خمس؛ گره گشای معنوی و گشایشگر مادی

بسیاری از آموزه های دینی، همراه با ثمره های معنوی، فواید مادی نیز دارند. نمونه ای از این آموزه ها «خمس» می باشد. پرداخت خمس افزون بر آنکه پالایش روح از زنگارها و پاداش های معنوی را در پی دارد و به رضا و خشنودی خداوند می انجامد، در افزایش رزق و روزی و سامان دادن به اقتصاد انسانها نیز تأثیر به سزایی دارد. در این باره در حدیثی دلنشین از امام رضا علیه السلام می خوانیم:

«کَتَبَ رَجُلٌ مِن تُجَّارِ فَارِسَ مِن بَعضِ مَوَالی أبِی الحَسَنِ الرِّضَا علیه السلام یَسألُهُ الإِذنَ فِی الخُمُسِ فَکَتَبَ إلَیهِ بِسمِ اللهِ الرَّحمَنِ الرَّحیمِ إِنَّ اللهَ وَاسِعٌ کَرِیمٌ ضَمِنَ عَلَی العَمَلِ الثَّوَابَ وَ عَلَی الضِّیقِ الهَمَّ لَا یَحِلُّ مَالٌ إِلَّا مِن وَجهٍ أحَلَّهُ اللهُ وَ إِنَّ الخُمُسَ عَونُنَا عَلَی دِینِنَا وَ عَلَی عِیَالَاتِنَا وَ عَلَی مَوَالِینَا وَ مَا نَبذُلُهُ وَ نَشتَرِی مِن أعرَاضِنَا مِمَّن نَخَافُ سَطوَتَهُ فَلَا تَزوُوهُ عَنَّا وَ لَا تَحرِمُوا أنفُسَکُم دُعَاءَنَا مَا قَدَرتُم عَلَیهِ فَإِنَّ إِخرَاجَهُ مِفتَاحٌ رِزقِکُم وَ تَمحِیصُ ذُنُوبِکُم وَ مَا تُمَهِّدُونَ لِأنفُسِکُم لِیَومِ فَاقَتِکُم وَ المُسلِمُ مَن یَفِی لِلهِ بِمَا عَهِدَ إِلَیهِ وَ لَیسَ المُسلِمُ مَن أجَابَ بِاللِّسَانِ وَ خَالَفَ بِالقَلبِ وَ السَّلَام؛ مردی از بازرگانان فارس که از پیروان امام رضا علیه السلام بود، به آن حضرت نامه ای نوشت و درباره خمس اجازه خواست. حضرت در پاسخ او نوشت: به نام خداوند بخشنده و مهربان. همانا خداوند، وسعت دهنده و کریم است؛ در مورد عمل و کار ضامن ثواب می باشد و در تنگی، ضامن غم و اندوه. هیچ مالی حلال نیست جز از راهی که خدا آن را حلال کرده است، و هانا خمس کمک ماست بر دین، عیالات و دوستان ما، و وسیله ی بذل و بخشش ما و مایه ی حفظ آبروی ما از کسی که از او بیم داریم. آن را از ما دریغ ندارید و خود را تا آن جا که می توانید از دعای ما محروم نسازید. به درستی که پرداخت خمس کلید روزی شما است، و مایه ی پاک شدن گناهان شما، و چیزی است که برای روز بینوایی خود آماده می کنید، و مسلمان کسی است که به عهدی که خدا با او کرده وفا کند؛ و مسلمان نیست آن کس که با زبان اجابت کند و در قلب مخالفت نماید. والسلام.»

ماهنامه مبلغان/ شماره124

اگر حاضری جهنم را تحمل کنی…!

آیت الله العظمی فاضل لنکرانی(ره) می گفتند: آیت الله شهید حاج سیدمصطفی خمینی(ره) برایم نقل کردند: یک روز برای یک طلبه، خدمت حضرت امام دو مرتبه وساطت کردم و می خواستم پولی از ایشان بگیرم و به او بدهم. حضرت امام به وساطت من ترتیب اثر نداند، مایه تعجبم شده بود.

مرتبه سوم که وساطت کردم، حضرت امام در جواب فرمودند: «مصطفی این پول در این کمد و گنجه ای که می بینی وجود دارد. این هم کلید این گنجه است. من این کلید را در اختیار تو می گذارم؛ هر چه پول می خواهی برداری و به طلبه بدهی، مانعی ندارد لکن به یک شرط؛ و آن شرط این است که جهنمش را باید خود بروی! من دیگر حاضر نیستم به این طلبه، روی عدم بی لیاقتی که در او وجود دارد، سهم امام بدهم. اگر حاضری جهنم را تحمل کنی، این پول و این گنجه و این کلید در اختیار تو!»

راه لذت بردن از نماز در کلام آیت الله بهجت(ره)

احساس لذت در نماز، یک سری مقدمات خارج از نماز دارد و یک سری مقدمات در خود نماز، آنچه پیش از نماز و در خارج از نماز باید مورد ملاحظه باشد و عمل شود، این است که انسان گناه نکند و قلب را سیاه و دل را تیره نکند و معصیت، روح را مکدر می کند و نورانیت دل را می برد و در هنگام خود نماز نیز او را از غیر خدا منصرف کند و توجهش با غیر خدا مشغول نشود، اگر به طور اتفاقی منصرف شد، به محض التفات پیدا کردن باید قلبش را متوجه خدا کند.

خوارج چه کسانی بودند؟ و انگیزه های دشمنی شان با حضرت علی علیه السلام چه بود؟

«خوارج» نام فرقه ای است از مسلمانان که پس از جنگ صفین و ماجرای حکمیّت، که خود بر امیرمؤمنان علیه السلام تحمیل کردند، به مخالفت با آن حضرت برخاستند. چون از سوی امام علی علیه السلام ابوموسی اشعری(که گزینش او نیز به خواست آنان بود) و از سوی معاویه، عمروعاص به داوری گرفته شد. تا به مطالعه کتاب خدا و سنّت پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم بپردازند و از علی علیه السلام و معاویه یکی را برگزینند، داور شام، داور عراق را فریب داد و عراقیان دریافتند که از عمروعاص فریب خورده اند و به حضرت اعتراض کردند که چرا به حکمیّت تن در دادی؟ از آن پس، آنان فرقه ای تشکیل دادند و به مخالفت با امام علی علیه السلام پرداختند و سرانجام، فردی از همین فرقه به نام ابن ملجم مرادی، حضرت علی علیه السلام را در محراب عبادت به شهادت رسانید.

شاید بتوان مهم ترین انگیزه آنان را، از سخنان خودشان و به ویژه از استدلال ابن ملجم مرادی برای برانگیختن شبیب بن بجره به قتل امام علیه السلام جست و جو کرد.

1. سطحی نگری و جهل به ژرفای دین:

خوارج را در تاریخ، انسان هایی اهل دین و دیانت شناسانده اند، امّا دیندارانی که بینش لازم را نداشتند. همین امر آنان را به دشمنی با حضرت علی علیه السلام کشاند، آگاهی و شناخت ژرف و ناکران پیدای او از دین و قرآن، زبانزد همگان بود. امام علیه السلام وقتی فردی خارجی را در عبادت می بیند، می فرماید:

«نوم علی یقین خیر من صلاه فی شک.» به یقین خفتن بِه که با دو دلی، نماز گزاردن.

با این سخن امام به گونه ای عذر آنان را در دشمنی با خویش، موجّه می نماید و حتی در وصیتی که برای پس از خود در رویارویی با آنان می کند، به روشنی پیداست که آن حضرت، خوارج را گروهی جویای حق، ولی بیراهه رو و گمراه می داند. در سخن پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم نیز سطحی نگری خوارج آمده بود و در عین حال، آن حضرت، قتال با آنان را فرمان داده بود؛ چرا که این گونه نگرش عامیانه و غیر واقعی به دین، پایه های دین را در هم می شکند.

ابوسعید خدری نقل می کند:

پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم ما را به قتال با ناکثین، قاسطین و مارقین فرمان داده بود و ما از آن حضرت پرسیدیم، به همراه چه کسی چنین پیکار کنیم؟ فرمود: با علی بن ابی طالب.

2. داور قرار دادن انسان در دین خدا:

ابن ملجم که برای کشتن امام علی علیه السلام مأموریت یافت، در کوفه با شبیب بن بجره تماس گرفت و از او خواست تا وی را در این کار همراهی کند. چون شبیب علت آن را پرسید، پاسخ گفت: علی به کاری تن در داد که بر خلاف حکم خدا بود.

این نگرش آن چنان در درون ابن ملجم خارجی جای یافته بود که وقتی عمل غیر انسانی خویش را انجام داد و ضربتی بر امام وارد آورد، فریاد برآورد:

«الحکم لله یا علی لالک و لا لاصحابک.»

بنابراین، راز دشمنی آنان با علی علیه السلام در فهم نادست ایشان از دین بود.

3. دیگر جهتی که خارجیان را به دشمنی می کشاند، ادعای قتل مسلمانان است که باز در سخن ابن ملجم به شبیب آمده است:

«علی، برادران صالح ما را کشته است و سزای چنین فردی، کشتن است.»

به هر حال، خوارج، با چنین باوری، به خشم و خشونت روی کردند و پیروان اینان، هیچ کاه از صحنه تاریخ اسلام، ناپدید نشدند؛ چرا که همیشه انسان های کج فهم، متعصّب و دینداران خشک مغز نادان وجود خواهند داشت. شاید سخن امام علی علیه السلام در پاسخ به کسی که گفت: خوارج همگی به هلاکت رسیدند، ناظر به همین مضمون باشد:

«کلا والله، انهم نطف فی اصلاب الرجال و قرارات النساء، کلما نجم منهم قرن قطع، حتی یکون آخر هم لصوصاً سلّابین.»

هرگز! به خدا که نطفه هایند در پشت های مردان و زهدان های مادران. هر گاه مهتری، از آنان سر بررآرد، از پایش در اندازند، چندان که آخرِ کار مالِ مردم ربایند و دست به دزدی یازند.

فرجام سخن

آن چه در پاسخ آمد، نگاهی نه چندان ژرف به راز و رمز دشمنی با امام علی علیه السلام بود، شخصیتی که به حسب ظاهر، کسی نمی بایست با او دشمنی ورزد؛ چرا که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم ایشان را معیار و ملاک ایمان انسان ها قرار داده بود و دوستی با آن حضرت را وظیفه هر مسلمان.

«من احب علیا فقد احبنی و من ابغض علیاً فقد ابغضنی، و من اذی علیاً فقد اذانی و من آذانی فقد آذی الله.»

و درباره قاتل ایشان نیز فرموده بود:

«یا علی علیه السلام می دانی شقی ترین پیشینیان و شقی ترین پسینیان، چه کسانی اند؟

امام عرض کرد: خدا و رسولش داناترند.

پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: شقی ترین پیشینیان، پی کننده شتر صالح است و شقی ترین پسینیان، کسی است که بر فرق تو شمشیر می زند.»

با این همه، نمایاندن دشمنی هایی که بیان شد، اندکی ژرف کاوی می طلبید.

هفته نامه افق حوزه/ شماره394

مسلمان شدن به برکت نام حضرت فاطمه علیهاالسلام

روزی یک مرد و زن آلمانی همراه دختر خود، محضر مرجع فقید شیعه، آیت الله العظمی سیدمحمد هادی میلانی(ره) وارد شدند، پس از تعارفات معمول گفتند: ما آمده ایم به شرف اسلام نائل شویم. حضرت آیت الله میلانی فرمودند: علت چه چیز است؟

آن مرد عرض کرد: پهلوی دخترم که در محضر شما نشسته در حادثه ای شکست و استخوان هایش خورد شد، چنان که پزشکان از معالجه او عاجز شدند و گفتند: باید عمل شود، ولی عمل، خطرناک است. دخترم راضی نشد و گفت: اگر در بستر بمیرم بهتر از آن است که در زیر عمل از دنیا روم. به هر حال او را به خانه آوردیم. ما یک خدمتکار ایرانی داریم که او را«بی بی» صدا می زنیم، دخترم به او گفت: من تمام اندوخته مالی خود را راضی هستم بدهم که صحت به من برگردد، اما فکر می کنم باید ناکام و با دل پُر غصه بمیرم. بی بی گفت: من یک طبیب را سراغ دارم که می تواند تو را شفا دهد. دخترم گفت: حاضرم تمام پول و موجودی ام را به او بدهم. بی بی گفت: تمام آن ها برای خودت باشد، بدان من علویه ام و جده من زهرا علیهاالسلام است که پهلوی او را به ظلم شکستند، تو با دل شکسته و اشک جاری بگو: یا فاطمه زهرا، مرا شفا ده.

دخترم با دل شکسته شروع کرد به صدا زدن و از آن بانوی معظمه یاری خواستن. بی بی هم در گوشه خانه با گریه می گفت: یا فاطمه زهرا، این بیمار آلمانی را با خود آورده ام و شفای او را از شما می خواهم. مادر جان! کمک کن و آبروی مرا نگه دار.

آن مرد اضافه کرد: من هم از دیدن این واقعه در گوشه حیات منقلب شدم و گفتم: ای فاطمه پهلو شکسته!

دیدم دخترم قدری ساکت شد، ناگاه مرا صدا زد و گفت: پدر! بیا که دردم ساکت شده. جلو رفتم و دیدم او کاملاً شفا یافته. گفت: الآن در بحر بودم، بانوی مجلله ای نزدم آمد و دست به پهلویم کشید. گفتم: شما کیستید؟ فرمود: من همانم که او را می خوانی.

دخترم برخاست و راحت شد و دانستم که اسلام حق است. حالا به ایران آمده ایم و به خدمت شما رسیده ایم تا مسلمان شویم.

مرحوم آیت الله العظمی میلانی(ره) و حاضرین از این کرامت فاطمی مسرور شدند و شهادتین و سایر امور اسلامی را به او آموختند و آنان با نورانیت اسلام رفتند.

حضرت فاطمه سلام الله علیها مظهر اوصاف الهی

حضرت زهرای مرضیه سلام الله علیها فضایل بی شماری دارند. برای فضایل ایشان همین بس که اولاً سوره کوثر در شأن و منزلت ایشان بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم نازل شده و ثانیاً در فضایلی، با پدر بزرگوار، همسر و فرزندانشان مشترک هستند.

آیاتی از قرآن کریم از جمله آن ها می توان به آیات مباهله، تطهیر، ذوی القربی و اغلب آیات سوره مبارکه انسان اشاره کرد که قطعاً شامل حال حضرت زهرا سلام الله علیها می شوند و در ذیل این آیات، روایات متعددی از اهل سنت و شیعه در شأن آن حضرت وارد شده است.

از زبان نبی اکرم صلی الله علیه و آله و سلم، امیرالمؤمنین علیه السلام و اهل بیت علیهم السلام روایات متعددی درباره فضایل حضرت صدیقه طاهره علیهاالسلام وارد شده است. یکی از فضایل آن حضرت، دارا بودن اسامی متعدد است که هر یک از این اسامی دلالت بر فضیلت و کمال خاص ایشان می کند.

علامه مجلسی در بحارالانوار به نقل از پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم آورده است که«إنّ الله یغضب لغضب فاطمه، و یرضی لرضاها؛ خداوند متعال با غضب فاطمه غضب می کند و با خشنودی او خشنود می شود.

این حدیث که در کتب اهل سنت نیز آمده، بر مظهر اوصاف جمال و جلال الهی بودن این وجود شریف دلالت دارد. این بدین معناست که رضایت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها، نمودار اوصاف جمال و غضب ایشان، نمودار اوصاف جلال الهی است.

در روایت دیگری در ذیل آیه«فلمّا آسفونا انتقمنا منهم فأغرقناهم أجمعین» «چون ما را به خشم در آوردند، از آنان انتقام گرفتیم و همه آنان را غرق کردیم» از معصوم علیه السلام پرسیدند، آیا خداوند ناراحت و غضبناک می شود تا انتقام بگیرد؟ حضرت فرمودند: ان الله عز و جل لا یاسف کاسفنا… خداوند مانند ما ناراحت نمی شود، لکن بندگان خاصی را آفریده است که ایشان به طور کامل تحت تربیت خداوند قرار گرفته اند و این ها به گونه ای شده اند که خداوند متعال رضایت ایشان را رضایت خودش و ناراحتی ایشان را ناراحتی خود در بین انسان ها معرفی کرده است.

حضرت زهرا سلام الله علیها یکی از این افراد هستند که تحت تربیت خاص خداوند متعال قرار گرفته اند و اوصافشان مظهر اوصاف الهی است. صراحتاً می توان گفت که حضرت زهرا سلام الله علیها از هر جهت الگو هستند.

هفته نامه افق حوزه/ شماره387

دستورالعملی از آخوند ملاحسنقلی همدانی

به دنبال حجت خدا رفتن همراه با ارتکاب معصیت و آلودگی به گناه کار غلطی است و چگونه این مطلب بر تو پوشیده است که گناه عامل نفرت است و این نفرت با محبت جمع شدنی نیست. پس وقتی یقیناً دانستی که ترک گناه، آغاز و انجام و ظاهر و باطن دین است، هر چه زودتر به جهاد با نفس برخیز و با تمام کوشش به مراقبت مشغول شو و این مراقبت باید از اولین لحظه ای که از خواب برمی خیزی در تمام لحظات تا شب ادامه داشته باشد و در محضر مقدس حق تعالی ملازم ادب باش… و او را آن چنان عبادت کن که گویا او را می بینی، زیرا اگر تو او را نمی بینی، او تو را می بیند و همواره به یاد عظمت او و حقارت خود باش.

منبع نشریه گنجینه، آذر1380، شماره9

حضرت زهرا سلام الله علیها ماجرای مظلومیت خود را این گونه بیان فرموده است:

«قنفذ را با عمر بن خطاب و خالد بن ولید به خانه ی ما فرستادند تا پسر عمویم علی علیه السلام را برای بیعت زیانبار خود به سقیفه بنی ساعده بیرون برند. علی که مشغول انجام وصیت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و تألیف قرآن بود، با آنان بیرون نرفت. آنان نیز برای عقده گشایی، هیزم زیادی در مقابل درِ خانه ی ما جمع کردند و آتش آوردند تا خانه و ما را به آتش کشند. من در پشت در ایستادم و آنان را به خدا و پدرم قسم دادم که دست از ما بردارند و ما را یاری کنند.

عمر، تازیانه را از دست قنفذ-غلام ابوبکر- گرفت و با آن به بازویم زد؛ چنانکه تازیانه همچون بازوبند به دور بازویم حلقه زد. سپس وی لگدی به در کوبید و آن را به طرف من فشار داد و من که آبستن بودم، به صورت روی زمین افتادم. آتش شعله می کشید و صورتم را می گداخت. عمر چنان به صورتم سیلی زد که گوشواره ام بر زمین افتاد و درد زایمان به سراغم آمد. پس محسنم کشته شد. این است امِّتی که می خواهد بر من نماز بخواند؟! در حالی که خدا و رسول از آنان بیزاری جسته اند. من نیز از آنان برائت می جویم.»

ماهنامه مبلغان/ شماره115

بهترین جوانان!

داشتن ثروت و مال هم گرفتاری است. دارایی گرفتاری است. در روز قیامت انسان قدم از قدم برنمی دارد، مگر این که باید جواب چند سؤال را بدهد. اول از عمر سؤال می کنند که آن را در چه راهی مصرف کردی؟ بعد از جوانی سؤال می کنند که آن را چگونه گذراندی؟ بعد از مال سؤال می کنند که آن را در چه راهی مصرف کردی؟

بعضی ها جوانی خود را به بدی و نااهلی سپری می کنند، پیر که می شوند به مسجد می آیند.

در جوانی پاک بودن شیوه پیغمبری است

ورنه هر گبری به پیری می شود پرهیزگار

در حدیث داریم: بهترین جوان ها، آن جوانانی هستند که در سن جوانی خود را شبیه پیران می کنند. عبا و قبا و محاسن و اهل نماز شب و خمس بده هستند.

منبع: در محضر مجتهدی، جلد دوم، ص246

پاسخ دندان شکن امام صادق علیه السلام

منصور دوانیقی خلیفه مقتدر عباسی برای آن که حضرت صادق علیه السلام را به دربار بیاورد و از رفت و آند آن حضرت به نفع حکومت خود استفاده نماید، پیام فرستاد و چنین درخواست کرد: شما مصاحبت ما را برای موعظه و نصیحت پذیرا شوید! حضرت در پاسخ منصور و ردّ او فرمود:««مَن أَرادَ الدُّنیا فَلا یَنصَحُکَ وَ مَن اَرادَ الآخِرَهَ فَلا یَصحَبُکَ؛ کسی که هدفش{از معاشرت با تو} دنیا باشد، تو را نصیحت نمی کند و آن کس که هدفش آخرت باشد، با تو مصاحبت نمی کند.»