سیره ی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در رفتار با زن و خانواده
پیروی از اصول اخلاق خانوادگی پیامبر و بیان کلام و سیره ایشان در ارتباط با زن و خانواده، امری ضروری در زندگی بشر در همه دوره هاست. بر این اساس، رفتار پیامبر اسلام در خانه و با خانواده و سفارش های ایشان در این زمینه به ویژه در موضوع«زن» بهترین راه حل ها برای مشکلات زندگی همه ی انسان هاست. در این جا، نمونه هایی از رهنمودها و سیره پیامبر را در این زمینه بیان می کنیم:
رفتار با همسر1
«الا خیرکم، خیرکم لنسائه و انا خیرکم لنسائی»
آگاه باشید، بهترین شما کسی است که نسبت به همسرانش بهتر باشد و من بهترین شما نسبت به همسرانم هستم.
احترام و خوشرفتاری، حق شناسی، محبت، وفاداری در حق همسر و شریک بودن در غم ها و مشکلات او، از نشانه های نیک«همسرداری» است. مرد موظف است حتی در برابر تندی و خشونت همسر خود با صبر و حوصله، سازگاری کند، به گونه ای که پیامبر همواره مردان امت خود را سفارش می کرد با بدی ها و بد خلقی های همسران خویش کنار بیایند و به آن ها مهربانی کنند.
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم تا پایان عمر، قدردان زحمت ها و مهربانی های حضرت خدیجه سلام الله علیها بود و همواره می فرمود:«هیچ کس خدیجه نمی شود.» وفاداری تنها یکی از جلوه های عشق است. پیامبر همواره مردان را به رعایت تمام جلوه های محبت و اصول خوش رفتاری با زنان سفارش می کرد. از دیدگاه پیامبر، رفتار زن در زندگی مشترک، به نوعی بازتاب رفتار مرد و میزان احترام و محبتی است که مرد در برخورد با زن از خود نشان می دهد. از آن جا که تحمل سختی ها و محدودیت های طبیعی زندگی مشترک، بیش تر بر عهده ی زن است، مرد باید با رفتار درست و دریغ نکردن عشق و محبت خود، زمینه ساز آمادگی زن برای تحمل این بار سنگین باشد. در حدیثی ارزشمند از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم آمده است:
برادرم جبرئیل آن قدر سفارش زنان را به من کرد که گمان بردم مرد حق ندارد به همسرش«اف» بگوید. آن گاه به من گفت: در رفتار با زنان از خدا بترسید. پس با آن ها مهربان باشید و دل های آنان را با رفتار خوبتان پاکیزه کنید تا تحمل زندگی کردن در کنارتان را داشته باشند.
ازدواج، سنت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم2
یکی از بزرگ ترین اغدغه های اجتماعی در جوامع امروزی، مشکلات و مسائل ناشی از ازدواج گریزی جوانان است. این پدیده می تواند محصول اندیشه ها و باورهای نادرستی همچون ترس از تعهد، فرار از مسئولیت، هراس از فقر و کاهش اعتماد به نفس باشد.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم با توکل کردن به خداوند متعال، هیچ یک از این موارد را سد راه ازدواج نمی دانست و معتقد بود تحقق نیافتن این امر مهم، پیامدهای منفی بسیار بزرگتری از چنین ترس ها و نگرانی هایی برای جامعه خواهد داشت. حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم در احادیث زیادی، از ازدواج به عنوان یک سنت حسنه یاد و جوانان را به این امر مقدس تشویق کرده است.
تأکید پیامبر به ازدواج و تشکیل زندگی مشترک، نشانه اهمیت و ارزش به سزایی است که دین اسلام برای خانواده و ثبات بنیان آن قائل است. رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در این زمینه می فرماید:
«بدترین مردان آنانی هستند که بدون دلیل، ازدواج را ترک می کنند»
«هر کس به خاطر ترس از فقر، ترک ازدواج کند، فضل خدا را جدّی نگرفته است، چون خداوند تبارک و تعالی می فرماید: اگر فقیر و تنگ دست باشند، خداوند از فضل خود آنان را بی نیاز می کند»
«هر کس ازدواج کند، نصف دین خود را حفظ کرده است. پس در مورد نصف دیگر دین خود تقوای الهی پیشه کند»
مهربانی با زن، از صفات خدا3
نیاز عاطفی جنس زن، بیش تر از مردان است و از نظر روان شناسی، روح لطیف زن، تشنه درک و محبت و ابراز احساسات از سوی اطرافیان به ویژه شریک زندگی خویش است. کم ترین حق یک زن این است که از همسر خود انتظار داشته باشد، محبت و علاقه راستین خویش را به او نشان دهد و زن را در احساسات کمال آفرین خود سهیم کند. در واقع؛ زن انتظار و شایستگی«عشق سخاوتمندانه» را دارد. عشق سخاوتمندانه یعنی عشق ورزی همیشگی و بی منت. بنابراین؛ وظیفه مرد است که همواره در جهت احقاق این حق و برطرف کردن این نیاز طبیعی در زن تلاش کند، در مقام پدر به یک شکل و در مقام شوهر به شکلی دیگر. دختران نیز به نوعی دیگر و متفاوت و بسیار بیش تر از پسران، به درک محبت پدری نیاز دارند.
بدین ترتیب، مهربان بودن با زن، از صفات زیبای خداوند است. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در این زمینه می فرماید:«خداوند به دختران، مهربان تر از پسران است. هر کس دختر یا زنی از محارم خود را خوشحال و راضی کند؛ خداوند در قیامت، او را خوشحال خواهد کرد»
رفتار پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در خانه و خانواده4
در سیره پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم آمده است: زمانی که در خانه به سر می برد، همواره در خدمت خانواده خود بود و با آن همه مسئولیت و مشغله ای که داشت، زمان های خویش را به سه بخش تقسیم می کرد. جدا از وقت های معین برای عبادت خدا و کارهای شخصی، بخشی را هم به خانواده اختصاص می داد.
… نمونه زیبا و درست این رفتار را در خانه و زندگی خانوادگی پیامبر مهر و رحمت، حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم می توان دید.
«پیامبر خدا در خانه که بود، از هر نوع غذایی که فراهم می کردند، می خورد و از هیچ غذایی بدگویی نمی کرد. سرِ سفره با خانواده می نشست و غذا می خورد، مگر آن که مهمانی وارد می شد که در آن صورت، با مهمان خود بر سر سفره می نشست»
از موارد دیگری که بر محبت و همدلی میان اعضای خانواده به ویژه زن و شوهر می افزاید و کانون خانواده را گرم تر و پیوندشان را محکم تر می کند، مشارکت و همکاری در امور است. پیامبر همواره چنین بود و در ساعت هایی که در خانه به سر می برد، به دوختن و وصله زدن لباس هایش می پرداخت، گوسفند می دوشید، زانوی شتر می بست، به خادم خانه در آسیاب کردن گندم کمک می کرد، وسایل خانه را بر پشت خود از بازار به خانه می برد. و همیشه می فرمود: کمک به همسر و انجام کارهای خانه، صدقه و احسان در راه خداست.
هفته نامه پرتو سخن/چهارشنبه27بهمن 1389

،