139

وَ مِنْ كَلام لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ

از سخنان آن حضرت است

فى وَقْتِ الشُّورى

به هنگام شورا

لَمْ يُسْرِعْ اَحَدٌ قَبْلى اِلى دَعْوَةِ حَقٍّ، وَ صِلَةِ رَحِم، وَ عائِدَةِ كَرَم.

احدى پيش از من به قبول دعوت حق، و صله رحم، و احسان كريمانه نشتافته.

فَاسْمَعُوا قَوْلى، وَ عُوا مَنْطِقى، عَسى اَنْ تَرَوْا هذَا الاَْمْرَ مِنْ بَعْدِ هذَا

پس سخنم را بشنويد، و گفتارم را حفظ كنيد، ممكن است بعد از امروز ببينيد كه در مسأله

الْيَوْمِ تُنْتَضى فيهِ السُّيُوفُ، وَ تُخانُ فيهِ الْعُهُودُ، حَتّى يَكُونَ

خلافت شمشيرها برآمده، و به پيمانها خيانت عارض شده، تا جايى كه

بَعْضُكُمْ اَئِمَّةً لاَِهْلِ الضَّلالَةِ، وَ شيعَةً لاَِهْلِ الْجَهالَةِ.

برخى از شما پيشواى گمراهان گشته، و بعضى تابع جاهلان شده ايد.

137

وَ مِنْ كَلام لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ

از سخنان آن حضرت است

فى مَعنى طَلحةَ و الزُّبيرِ

درباره طلحه و زبير

وَ اللّهِ ما اَنْكَرُوا عَلَىَّ مُنْكَراً، وَ لا جَعَلُوا بَيْنى وَ بَيْنَهُمْ نَصَفاً،

به خدا قسم نتوانستند گناهى را به من نسبت دهند، و بين من و خودشان انصاف ندادند،

وَ اِنَّهُمْ لَيَطْلُبُونَ حَقّاً هُمْ تَرَكُوهُ، وَ دَماً هُمْ سَفَكُوهُ. فَاِنْ كُنْتُ

اينان حقّى را مى خواهد كه خود ترك كردند، و خونى را مى طلبند كه خود ريختند. اگر در ريختن

شَريكَهُمْ فيهِ فَاِنَّ لَهُمْ نَصيبَهُمْ مِنْهُ، وَ اِنْ كانُوا وَلُوهُ دُونى فَما

آن خون همدستشان بودم آنان نيز نصيب داشتند، و اگر من در كار نبودم و كار دست خودشان بود پس

ادامه »

136

وَ مِنْ كَلام لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ

از سخنان آن حضرت است

درباره بيعت خود

لَمْ تَكُنْ بَيْعَتُكُمْ اِيّاىَ فَلْتَةً، وَ لَيْسَ اَمْرى وَ اَمْرُكُمْ واحِداً،

بيعت شما با من حادثه ناگهانى نبود، و برنامه من و شما يكى نيست،

اِنِّى اُريدُكُمْ لِلّهِ، وَ اَنْتُمْ تُريدُونَنى لاَِنْفُسِكُمْ! اَيُّهَا النّاسُ، اَعينُونى

من شما را براى خدا مى خواهم، و شما مرا براى خود مى خواهيد! اى مردم، مرا در راه سركوبى

عَلى اَنْفُسِكُمْ، وَايْمُ اللّهِ لاَُنْصِفَنَّ الْمَظْلُومَ مِنْ ظالِمِهِ، وَ لاََقُودَنَّ

نفس سركش خود يارى كنيد، به خدا قسم داد ستمديده را از ستمكار مى گيرم، و افسار

الظّالِمَ بِخِزامَتِهِ، حَتّى اُورِدَهُ مَنْهَلَ الْحَقِّ وَ اِنْ كانَ كارِهاً.

ستمكار را مى كشم تا به آبشخور حق وارد سازم گرچه به آن ميل نداشته باشد.

135

وَ مِنْ كَلام لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ

از سخنان آن حضرت است

 وَ قَدْ وَقَعَتْ مُشاجَرَةٌ بَيْنَهُ وَ بَيْنَ عُثْمانَ، فَقالَ الْمُغيرَةُ بْنُ الاَْخْنَسِ لِعُثْمانَ: اَنَا

وقتى بين آن حضرت و عثمان مشاجره اى درگرفت، مغيرة بن اخنس به عثمان گفت: من

اَكْفيكَهُ. فَقالَ عَلِىٌّ عَلَيْهِ السَّلامُ لِلْمُغيرَةِ:

در برابر او براى دفاع از تو كافى هستم. حضرت به او فرمود:

يَابْنَ اللَّعينِ الاَْبْتَرِ، وَ الشَّجَرَةِ الَّتى لا اَصْلَ لَها وَ لا فَرْعَ،

اى فرزند طرد شده نسل بريده، و فرزند درختى كه ريشه و شاخه ندارد،

اَنْتَ تَكْفينى؟! فَوَاللّهِ ما اَعَزَّ اللّهُ مَنْ اَنْتَ ناصِرُهُ،

تو خود را هماورد من مى دانى؟! سوگند به خدا كه خداوند عزيز نكرده آن را كه تو يارش باشى،

وَ لا قامَ مَنْ اَنْتَ مُنْهِضُهُ. اُخْرُجْ عَنّا، اَبْعَدَ اللّهُ نَواكَ،

و برپا نمى ايستد آن كه تو او را به پا دارى. از اين مجلس بيرون شو، خدا خير را از تو دور كند،

ثُمَّ ابْلُغْ جُهْدَكَ، فَلا اَبْقَى اللّهُ عَلَيْكَ اِنْ اَبْقَيْتَ.

و كوششت را به نهايت برسان، كه خدا تو را مشمول رحمت نگرداند اگر بر من رحم كنى!

134

وَ مِنْ كَلام لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ

از سخنان آن حضرت است

وَ قَدْ شاوَرَهُ عُمَرُ بْنُ الْخَطّابِ فى الْخُرُوجِ اِلى غَزْوِ الرُّومِ بِنَفْسِهِ

وقتى عمر بن خطّاب براى رفتن به جنگ با روميان با حضرت مشورت كرد

وَ قَدْ تَوَكَّلَ اللّهُ لاَِهْلِ هذَا الدِّينِ بِاِعْزازِ الْحَوْزَةِ، وَ سَتْرِ الْعَوْرَةِ.

خداوند براى اهل دين، عزت و سربلندى حوزه مسلمانى و حفظ آبرو را عهده دار شده.

وَ الَّذى نَصَرَهُمْ وَ هُمْ قَليلٌ لايَنْتَصِرُونَ، وَ مَنَعَهُمْ

خداوندى كه مسلمانان را يارى كرد وقتى كه اندك بودند و يارى خود نمى توانستند كرد، و از آنان دفاع كرد

ادامه »

133

وَ مِنْ خُطْبَة لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ

از خطبه هاى آن حضرت است

در عظمت خداوند، قرآن، پيامبر و در رابطه با دنيا

وَ انْقادَتْ لَهُ الدُّنْيا وَالاْخِرَةُ بِاَزِمَّتِها، وَ قَذَفَتْ اِلَيْهِ السَّمواتُ

دنيا و آخرت با مهارهاى خود فرمانبردار اويند، و آسمانها

وَالاَْرَضُونَ مَقاليدَها، وَ سَجَدَتْ لَهُ بِالْغُدُوِّ وَ الاْصالِ الاَْشْجارُ

و زمينها كليد خود را تسليم او كنند، درختان سرسبز در صبح و شام براى او

النّاضِرَةُ، وَ قَدَحَتْ لَهُ مِنْ قُضْبانِهَا النّيرانُ الْمُضيئَةُ، وَ آتَتْ اُكُلَها

سجده آرند، و از شاخه هاى خرّم خود براى او آتش روشن افروزند، و به فرمان او

بِكَلِماتِهِ الثِّمارُ الْيانِعَةُ.

ميوه هاى رسيده و قابل خوردن آورند.

ادامه »

132

وَ مِنْ خُطْبَة لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ

از خطبه هاى آن حضرت است

در پند و اندرز و انديشيدن از مرگ

نَحْمَدُهُ عَلى ما اَخَذَ وَ اَعْطى، وَ عَلى ما اَبْلى وَ ابْتَلى.

خداى را مى ستاييم بر آنچه گرفت و آنچه عنايت فرمود، و بر آنچه لطف كرد و بر آنچه آزمايش نمود،

الْباطِنُ لِكُلِّ خَفِيَّة، وَ الْحاضِرُ لِكُلِّ سَريرَة. الْعالِمُ بِما تُكِنُّ

آگاه به هر نهان است، و حاضر در كنار هر راز، آگاه است به آنچه در

ادامه »

  وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ:  عَلامَةُ الاْيمانِ اَنْ تُؤْثِرَ الصِّدْقَ حَيْثُ

و آن حضرت فرمود: نشانه ايمان اين است كه راستى را در جايى كه

يَضُرُّكَ عَلَى الْكَذِبِ حَيْثُ يَنْفَعُكَ، وَ اَنْ لايَكُونَ فى حَديثِكَ

به زيان توست بر دروغى كه به سود توست مقدم بدارى، و اينكه گفتارت

فَضْلٌ عَنْ عَمَلِكَ، وَ اَنْ تَتَّقِىَ اللّهَ فى حَديثِ غَيْرِكَ.

از كردارت بيشتر نباشد، و در سخن گفتن درباره ديگرى از خدا پروا كنى.

  وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ:  مَنْهُومانِ لايَشْبَعانِ: طالِبُ عِلْم وَ طالِبُ دُنْيا.

و آن حضرت فرمود: دو گرسنه اند كه سير نمى شوند: طالب علم و طالب دنيا.

  وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ:  اَلا حُرٌّ يَدَعُ هذِهِ اللُّماظَةَ لاَِهْلِها؟!

وآن حضرت فرمود: آياآزاد مردى نيست كه اين نيم خورده دنيا را به اهل دنياواگذارد؟!

اِنَّهُ لَيْسَ لاَِنْفُسِكُمْ ثَمَنٌ اِلاَّ الْجَنَّةَ، فَلاتَبيعُوها اِلاّ بِها.

براى وجود شما قيمتى جز بهشت نيست، آن را جز به بهشت نفروشيد.