لغو امتیاز تنباکوبه فتوای آیت الله میرزای شیرازی

جنبش تحریم توتون و تنباکو و فتوای تاریخی میرزای شیرازی ازمهمترین رویدادهای تاریخ معاصرمی باشد.جریان ازاین قراربود که ناصرالدین شاه در سفر سوم خود به اروپا در اثر و لخرجی های زیاد و عیاشی ها ، پول هایش تمام شد و چون دیگر پولی در بساط نداشت امتیازی را در زمینه کشت و توزیع و فروش توتون و تنباکو به یکی ازمشاوران و نزدیکان نخست وزیر انگلیس به نام«ماژورتالبوت» واگذارکرد و در مقابل 25 هزارلیره دریافت کرد.

مطابق این قرارداد کمپانی «رژی» باید سالانه  15هزارلیره به صندوق دولت ایران واریز می کرد و در مقابل کشت و فروش توتون و تنباکو را درانحصار خود می گرفت یعنی از زارعان ارزان می خرید و گران می فروخت در جریان امضای این قرارداد عده ای از درباریان خصوصا امین السلطان، صدراعظم با دریافت رشوه هایی نقش ایفا می کردند.

در مقابل این قرارداد، مردم شهرهای مختلف به رهبری روحانیت به مخالفت و مقابله پرداختند و جنبش هایی در شیراز به رهبری «سید علی اکبر اسیری» درتبریز به رهبری «حاج میرزا جواد آقا مجتهد» در اصفهان به رهبری «حاج شیخ محمد تقی آقا نجفی» (که اولین بار حکم تحریم تنباکورا صادر کرد) و درتهران به رهبری میرزای آشتیانی برپا شد که با سرکوب دولت مواجه شد و عده ای از علما تبعید شدند.

دراین موقع سید جمال الدین اسد آبادی به پیشنهاد سید علی اکبر فال اسیری که درتبعید بود. نامه ای دراین رابطه به میرزای شیرازی نوشت. بعد از ارسال نامه یاد شده میرزای شیرازی تلگرافی به نزد شاه فرستاده و می گوید کسانی را که تبعید کرده به کشور باز گرداند و در مورد قرارداد مخالفت خود را ابراز می کند، اما ناصرالدین شاه به این تلگراف اعتنایی نکرد و به همین خاطرمیرزای شیرازی فتوای خود را به این شرح صادر کرد: «الیوم استعمال توتون وتنباکو بای نحو کان درحکم محاربه باب امام زمان (عج)است» با صدور این فتوا جنبش عظیمی به راه افتاد تا آنجا که حتی در حرمسرای ناصرالدین شاه قلیان ها را شکستند. این جریان ادامه یافت درتاریخ 23 جمادی الاولی 1309 اعلانی در کوچه و بازار زده میشود که: «برحسب حکم جناب میرزای شیرازی ،اگرتا 48 ساعات دیگر امتیاز دخانیات لغو نشود یوم آتیه جهاداست،مردم مهیا شوید».

ناصرالدین شاه ابتدا قصد مقاومت داشت اما در مقابل جنبش مردمی عظیمی که به راه افتاده بود مجبور شد ابتدا امتیاز داخله و سپس کل امتیاز را لغو کند.

عن علی علیه السلام: العالم حی وان کان میتا،الجاهل میت وان کان حیا.(غرالحکم:1124-1125.)

امام علی علیه السلام: عالم زنده است،گرچه مرده باشد؛نادان مرده است گرچه زنده باشد.