وَ سُئِلَ عَلَيْهِ السَّلامُ عَنِ الْخَيْرِ ما هُوَ؟ فَقالَ:  لَيْسَ الْخَيْرَ اَنْ يَكْثُرَ

درباره خير از حضرت سؤال شد فرمود: خير افزون شدن

مالُكَ وَ وَلَدُكَ، وَلكِنَّ الْخَيْرَ اَنْ يَكْثُرَ عِلْمُكَ، وَ اَنْ يَعْظُمَ

مال و فرزند نيست، خير آن است كه دانشت زياد، و بردباريت

حِلْمُكَ، وَاَنْ تُباهِىَ النّاسَ بِعِبادَةِ رَبِّكَ، فَاِنْ اَحْسَنْتَ

بزرگ گردد، و به بندگى پروردگارت به مردم مباهات نمايى، پس اگر خوبى كردى

حَمِدْتَ اللّهَ، وَ اِنْ اَسأْتَ اسْتَغْفَرْتَ اللّهَ. وَ لاخَيْرَ فِى

خدا را شكر كنى، و اگر بدى نمودى به طلب مغفرت برخيزى. خيرى در

الدُّنْيا اِلاّ لِرَجُلَيْنِ: رَجُل اَذْنَبَ ذُنُوباً فَهُوَ يَتَدارَكُها بِالتَّوْبَةِ،

دنيا نيست مگر براى دو نفر: مردى كه مرتكب گناهانى شده و با توبه جبران نمايد،

وَ رَجُل يُسارِعُ فِى الْخَيْراتِ.

و مردى كه به جانب كارهاى خير مى شتابد.

  وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ: [ لايَقُولَنَّ اَحَدُكُمْ: «اللَّهُمَّ اِنّى اَعُوذُ بِكَ

و آن حضرت فرمود: كسى از شما نگويد: «الهى، از امتحان به تو

مِنَ الْفِتْنَةِ» لاَِنَّهُ لَيْسَ اَحَدٌ اِلاّ وَ هُو مُشْتَمِلٌ عَلى فِتْنَة.

پناه مى برم» چه اينكه كسى نيست مگر اينكه مشمول امتحان است.

وَلكِنْ مَنِ اسْتَعاذَ فَلْيَسْتَعِذْ مِنْ مُضِلاّتِ الْفِتَنِ، فَاِنَّ اللّهَ

اما اگر كسى خواست از خدا پناه جويد بايد از فتنه هاى گمراه كننده پناه جويد، خداوند

سُبْحانَهُ يَقُولُ: «وَ اعْلَمُوا اَنَّما اَمْوالُكُمْ وَ اَوْلادُكُمْ فِتْنَةٌ».

سبحان مى فرمايد: «بدانيد كه اموال و فرزندانتان مايه امتحانند».

وَ مَعْنى ذلِكَ اَنَّهُ سُبْحانَهُ يَخْتَبِرُهُمْ بِالاَْمْوالِ وَ الاَْوْلادِ

معنى آيه اين است كه خداوند آنان را به اموال و فرزندان

لِيَتَبَيَّنَ السّاخِطَ لِرِزْقِهِ وَالرّاضِىَ بِقِسْمِهِ، وَ اِنْ كانَ سُبْحانَهُ

آزمايش مى كند تا ناخشنود از رزق او و راضى به نصيب او را معلوم سازد، اگر چه

اَعْلَمَ بِهِمْ مِنْ اَنْفُسِهِمْ، وَلكِنْ لِتَظْهَرَ الاَْفْعالُ الَّتى بِها

خداوند سبحان از خود آنها به آنها آگاهتر است، ولى آزمايش براى اين است كه

يُسْتَحَقُّ الثَّوابُ وَالْعِقابُ، لاَِنَّ بَعْضَهُمْ يُحِبُّ الذُّكُورَ وَ

كارهايى كه سزاوار ثواب و اعمالى كه موجب كيفر است آشكار گردد، زيرا بعضى از

يَكْرَهُ الاِْناثَ، وَ بَعْضَهُمْ يُحِبُّ تَثْميرَ الْمالِ وَ يَكْرَهُ انْثِلامَ

مردم عاشق فرزند پسر و متنفر از دخترند، و برخى عاشق افزايش مال و ناراحت از

الْـحـالِ .

نقصان ثروتند.

[ وَ هذا مِنْ غَريبِ ما سُمِعَ مِنْهُ فِى التَّفْسيرِ.]

اين از تفسيرهاى اعجاب آور است كه از حضرت شنيده شده.

 وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ: [ اَوْضَعُ الْعِلْمِ ما وَقَفَ عَلَى اللِّسانِ،

و آن حضرت فرمود: پست ترين دانش آن است كه سر زبان مانده،

وَ اَرْفَعُهُ ما ظَهَرَ فِى الْجَوارِح ِ وَ الاَْرْكانِ.

و برترين دانش آن اسـت كه اثرش در اندام و اركان ظاهـر گردد.

  وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ:  اِنَّ هذِهِ الْقُلُوبَ تَمَلُّ كَما تَمَلُّ

و آن حضرت فرمود: دلها همچون بدنها خسته مى شود،

الاَْبْدانُ، فَابْتَغُوا لَها طَرائِفَ الْحِكَمِ.

براى رفع ملالت دلها لطائف حكمت را بجوييد.

  وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ:  الْفَقيهُ كُلُّ الْفَقيهِ مَنْ لَمْ يُقَنِّطِ النّاسَ

و آن حضرت فرمود: فهميده كامل كسى است كه مردم را از

مِنْ رَحْمَةِ اللّهِ، وَ لَمْ يُؤْيِسْهُمْ مِنْ رَوْح ِ اللّهِ، وَ لَمْ يُؤْمِنْهُمْ

رحمت خدا نااميد نكند، و از لطف الهى مأيوس نسازد، و از مجازات حق

مِنْ مَكْرِ اللّهِ.

ايـمـن ننـمايـد.

 وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ:  مَنْ اَصْلَحَ ما بَيْنَهُ وَ بَيْنَ اللّهِ، اَصْلَحَ

و آن حضرت فرمود: هر كس آنچه را ميان او و خداست اصلاح نمايد،

اللّهُ ما بَيْنَهُ وَ بَيْنَ النّاسِ. وَ مَنْ اَصْلَحَ اَمْرَ آخِرَتِهِ، اَصْلَحَ

خداوند آنچه را بين او و مردم است اصلاح كند. و هر كس كار آخرتش را به اصلاح

اللّهُ لَهُ اَمْرَ دُنْياهُ. وَ مَنْ كانَ لَهُ مِنْ نَفْسِهِ واعِظٌ كانَ عَلَيْهِ مِنَ

آورد، خداوند كار دنيايش را اصلاح كند. و آن را كه از خود بر خود واعظ است از

اللّـهِ حافِـظٌ .

خدا بر او نگهبان است.

 وَ حَكى عَنْهُ اَبُوجَعْفَر مُحَمَّدُ بْنُ عَلِىٍّ الْباقِرُ عَلَيْهِمَاالسّلامُ اَنَّهُ قالَ:

ابوجعفر محمّدبن على باقر عليهماالسلام از حضرت روايت كرده كه فرمود:

كانَ فِى الاَْرْضِ اَمانانِ مِنْ عَذابِ اللّهِ، وَ قَدْ رُفِعَ اَحَدُهُما

دو امان از عذاب خدا در زمين بود، يكى از آنها برداشته شد،

فَدُونَكُمُ الاْخَرَ، فَتَمَسَّكُوا بِهِ. اَمَّا الاَْمانُ الَّذى رُفِعَ فَهُوَ

پس ديگرى را كه باقى مانده بگيريد و به آن چنگ بزنيد. اما امانى كه برداشته شد

ادامه »

  وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ:  عَجِبْتُ لِمَنْ يَقْنَطُ وَ مَعَهُ الاِْسْتِغْفارُ.

و آن حضرت فرمود: از كسى كه مأيوس است درشگفتم در حالى كه استغفار با اوست.

  وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ: رَأْىُ الشَّيْخ ِ اَحَبُّ اِلَىَّ مِنْ جَلَدِ الْغُلامِ.

وآن حضرت فرمود: تدبير پيرمرد را از رشادت جوان دوست تر دارم.

وَ رُوِىَ: مِنْ مَشْهَدِ الْغُلامِ.

در روايتى ديگر:  از جنگيدن جوان دوست تر دارم.

 وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ:  مَنْ تَرَكَ قَوْلَ «لا اَدْرى» اُصيبَتْ مَـقـاتِـلُـهُ .

و آن حضرت فرمود: كسى كه كلمه «نمى دانم» را از دست بگذارد تير هلاكت بر مواضع حساس كشتنى اش نشيند.