بیان بهترین و بدترین مردمان از کلام امام حسن عسکری علیه السلام
امام عسکری علیه السلام درباره بهترین مردم چنین می فرماید:«اورع الناس من وقف عند الشبهه، اعبد الناس من اقام علی الفرائض، ازهد الناس من ترک الحرام، اشد الناس اجتهادا من ترک الذنوب».(تحف العقول، ص519، ح18 )
پارساترین مردم کسی است که در شبهات توقف کند، عابدترین مردم کسی است که واجبات را به جا آورد، زاهدترین مردم کسی است که از حرام دوری کند و کوشاترین مردم کسی است که گناهان را ترک کند.
حضرتش درباره پست ترین بندگان فرمود: «بئس العباد عبد یکون ذا وجهین و ذا لسانین، یطری اخاه شاهدا و یاکله غائبا، ان اعطی حسده و ان ابتلی خانه.(تحف العقول، ص518، ح14) بدترین بندگان، بنده ای است که دارای دو چهره و دو زبان باشد؛ در حضور برادرش او را می ستاید، و پشت سر، او را می خورد. اگر به او چیزی عطا شود، حسد می ورزد و اگر گرفتار گردد، به او خیانت می کند.

دو گروه نقش آفرین در جامعه از نگاه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم
قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم: صِنفانِ مِن اُمَّتی إذا صَلَحا صَلَحَت اُمَّتی وَ إذا فَسَدا فَسَدَت اُمَّتی{قیل یا رَسولَ اللهِ وَ مَن هُم؟ قال}:الفُقَهاءُ وَ الاُمَراءُ.(تحف العقول، ص50؛ مستدرک الوسائل، ج4، ص253؛ بحارالانوار، ج74، ص156)
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: دو گروه از امّت من اگر صالح باشند و نیک عمل کنند، سبب اصلاح و نیکو شدن امت من خواهند بود و هر گاه فاسد شوند، امّتم نیز به فساد و تباهی خواهد گرایید. عرض شد یا رسول الله چه کسانی هستند؟ فرمود: فقیهان و فرمانروایان

شرح حدیث از مقام معظم رهبری مدظله العالی
و من کلام رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم: اِدفَعُوا البَلاءَ بِادُّعاءِ.(الشافی، ص828)
یکی از خاصیت های دعا، دفع بلا است. البته دعا خواص متعددی دارد، بعضی هم از دفع بلا مهم تر است؛ رابطه قلبی بین ما و خدای متعال با دعا حاصل می شود. لذا ملاحظه می کنید که در کلمات ائمه علیهم السلام دعا جایگاه خاصی دارد. گاهی معارف دین را به وسیله دعا بیان می کردند. این دعاهای صحیفه سجادیه که شامل و حامل رقیق ترین، دقیق ترین و عمیق ترین معارف الهی و اسلامی است و انسان در کمتر حدیثی و بیانی از ائمه علیهم السلام این معارف را پیدا می کند. همین معارف را در زبان دعا بیان کردند. … لذا، هم به خاطر ارتباط با خدا- که اصل قضیه این است-، هم به خاطر معارفی که در دعا هست و هم به خاطر دفع بلا، دعا کنید و از خدای متعال بخواهید که خدای متعال بلاها را دفع کند و خدای متعال با دعا بلا را دفع می کند. … حتی اجل را عقب می اندازد. بنابراین همیشه دعا کنید، به خصوص در مواقعی که وعده استجابت داده شده، مثل بعضی از ایام یا لیالی متبرک، یا مثل نیمه های شب و سحر؛ که وقت مناجات و خلوت با خداست، یا هر وقتی که حالی پیدا کردید، همان لحظه از فرصت استفاده کنید(و خواسته تان را از خدا بخواهید) که این دعا مستجاب خواهد شد.
1391/11/24

اهمیت یاد مرگ در کلام معصومین علیهم السلام
قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم: «اَفضَلُ العِبادَهِ ذِکرُ المَوتِ وَ اَفضَلُ التَّفَکُّرِ ذِکرُ المَوتِ؛ برترین عبادت یاد مرگ است و برترین تفکّر یاد مرگ است.»
قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم: قیلَ یا رسولَ الله هَل یُحشَرُ مَعَ الشُّهَداءِ اَحَدٌ. قالَ نَعَم مَن یَذکُرُ المَوتَ بَینَ الیَومِ وَ اللَّیلَهِ عِشرِینَ مَرَّهً؛ به رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم عرض کردند: آیا کسی با شهدا محشور خواهد شد؟ فرمود: بلی، کسی که در شبانه روز بیست مرتبه مرگ را یاد کند.
قال علیٌ علیه السلام: ما اَنزَلَ المَوتَ حَقَّ مَنزِلَتِهِ مَن عَدَّ غَداً مِن اَجَلِهِ؛ کسی که فردا را از زندگی خود بشمارد، حق مرگ را چنان که در خور آن است رعایت نکرده است.
در مورد حالات امام حسن مجتبی علیه السلام نقل شده است که:«اِذا ذَکَرَ المَوتَ بَکَی وَ اِذا ذَکَرَ القَبرَ بَکَی وَ اِذا ذَکَرَ البَعثَ وَ النُّشُورَ بَکَی وَ اِذا ذَکَرَ المَمَرَّ عَلَی الصِّراطِ بَکَی وَ اِذا ذَکَرَ العَرضَ عَلَی اللهِ ذِکرُهُ شَهَقَ شَهقَهً یُغشَی عَلَیهِ مِنها؛ وقتی یاد مرگ می کرد، می گریست. و چون یاد قبر می کرد، می گریست. و چون از{قیامت و} بعث و نشور یاد می کرد، می گریست. و چون متذکّر عبور از صراط می شد، می گریست. و هر گاه به یاد توقف در پیشگاه خدای تعالی{در محشر} می افتاد، فریادی می زد و بی هوش{روی زمین} می افتاد.»

اقسام رزق
امام صادق علیه السلام می فرماید:
الرِّزقُ مَقسومٌ عَلَی ضَربَینِ أَحَدُهُما واصِلٌ إِلی صاحِبِهِ وَ إن لَم یَطلُبهُ وَ الآخَرُ مُعَلَّقٌ بِطَلَبِهِ فَالَّذی قُسِمَ لِلعَبدِ عَلی کُلِّ حالٍ آتیهِ وَ إن لَم یَسعَ لَهُ وَ الَّذی قُسِمَ لَهُ بِاسَّعیِ فَیَنبَغِی أن یَلتَمِسَهُ مِن وُجُوهِهِ وَ هُوَ مَا أَحَلَّهُ اللهُ لَهُ دُونَ غَیرِهِ؛ رزق بر دو نوع است: یک نوع از آن به صاحبش می رسد، گر چه آن را طلب نکند؛ اما نوع دیگر به طلب انسان وابسته است. نوع اوّل که برای انسان تقدیر شده، در هر حال به او خواهد رسید، گر چه برای به دست آوردنش تلاش نکند؛ اما نوع دوم که با سعی انسان برای او مقدّر شده، سزاوار است که انسان از راههای خودش طلب کند و آن رزقی است که خداوند برای آن شخص حلال کرده است نه غیر او.»

رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم
ألا و مَن فَرَّجَ عَن مُؤمِنٍ کُربَهً مِن کُرَبِ الدُّنیا فَرَّجَ اللهُ عَنهُ اثنَینِ و سَبعینَ کُربَهً مِن کُرَبِ الآخِرَهِ، و اثنَینِ و سَبعینَ کُربَهً مِن کُرَبِ الدُّنیا، أهوَنُها المَغصُ.
آگاه باشید که هر کس از مؤمنی گرفتاری ای از گرفتاری های دنیا را برطرف کند؛ خداوند هفتاد و دو گرفتاری از گرفتاری هایِ آخرت و هفتاد و دو گرفتاری از گرفتاری های دنیا که آسان ترینش قولنج است، از او برطرف نماید.
البحار336/76

شرح حدیث از مقام معظم رهبری مدظله العالی
فی الکافی عن الباقر علیه السلام: النَّدامَهُ عَلَی العَفوِ أفضَلُ وَ أیسَرُ مِنَ النَّدامَه عَلَی العُقُوبَهِ؛ پشیمانی بر عفو؛ بهتر و آسانتر از پشیمانی بر انتقام است.(الشافی،ص553)
گاهی کسی را گنهکار می دانید و عقوبت می کنید. بعد از این که او را عقوبت کردید پشیمان می شوید. این، یک طور پشیمانی است. یک وقت هم کسی را عفو می کنید و از عفوتان بعداً پشیمان می شوید. این هم یک طور پشیمانی است. می فرماید آن پشیمانی نوع دوم که پشیمانی بر عفو باشد، آسان تر است از پشیمانی بر عقوبت. وقتی کسی عقوبت و مجازات شد، حالا چه در مسأله شخصی، چه در مسأله عمومی مورد عقوبت قرار گرفت، بعد معلوم شد اشتباه کردیم، پشیمانی اش غیرقابل جبران است. اما اگر چنانچه کسی را عفو کردیم و از عفو او پشیمان شدیم، به کسی تعدّی و تجاوز انجام نگرفته است. …(بنابراین) عفو، افضل از عقوبت است.
مورخ88/01/17

الإمام الحسن علیه السلام
وَیحَکُم! ما تَدرُونَ ما عَمِلَت! واللهِ، الّذی عَمِلتُ خَیرٌ لِشِیعَتِی مِمّا طَلَعَت عَلَیهِ الشَّمسُ أو غَرَبَت.
وای بر شما، نمی دانید من چه کردم؛ به خدا قسم، عملی که من انجام دادم(اقدام به صلح در آن شرایط)، برای شیعیانم بهتر است از آنچه که آفتاب بر او طلوع یا غروب کرده است.
البحار19/44

معیارهای انتخاب همسر در کلام معصومین علیهم السلام
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود:
خَیرُ نِسائِکُم اَلخَمسُ فَقیلَ مَا الخَمسُ قالَ: اَلهَیِّنَهُ اللَّیِّنَهُ المُواتِیهَهُ الَّتی اِذا غَضِبَ زَوجُها لَم تَکتَحِل بِغُمضٍ حَتّی یَرضَی، وَ الَّتی اِذا غابَ زَوجُها حَفِظَتهُ فی غَیبَتِهِ فَتِلکَ عامِلَهٌ مِن عُمّالِ اللهِ لاتَخیبُ.(بحار/مؤسسه وف/ج100/ص231)
بهترین زنان شما پنج گونه اند، گفته شد پنج گونه کدام است؟ فرمود: آسان گیر، نرم خو، بساز، چون شوهر به خشم آید نیارامد تا خوشنودی او را فراهم آورد، در غیاب شوهر حیثیت او را حفظ کند، این زن از عمّال حق است و از لطف پروردگار ناامید نشود.
حضرت باقر علیه السلام فرمود:
أَتی رَجُلٌ رَسُولَ اللهِ صلی الله علیه و آله و سلم یَستأمِرُهُ فِی النِّکاحِ فَقالَ: نَعَم اِنکِح وَ عَلَیکَ بِذَواتِ الدّینِ تَرِبَت یَداکَ وَ قالَ اِنَّما مَثَلُ المَرأَهِ الصّالِحَهِ مَثَلُ الغُرابِ الأَعصَمِ الَّذی لایَکادُ یُقدَرُ عَلَیهِ قالَ: وَ مَا الغُرابُ الأَعصَمُ؟ قالَ اَلأَبیَضُ اِحدی رِجلَیهِ.(ازدواج در اسلام/59)
مردی با رسول خدا در مسئله ی ازدواج مشورت کرد، حضرت فرمود: ازدواج کن، ولی با زن دیندار، خدایت خیر دهد، زن شایسته مانند کلاغ اعصم است که دسترسی به او آسان نیست، عرضه داشت کلاغ اعصم کدام است؟ فرمود: کلاغی که یک پایش سپید است.
ابراهیم کرخی گوید به حضرت صادق علیه السلام گفتم: همسرم از دنیا رفت، زنی همدم و همساز بود، اینک به فکر ازدواج هستم، حضرت فرمود:
أُنظُر أَینَ تَضَعُ نَفسَکَ وَ مَن تُشرِکُهُ فی مالِکَ وَ تُطلِعُهُ عَلَی دینِکَ وَ سِرِّکَ وَ اَمانَتِکَ فَإن کُنتَ لابُدَّ فاعِلاً فَبِکراً تُنسَبُ اِلَی الخَیرِ وَ اِلی حُسنِ الخُلُقِ.(بحار/ج100/ص232)
کمال دقت را به خرج بده که وجودت را کجا قرار می دهی و چه کسی را شریک مال و آگاه بر دین و بر اسرار و امانت خود می نمایی، اگر از ازدواج چاره ای نداری، دوشیزه ای پیدا کن نیک رفتار و خوش اخلاق.

رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود:
إِنَّ مِنَ القِسَمِ المُصلِحِ لِلمَرءِ المُسلِمِ اَن تَکونَ لَهُ اِمرَأَهٌ اِذا نَظَرَ اِلَیها سَرَّتهُ، وَ اِن غابَ حَفِظَتهُ، وَ اِن اَمَرَها أَطاعَتهُ.(ازدواج در اسلام/ص60)
از مقدّرات الهی برای مرد مسلمان که وضع او را اصلاح می کند، زنی است که چون شوهر بر وی نظر کند خرسند شود، در غیاب او آبرویش را حفظ کند، و در حضور وی فرمانش را اطاعت نماید.
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود:
اَفضَلُ نِساءِ أُمَّتی أَصبَحُهُنَّ وَجهاً وَ أَقَلُّهُنَّ مَهراً.(بحار/ج100/ص236)
برترین زنان امتم زیباترین آنان و کم مهریه ترین شان هستند.
قالَ الصّادِقُ علیه السلام:
خَیرُ نِسائِکُمُ الَّتی اِن أُعطِیَت شَکَرَت وَ اِن مُنِعَت رَضِیَت.(بحار/ج100/ص239)
امام صادق علیه السلام فرمود: بهترین زنان شما زنی است که اگر مال در اختیارش گذاشتی سپاسگزاری کند، و اگر به مصلحتی از وی منع نمودی خوشنود و راضی باشد.
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود:
أَعظَمُ النِّساءِ بَرَکَهً أَیسَرُهُنَّ مَؤُونَهً.(ازدواج در اسلام/70)
پربرکت ترین همسر، زنی است که برای شوهر هزینه اش کمتر باشد.امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود:
خَیارُ خِصالِ النِّساءِ شِرارُ خِصالِ الرِّجالِ: الزَّهوُ وَ الجُبنُ وَ البُخلُ فَإِذا کانَتِ المَرأَهُ ذاتَ زَهوٍ لَم تُمَکِّن مِن نَفسِها، زوَ اِذا کانَت بَخیلَهً حَفِظَت مالَها وَ مالَ بَعلِها وَ اِذا کانَت جَبانَهً فَرِقَت مِن کُلِّ شَیءٍ یُعرَضُ لَها.(بحار/ج100/ص238)
بهترین ویژگی های زن در فضای زناشویی و شوهرداری بدترین صفات مرد است: کبر، ترس، بُخل، اگر زن متکبر باشد تسلیم غیر شوهر نمی شود، اگر بخیل باشد مال خود و شوهر را حفظ می کند، و اگر ترسو باشد از هر پیش آمدی بیمناک می شود و در صدد حفظ خود بر می آید، و در نتیجه به دام دیگران نمی افتد.

امام علی علیه السلام
أشبَهُ النّاسِ بِأنبیاءِ اللهِ أقوَلُهُم لِلحَقِّ و أصبَرُهُم عَلَی العَمَلِ بِهِ.
مانندترین مردم به پیامبران خدا کسی است که حقگوتر و در عمل به حق شکیباتر باشد.

شرح غررالحکم- 2/433