صفات ذاتی
صفات خوب در برخی افراد ذاتی و ژنتیکی است. مثلًا بعضی ذاتاً حلیم و بردبار و آراماند. تندي و
عصبانیت ندارند. و برخی دیگر ذاتاً تندمزاج و جوشی هستند.
آیا کسانی که تندمزاجاند میتوانند خود را اصلاح کنند و از خود یک انسان حلیم و بردبار بسازند؟
آیا روحیات و صفات ذاتی قابل تغییر است؟ بله، ممکن است یک انسان عصبانیمزاج بر اثر تمرین
و ممارست در حلم ورزیدن یک انسان حلیم بشود. یا به عکس ممکن است یک انسان حلیم یک
مرتبه جوش بیاورد و صفت حلم خود را از دست بدهد. به همین خاطر است که گفته اند:
«. اِتَّقوا مِنْ غَضَبِ الحَلیمِ؛ ازخشم انسان حلیم بر حذر باشید » چون اگر غضب کند، تلافی همه
را یکجا در میآورد. باید به خدا پناه برد. خداوند باید حلم انسان را حفظ کند.
بنابراین، انسان تندمزاج و عصبانی هیچگاه نباید به خودش تلقین کند که من ذاتاً عصبانی هستم
و دست خودم نیست، بلکه باید خودش را اصلاح کند. یا نباید بگوید پدر و مادرم مثلًا وسواس
داشته اند، من هم به ارث برده ام.
اگر هم به ارث برده است، ارث بدي است. آن را باید دور بیندازد. اگر کسی فکر کند که روحیات
بد را نمیتواند اصلاح کند، معنایش این است که انبیاي الهی و کتب آسمانی بیخود آمده اند.
چون اصلًا انبیا آمدهاند که بدها را خوب کنند و صفات شایسته را جایگزین خصلتهاي ناهنجار
و ناشایست کنند.
بنابراین، یک انسان تند و خشن، میتواند یک انسان نرم و حلیم شود. تلقین سوء بد است. اینکه
من مزاجم عصبانی است، من در فلان خانواده بزرگ شده ام و ذاتاً اینچنین هستم، دلیل موجهی
نیست.