تخلق به اخلاق الهی

اگر اخلاقِ خوب آمد، همه خوبیها هم هست « احسن الحسن » .خیلی عجیب است. یعنی

در اخلاق خوب، نماز شب هست، تلاوت قرآن، ذکر و دعا و همه خیرها هست.

اساس صحت عبادات ما، تقرب الی الله است. یعنی عبادت باید قربۀ الی الله باشد تا بتوان به

آن عبادت گفت. قرب به خدا، یعنی نزدیک شدن به خدا. این قرب یک قرب معنوي است. یعنی

از نظر صفات به خداوند نزدیک شویم. خداوند بخشنده است، ما هم بخشنده باشیم. خدا اهل

گذشت است، ما هم گذشت کنیم. خداوند جواد است، ما هم با سخاوت باشیم. خداوند مظهر

صفات پسندیده است، ما هم اینچنین باشیم. قرب یعنی صفات خدا در ما تجلی پیدا کند.

بنابراین، مقصد همۀ عبادات، تخلق به اخلاق الهی است.

گردنۀ شیطان

چیزي که شیطان را به زمین زد، نفس پرستی بود. خدا به او فرمود: تو حرف مرا قبول میکنی،

یا حرف خودت را. شیطان گفت: حرف خودم را. خدا هم گفت: من قبول نمیکنم. من عبادت

چند هزار سال نمیخواهم، فقط یک سجده به آدم کن.

در تاریخ آمده است که حضرت نوح(ع) وساطت کرد که شیطان توبه کند و برگردد. خداوند

فرمود: من حرفی ندارم، همۀ کارهاي قبل او را قلم میگیرم:«  اَنَّ تَوْبَتَهُ اَنْ یَأتِیَ قَبْرَ آدَمَ

فَیَسْجُدَ لَهُ؛ فقط توبۀ او این است که برود و به قبر حضرت آدم سجده کند .»

ادامه »

وظیفه شناسی

یکی از شاگردان مرحوم آیت الله شیخ محمد جواد انصار از قول ایشان نقل میفرمود: همسرم

بیمار و در بستر خوابیده بود. من هم مشغول ذکر و دعا بودم و حال عجیبی پیدا کرده بودم.

در اوج دعا و حال بود که خانمم گفت: به من آب بده.

انسان سر بزنگاه امتحان میشود. باید ببینیم وظیفۀ ما چیست؟ بندة حالیم یا بندة خدا؟ باید

مواظب باشیم حالپرست و نفس پرست نباشیم. بسیاري افراد نفسپرستاند. یعنی عادت

کرده اند که نماز اول وقت و به جماعت بخوانند. ان شاء الله اینها از روي عادت نباشد، بلکه بر

اساس فرمان خدا باشد. باید ببینیم الآن خدا از ما چه میخواهد.

ادامه »

نفس پرستی

ابلیس گفت: به جاي سجده چند هزار سال براي تو عبادت میکنم و زیر بار فرمان خدا نرفت؛ چون

خود را برتر از آدم میدید. در صورتی که چنین نبود. باید در برابر بهتر از خودش تسلیم میبود. اگر

کسی بهتر از ما میفهمد، باید کار را به او واگذاریم. آنچه شیطان را زمین زد، این بود که در برابر

برتر از خود تواضع نکرد و تسلیم نشد.

ادامه »

عبادت و اطاعت

ما نباید خشک مقدس و عبادتی باشیم، بلکه باید ولایتی و اطاعتی باشیم. هم حرف گوش

کنیم و هم دنباله رو اهلبیت باشیم. باید با محبت و ولایت اهلبیت زندگی کنیم.

عبادت بدون ولایت و پیروي از سیره و اخلاق اهلبیت: ارزشی ندارد، بلکه انسان را سرنگون

میکند. به ما فرموده اند: عبادت و اطاعت. شیطان عبادت داشت، ولی اطاعت نداشت.

دیدید که چهار هزار سال عبادت کرد، ولی چون اطاعت و انقیاد نداشت،

ادامه »

به دنبال بهترینها

انسان ذاتاً همیشه به دنبال بهترینهاست. از رفیق بهترین آنها را میخواهد. به دنبال بهترین

همسر است. از کتاب، از استاد، از شغل، از مسکن به دنبال بهترینهاست. اگر در گزینشها

هم بهترینها را انتخاب میکرد، اینقدر درجا نمیزد، یا عقب گرد نمیکرد.

عیب ما این است که به آنچه هست بسنده میکنیم. اگر دیدیم چیزي یک مقدار بهتر است،

باید به دنبال آن باشیم و گرنه به خودمان ظلم کرده ایم.

ادامه »

فلسفۀ احکام

تمام احکام و واجبات مقدمۀ اخلاق و صفات خوب است. مرحوم فیض کاشانی از احکام تعبیر

به فقه اصغر میکند و از اخلاق تعبیر به فقه اکبر. نماز با همۀ گستردگی و آداب و شرایط و

فضیلتش براي این است که ادب و تواضع بیاورد. فاطمۀ زهرا(س) در خطبۀ فدکیه میفرمایند:

فَجَعَلَ الُله الإیمانَ تَطْهیراً لَکُ مْ مِنَ الشِّركِ وَ الصَّلاةَ تَنْزیهاً لَکُمْ مِنَ الْکِ بْرِ وَ الزَّکاةَ تَزْکِیَۀً

لِلنَّفْسِ وَ نَماءً فِی الرِّزْقِ وَ ال ّ ص یامَ تَثْبیتاً لِلْاِخْلاصِ وَ الحَجَّ تَشییداً لِلدّینِ؛ خداوند ایمان را

براي تطهیر و پاك شدن قلوب شما از شرك، و نماز را براي پیراستن شما از کبر، و زکات را

براي پاکی جان و زیاد شدن رزق، و روزه را براي پایداري اخلاص، و حج را براي برپا داشتن

دین قرار داد.

ادامه »

کمبود اخلاق

بداخلاقی پدیدهاي است که همۀ خوبیها را از بین میبرد. اگر کم باشد، با فشار قبر جبران

میشود، و چنانچه زیاد باشد، انسان را جهنمی میکند.

اگر میبینیم در روایات، بهشت و جهنم منوط به اخلاق خوب و بد است، این حاکی از اهمیت

اخلاق است. حسن خلق را باید به عنوان یک امر واجب تلقی کرد، بلکه از نماز و روزه و

خمس و زکات و حج هم واجبتر است. کسانی که با امامان، دشمنی کردند و آنها را به

شهادت رساندند، همه اهل نماز بودند. روزه میگرفتند، حج میرفتند و نماز جمعه میخواندند.

ادامه »

جلسه چهارم

اشاره

اِنَّ الْعَبْدَ لَیَبْلُغُ بِحُسْنِ خُلْقِهِ عَظیمَ دَرَجاتِ الآخِرَةِ وَ شَرَفَ المَنازِلِ وَ اِنَّهُ لَ َ ض عیفُ الْعِبادَةِ؛

بیگمان بنده با حسن خلقش به درجات بلند و منازل شریف آخرت نایل میشود، هر چند در

عبادت ضعیف باشد.

سنگینی میزان اعمال

میزان اعمال یکی از مواقف بسیار مهم در روز قیامت است. در آن موقف اعمال انسان سنجیده

و ارزشگذاري میشود. برخی از چیزها موجب میشود که میزان حسنات انسان سنگین شود.

ادامه »