عباد الرحمن
« کلم طیب »یعنی هر کلام پاکیزه. انسان در برابر هر کس باید کلامی پاکیزه و بهجا بگوید.
خداوند در وصف عبادالرحمن چه زیبا فرموده است:
وَ عِبادُ الرَّحمنِ الَّذینَ یَمْشونَ عَلَی الَارْضِ هَوْناً وَ اِذا خاطَبَهُمْ الجاهِلونَ قالوا سَلاماً؛ و
بندگان خداي رحمان کسانیاند که روي زمین به نرمی گام برمیدارند و چون نادانان ایشان
را طرف خطاب قرار دهند، به ملایمت پاسخ میدهند.
بندگان خوب خدا مظهر رحمت الهی هستند. قیافه نمیگیرند. قیافهها، عناوین و منیتها
را کنار میگذارند. روان و نرم حرکت میکنند.
یکی از اساتید در تشریح معناي « هون » میفرمودند: وقتی میخواهید به دستشویی
بروید، چگونه راه میروید؟ آیا قیافه میگیرید؟ خیر. در برابر دیگران هم همینطور راه بروید.
نکتۀ مهم دیگري که در وصف این بندگان بیان میفرماید، چگونه برخورد کردن با انسانهاي
جاهل است. هنگامی که انسانهاي جاهل و نافهم ما را مخاطب قرار میدهند و جاهلانه
سخن میگویند، چگونه باید با آن برخورد کنیم؟ بنابراین، آموزة قرآنی، باید با نرمی و سلامت
از کنار آنان گذشت.
قرآن نمیگوید با جاهل درگیر شو، بلکه دعوت به سلامت و نرمی و ملایمت میکند. یعنی با
سلامِ خداحافظی، از آنان دوري گزینید. یا اینکه با آنها چنان سخن بگویید که با سلامتی
از کنار آنان رد شوید. یعنی با جاهل نباید برخوردي جاهلانه داشت.
اگر همانند جاهل پاسخگو باشیم، ما هم جاهلانه عمل کردهایم. امام باقر(ع) فرمودند:
لا تَجْهَلْ عَلَی الْجاهِلِ فَتَکونَ مِثْلُهُ؛ با جاهل برخورد جاهلانه نکن که همانند او میشوي.
اگر انسان جاهل به شما فحش داد، شما هم به او فحش دادید، شما هم جاهل هستید.
اگر در برابر تندي او شما هم تندي کردید، جاهل هستید. از کنار جاهل باید به سلامت
رد شد. باید با سکوت یا با کلامی ملایم و محبت آمیز به او پاسخ داد و از شرش در
امان ماند.