زیباترین و زشتترین آفریده

امیرالمؤمنین(ع) در سخن بسیار زیبا به تبیین کلام و سخن گفتن پرداخته اند و آن را

زیباترین و زشتترین آفریدة خداوند برشمرده اند. آنقدر سخن گفتن حساس است که

اگر از روي تدبیر باشد و بهجا به کار رود، زیباترین است و اگر از روي بی تدبیري و

نابه جا باشد، زشتترین خواهد بود.

محل سخن و کیفیت آن، تعیین کنندة زشتی و زیبایی آن است. میتواند به انسان آبرو

و حیثیت ببخشد و میتواند مایۀ روسیاهی انسان گردد. در اختیار گرفتن سخن و

سنجیده گویی نیز یکی از عواملی است که در ارجمندي سخن نقش خواهد داشت.

امیرالمؤمنین(ع) میفرمایند:

وَ ما خَلَقَ الُله عَزَّوَجَلَّ شَیْئاً اَحْسَنَ مِنَ الکلام وَلا اقبح مِنْهُ بِالْکَلامِ ابْیَضَّتِ الْوُجُوهُ وَ

بِالْکَلامِ اسْوَدَّتِ الْوُجُوهُ وَ اعْلَمْ اَن الْکَلامَ فِی وَثاقِکَ مالَمْ تَتَکَلَّمْ بِهِ فَاِذا تَکَلَّمْتَ بِهِ

صِرْتَ فِی وَثاقِهِ فَاخْزَنْ لِسانَکَ کَما تَخْزُنُ ذَهَبَکَ فَاِنَّ اللِّسانَ کَلْبٌ عَقُورٌ فَاِنْ اَنْتَ

خَلَّیْتَهُ عَقَرَ وَ رُبَّ کَلِمَۀٍ سَلَبَتْ نِعْمَۀً مَنْ سَیَّبَ عِذارَهُ قادَهُ اِلی کُلِّ کریمَۀٍ وَ فَضیحَۀٍ

ثُمَّ لَمْ یَخْلُصْ مِنْ دَهْرِهِ اِلّا عَلی مَقْتٍ مِنَ الله عزّوجَلّ وَ ذَمِّ النّاسِ؛

خداي عزوجل، زیباتر و زشتتر از کلام نیافریده است. با سخن رويها سفید میگردد و

با سخن رويها سیاه میشود. بدان که تا زمانی که سخن نگفته اي، زمام کلام در

اختیار تو است، اما هنگامی که سخن خود را گفتی، اسیر آن هستی.

زبان خودرا نگهدار، همچنان که طلا و پول خود را نگاه میداري؛ زیرا زبان، سگی گزنده

است که اگر آن را آزاد گذاشتی، دیگران را آزار میدهد.

چه بسا کلمه اي که نعمتی را میگیرد. هرکس زمام زبان را آزاد گذارد، زبان او را به

هرگونه بدي و فضیحت میکشاند. آنگاه درحالی میمیرد که خداي عزوجل را به

خشم آورده و مردم را به سرزنش خود واداشته است.