تو هم از فرمان خدا سرپیچی می کنی؛ با این حال، هر دوی شما اهل سعادت و بهشت خواهید شد!{او با عمل به مقام سعادت رسید و تو بی عمل به آن جا خواهی رسید!} و حال آن که علی بن الحسین علیهماالسلام می گفت: نیکوکار ما اهل بیت دو برابر اجر دارد و بدکار ما دو برابر عذاب خواهد داشت.»
همچنین روزی غلامان آن حضرت میوه ای را نیم خورده بیرون انداخته بودند. امام رضا علیه السلام ناراحت شد و در مقام نهی از منکر به آنان فرمود:«إِن کُنتُم استَغنَیتُم فِإِنَّ أُناساً لَم یَستَغنُوا أَطعِمُوهُ مَن یَحتَاجُ إِلَیهِ؛ اگر شما{سیر شده اید و} به آن نیازی ندارید، عده ای از مردم به این محتاج اند؛ آن را به کسانی که نیاز دارند بدهید!»