اگر در نماز، مُهر نمازگزار گم شود، وظیفه چیست؟

واجبات نماز 11 چیز است: 1. نیت 2. قیام 3. تكبیرة الاحرام 4. ركوع 5. سجود 6. قرائت 7. ذكر 8. تشهد 9. سلام 10. ترتیب 11. موالات (یعنی پی در پی بودن اجزای نماز) و فرق ركن و غیر ركن در آن است كه در ركن اگر انسان آن را عمداً یا سهواً به جا نیاورد نماز باطل می‌شود ولی غیر ركن اگر عمداً به جا نیاورد باطل است و اگرسهواً به جا نیاورد نماز او صحیح است.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سوال: اگر در صف نماز جماعت هنگام رفتن به سجده، مهر مفقود بشود وظیفه ما چیست؟

مراجع عظام تقلید در این‌باره می‌گویند: اگر در بین نماز (فرادا یا جماعت) چیزى که بر آن سجده مى‌کند گم شود (و یا مثلاً بچّه‌اى آن را بر دارد)و چیزى که سجده بر آن صحیح است نداشته باشد[1] ، دو حالت دارد:
الف. چنانچه وقت وسعت دارد، باید نماز را رها کرده و بعد از تهیه آنچه سجده بر آن صحیح است دوباره نماز بخواند.[2]
ب . اگر وقت تنگ است،[3] باید به لباسش سجده کند[4] و اگر فراهم نباشد بر پشت دست،[5] و اگر آن هم نمى‌شود، به چیز معدنى[6] مانند انگشتر عقیق سجده نماید.[7] [8]

سوال : واجبات نماز چند تا هستند و ركن و غیرركن چه تفاوتی با هم دارند؟

جواب: واجبات نماز 11 چیز است: 1. نیت 2. قیام 3. تكبیرة الاحرام 4. ركوع 5. سجود 6. قرائت 7. ذكر 8. تشهد 9. سلام 10. ترتیب 11. موالات (یعنی پی در پی بودن اجزای نماز) و فرق ركن و غیر ركن در آن است كه در ركن اگر انسان آن را عمداً یا سهواً به جا نیاورد نماز باطل می‌شود ولی غیر ركن اگر عمداً به جا نیاورد باطل است و اگرسهواً به جا نیاورد نماز او صحیح است. (توضیح المسائل امام خمینی(ره), م 942)

سوال: آیا تلفظ و به زبان آوردن نیت واجب است؟

جواب: خیر تلفظ به نیت واجب نیست همان كه بدانید قصد انجام چه كاری را دارید كه اگر از شما سوال شود می‌توانید پاسخ بدهید كافی است. (توضیح المسائل امام خمینی(ره), م943 و945 و استفتائات امام خمینی(ره), ج1, ص151،س82)

سوال: آیا می‌شود نیت نماز چهار ركعتی را به نیت نماز دو ركعتی بنا به دلایل شرعی تبدیل كرد؟

جواب: در موارد خاصی كه در كتب فقهی ذكر شده است مانعی ندارد مثل آنكه نیت نماز 4 ركعتی نموده است و بعد متوجه شد كه و ظیفه او نماز شكسته است و یا نیت نماز شكسته نموده و در بین نماز متوجه شد كه وظیفه او اتمام است كه به نماز 4 ركعتی عدول می‌نماید و نیز برای رسیدن به نماز جماعت جایز است از نماز واجب عدول به نافله 2 ركعتی نماید و پس از سلام، نماز خود را به جماعت بخواند. (توضیح المسائل امام خمینی(ره), قطع جیبی ،ص150، م755و763)

چند استفتاء از آیة الله خامنه ای دام ظله:

سوال: آیا مى‌شود نماز مستحب را به نماز جماعت اقتدا كرد؟

جواب: صحیح نیست.

سوال: آیا جایز است كسى كه نماز قضا دارد، نماز مستحب بخواند؟

جواب: مانعى ندارد.

سوال: تكرار اذكار چه طورى باعث بطلان نماز مى‌شود؟

جواب: تكرار اذكار نماز اگر به حدّ وسواس برسد، نماز را باطل مى‌كند.

سوال: شخصی نیت نماز شکسته می‌کند ولی در نماز قصد اقامت ده روز می‌کند حال حکم این نماز و نمازهای دیگر این شخص چیست؟

جواب: اگر مسافر به نیّت این كه نماز را شكسته بخواند مشغول نماز شود و در بین نماز تصمیم بگیرد كه ده روز یا بیشتر بماند باید نماز را چهار ركعتى تمام نماید.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

پی نوشتها:
[1]. آیة الله سیستانی: (چه در تنگی وقت و چه در وسعت آن، سجده بر قیر و زفت مقدّم بر سجده بر غیر آنها است ولى اگر سجده بر آنها ممکن نباشد، باید بر لباسش یا هر چیز دیگر که در حال اختیار سجده بر او جایز نیست سجده نماید ولى احتیاط مستحبّ آن است که تا سجده بر لباسش ممکن است بر چیز دیگر سجده نکند).
[2]. آیة الله مکارم شیرازی دام ظله: (چنانچه وقت نماز باقى است، نماز را تمام کرده و بنا بر احتیاط دوباره مى‌خواند و اگر وقت تنگ است قضا ندارد).
[3]. یا اصلا چیزى که سجده بر آن صحیح است ندارد و یا اگر دارد به واسطۀ سرما یا گرماى زیاد و یا تقیه و مانند اینها نمى‌تواند بر آن سجده کند.
[4]. آیات عظام اراکى و نورى و شبیری: (اگر لباسش از پنبه یا کتان است، بر آن سجده کند و اگر از چیز دیگرى است بر پشت دست…)؛ آیة الله گلپایگانى: (اگر لباسش از پنبه یا کتان است، بر آن سجده کند و اگر از چیز دیگرى است بر پشت دست یا چیز معدنى مانند انگشتر عقیق سجده نماید و احتیاط لازم آن است که تا سجده بر پشت دست ممکن است به چیز معدنى سجده نکند)؛ آیة الله صافى: (باید به لباسش سجده کند و اگر بر آن هم نشود باید بر پشت دست .. [بقیه مثل آیة اللّٰه گلپایگانى])؛ آیة الله مکارم شیرازی: (اگر لباسش از پنبه یا کتان است، بر آن سجده کند و اگر از چیز دیگرى است بر همان یا بر فرش سجده نماید و اگر آن هم ممکن نیست بر فلزّات و اشیاء معدنى سجده کند و اگر مطلقاً چیزى پیدا نمى‌کند که بتوان بر آن سجده کرد، بر پشت دست خود سجده مى‌کند بنا بر این پشت دست آخرین چیزى است که مى‌توان بر آن سجده کرد).
[5]. آیات عظام خوئى و تبریزى: (بر پشت دست یا چیز دیگر که در حال اختیار سجده بر او جایز نیست سجده نماید ولى احتیاط مستحبّ آن است که تا سجده بر پشت دست ممکن است بر آن چیز سجده نکند).
[6]. آیة الله فاضل لنکرانی ره: (بنا بر احتیاط به چیز معدنى).

[7]. آیة الله بهجت ره: (بنا بر أظهر. و اگر آن هم نشد، تا نزدیک زمین خم مى‌شود و یا این که با اشارۀ سر، سجده مى‌نماید).
[8]. امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج‌1، ص 587 - 589، م 1084 و 1087
فرآوری: آمنه اسفندیاری
بخش احکام اسلامی تبیان