پیشگیري از غضب

« العاقِلُ نِصْ فُهُ احْتِمالٌ وَ نِصْ فُهُ تَغافُلٌ » وقتی انسان تحملش خوب شود و به اصطلاح عوام

دنده اش نرم و پهن شد، کتک خورش  خوب میشود. دیگر کتک بر او اثر ندارد. کسی که دردش

میآید، او را میزنند. اگر دردش نیاید، مگر بیکارند که او را بزنند.

انسان باید در مشکلات و ناگواريها، بیحس و بیهوش شود. به بدي مردم گیر ندهد. این همان تغافل

است. دربارة چیزهایی که انسان نباید آنها را بفهمد و نباید بداند، خوب است خودش را به نادانی و

غفلت بزند. این خود وسیلۀ پیشگیري از غضب است.

غضبی که فرمودند: کلید هر شر و بدي است.

گاهی مقدمات غضب در خود ماست؛ بگو مگوها، گیردادنها، جدالها. انسان میتواند از آن جلوگیري کند.

اگر کسی حرف بدي به ما زد، به خود نگیریم. اگر در گفت و گوها کار به جاهاي باریک میکشد، در آن

وارد نشویم. سعی کنیم موضوع را عوض و بحث را منحرف کنیم.

هرگاه موتور غضب جوش آورد و انسان از حالت عادي خارج شد، دیگر نه عبادت او عبادت است، نه

معاشرت او حساب شده است. هیچ چیز نرمال نیست. گاهی به حدي میرسد که به خدا و پیامبر

هم بد میگوید. با همه سر جنگ دارد. بنابراین، باید زمینه هاي غضب را از میان برداشت و اگر هم

پدید آمد فوراً آن را فرو نشاند.

یکی میگفت: هر وقت تند میشوم، میروم جلو آیینه و خودم را در آیینه میبینم و از قیافه خودم خجالت

میکشم.

پردة جهل

غفلت و جهل در بعضی مواقع بسیار خوب است. حتی کسانی که بر اثر ریاضت به

مرتبهاي رسیده اند که نور الهی به آنها تابیده و افراد را به صورتهاي باطنی آنها

میبینند، با مشکل مواجه میشوند و زندگی برایشان بسیار ملالت آور است.

علی(ع) فرمودند:

لَوْ تَکاشَفْتُمْ ما تَدافَنْتُم؛ اگر پرده از روي کارها برداشته میشد و بر عیب یکدیگر آگاه

میشدید، کسی کسی را دفن نمیکرد.

ادامه »

خود مشغولی

اگر انسان به مشکلات و عیوب خودش بپردازد، دیگر فرصت آن را ندارد که به عیوب

دیگران بپردازد. باید مشغول عیوب خود و اصلاح آن باشد.

امیرالمؤمنین(ع) فرمودند:

اَیُّها النّاسُ طُوبی لِمَنْ شَ غَلَهُ عَیْبُهُ عَنْ عُیُوبِ النّاسِ؛ اي مردم! خوشا به حال کسی

که اشتغال به عیب خود، او را از توجه به عیوب دیگران باز دارد.

یعنی اینقدر به خودسازي مشغول است که فراموش میکند دیگران هم مشکل دارند.

اینقدر به بازار خودمان سرگرم باشیم که خوبی و بدي مردم را فراموش کنیم.

رفتار بزرگوارانه

تغافل از خصلتهاي بزرگ و رفتارهاي بزرگوارانه است. انسانهاي بزرگوار اهل تغافل

و نادیده گرفتن رفتار ناپسند دیگران هستند.

امیرالمؤمنین(ع) فرمودند:

مِنْ اَشْرَفِ اَعْمالِ الْکریمِ غَفْلَتُه عَمّا یَعْلَمُ؛ یکی از بهترین و شریفترین رفتار کریمان،

تغافل و نادیده گرفتن چیزي است که میداند.

چشم پوشیدن و خود را بیخبر وانمود کردن از زشتیهاي دیگران، رفتاري کریمانه است.

چون انسان کریم و بزرگوار، پرده از رفتار بد دیگران نمیدرد و از بسیاري از زشتیهاي

دیگران خود را غافل نشان میدهد.

ادامه »

تحمل و تغافل

گاهی یک حدیث باب بزرگی را به روي انسان میگشاید و انسان را به همۀ خوبیها نایل

میسازد و همۀ مشکلات را حل میکند.

شخصی میگفت: من مشکلات مهمی داشتم که روح و روانم را به هم ریخته بود. به

حدیثی برخوردم که مثل آبی به روي آتش بود و همۀ دردهاي مرا مداوا کرد.

رهایی بخش من فرمایش رهگشاي امیرالمؤمنین(ع) بود:

اِنَّ العاقِلَ نِصْفُهُ احْتِمالٌ وَ نِصْفُهُ تَغافُلٌ؛ بیگمان نیمی از عاقل تحمل است و نیم دیگر

او تغافل و چشم پوشی است.

ادامه »

سرچشمۀ خوبیها

خوش اخلاقی سرچشمه و منشأ همۀ خوبیهاست. امیرالمؤمنین(ع) چه زیبا به این حقیقت

تصریح فرموده اند:

حُسنُ الخُلْقِ رَأسُ کُلِّ بِرٍّ؛ نیکخویی اساس هر نیکویی است.

براي دستیابی به همۀ نیکیها باید به خوشاخلاقی متوسل شد. و این یکی از کلیدهاي

مهم رستگاري است. چنانکه از این فرمایش امیرالمؤمنین(ع) به دست میآید، اخلاق خوب

و رفتار نیکو، یک پل ارتباطی براي دست یافتن به همۀ خوبیهاست. به کار بردن حسن

خلق در همۀ شؤون، رنگ الهی به زندگی انسان میدهد.

حسن خلق با خدا و اولیاي الهی، حسن خلق با مردم و جامعه، حسن خلق با خانواده

و حسن خلق با خود، همۀ خوبیها را فرا میگیرد.

هنگام دیدار

یکی از اوقات صلوات موقع دیدار است. هنگامی که دو مؤمن با هم دیدار میکنند،

ابتدا سلام و پس از آن مصافحه میکنند.

امام صادق(ع) فرمودند:

اِنّ مِنْ تَمامِ التَّحیَّۀِ لِلمُقیمِ المُصافَحَۀَ وَ تَمامِ التَّسلیمِ عَلی المُسافِرِ المُعانَقَۀَ؛

تکمیل تحیت و سلام و خوش آمدگویی، براي شخصی که به سفر نرفته است،

مصافحه و دست دادن با اوست، و تکمیل سلام دربارة کسی که از سفر آمده است،

معانقه و در آغوش گرفتن و دست به گردن همدیگر انداختن است.

مصافحه از سنتهاي بسیار ارزشمند پیامبر عظیم الشأن اسلام است.

ادامه »

جلسه هشتم

اشاره

وَ عِبادُ الرَّحمنِ الَّذینَ یَمْشونَ عَلَی الَارْضِ هَوْناً وَ اِذا خاطَبَهُمْ الجاهِلونَ قالوا سَلاماً؛

و بندگان خداي رحمان کسانیاند که روي زمین به نرمی گام بر میدارند و چون نادانان

ایشان را طرف خطاب قرار دهند، به ملایمت پاسخ میدهند.

مرگ با عزت

درست مردن نعمت بزرگی است. اینکه انسان در آخر عمرش به خفت و خواري

و ذلت مبتلا نشود، بسیار با اهمیت است.

امیرالمؤمنین(ع) در دعاي زیبایی از خداوند چنین درخواست میکند:

اللّهُمَّ اجْعَلْ نَفْسی اَوَّلَ کَریمَۀٍ تَنْتَزِعُها مِنْ کَرائِمی وَ اَوَّلَ وَدیعَۀٍ تَرْتَجِعُها

مِنْ وَدائعِ نِعَمِکَ عِندي؛ خداوندا!

نخستین نعمت گرانبها از نعمتهاي خویش را که از من میگیري، جانم قرار ده و

نخستین ودیعه و امانتی که از میان همۀ نعمتها از من باز می ستانی، نعمت
جانم را قرار ده.

ادامه »