فصل چهارم: شیوه صحیح

فراخواندن به راه خدا با حکمت

 قرآن میفرماید : « ادْعُ إِلی سَبیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَ ۀِ » حکمت، حکمت، حکمت. اندیشه ي مستحکم را تعبیر به حکمت میکنند. حکمت، که انبیا به آن ممتازند و از آنِ بندگان برگزیده و صالح است، همان فکر مستحکمی است که هیچ ابزار عقلانی نمیتواند آن را نفی کند و از بین ببرد. هیچ استدلال و تجربهاي هم نمیتواند آن را خنثی کند. شما در قرآن به آیاتی که حکمت را معیّن میکند، بنگرید، و ببینید چه چیزهایی است« ذلِکَ مِمَّا أَوْحی إِلَیْکَ رَبُّکَ مِنَ الْحِکْمَۀ » :چیزهایی است که اگر بشریت تا ابد هم تلاش کند، نمیتواند آنها را رد کند. هیچ منکري، هیچ مغرضی، هیچ معاندي نمیتواند در ردّ آنها بکوشد. حکمت یعنی  مستحکمترین افکار و اندیشه ها. اینکه حکما، حکمت را « صیرورة الانسان  عالماً مُضاهیاً للعالم الحِسّی » میگویند، همان است. یعنی چنان افکار برجسته و مستحکم  و غیر قابل خدشهاي در روح او- بندهي برگزیده و صالح- گسترش پیدا کرده است، که  خود تبدیل به یک عالَم شده است و شما میتوانید  وجود را، و همه ي گیتی را در سخن او، در اشاره ي او و در اقدام او مشاهده کنید.  این، حکمت است. آن وقت« ادْعُ إِلی سَبیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَۀِ » اینگونه مردم را به سوي خدا دعوت کنید . « وَ الْمَوْعِظَۀِ  الْحَسَنَۀِ وَ  جادِلْهُمْ بِالَّتی هِیَ أَحْسَن»  این هم هست. یعنی اینها عوامل بقاست. اینها هست که تفکر اسلامی تا امروز توانست بماند.