معرفی شخصیت تاریخی؛
سلیمان بن صُرَدخُزاعی

?نام کامل او سلیمان بن صرد بن الجون بن ابی الجون خزاعی است که ملقب به «ابومطرف» است که بزرگ طایفه «بنی خزاعه» در کوفه بود.
?سلیمان در مکه به دنیا آمد.
?در منابع تاریخی هر چند به تاریخ زمان ولادت وی اشاره نشده است، اما چون گفته شده که وی در هنگام شهادت در سال ۶۵قمری ۹۳ ساله بوده است، می‌توان گفت وی پنج سال قبل از بعثت به دنیا آمده است.
?نام پدرش «‌جون‌» بود و در نسبتش به قبیله خزاعه هیچ اختلافی نیست.
?نام وی در عصر جاهلیت «‌یسار‌» بود که پیامبر(ص) نامش را پس از مسلمان شدن به «‌سلیمان‌» تغییر داد.

سلیمان در زمان حضرت رسول اکرم(ص)：
?بعضی او را صحابی خوانده اند و بعضی درباره او تنها به این نکته اکتفا کرده اند که وی از کبار تابعان و زهاد زمان خویش بوده است.
?فضل بن شاذان وی را از تابعین می‌داند و منابع اهل سنت وی را از اصحاب پیامبر(ص) به شمار آورده‌اند. ?شیخ طوسی نیز وی را در شمار اصحاب پیامبر ذکر کرده است.

سلیمان در زمان امام علی(ع)：
?سلیمان جزو اولین کسانی بود که در کوفه ساکن شد و در محله خزاعه سکنی گزید.
?وی با خلافت امام علی(ع) به همراه بسیاری از بزرگان شیعه با او بیعت کرد.
?بنا بر نامه‌ای که از سوی امیرمؤمنان(ع) برای او نوشته شده، وی نماینده امام(ع) در منطقه جبل بوده است.
?او در جنگ‌های امام علی(ع) شرکت کرد و در جنگ صفین در رکاب امام(ع) جنگید و فرماندهی میمنه سپاه را بر عهده گرفت.
?برخی گفته‌اند سلیمان در جنگ جمل شرکت نکرد و علی(ع) او را نکوهش کرد.
هر چند این مطلب در کتب تاریخی دچار تردید شده، اما آیت الله خویی احتمال داده است که عدم شرکت وی یا به خاطر دستور امیر المومنین(ع) بوده و یا عذری موجه داشته است.
اما محمد بن علی اردبیلی، صاحب کتاب جامع الرواة، در ضمن احوالات سلیمان چنین اشاره می کند :
«المتخلفُ عن یوم الجَمَل.»
ظاهرا سلیمان بنا بر بعضی روایات، یکی از کسانی بوده است که در پیکار جمل شرکت نکرده و به همین دلیل، این عمل او نوعی جرح برایش به حساب آمده است.
البته قابل ذکر است که این تخلف از طرف رجال شناسان شیعه جدی گرفته نشده و حتی بعضی بزرگان همچون آیت الله خويی نیز آن را ثابت ندانسته اند.

سلیمان زمان امام حسن مجتبی(ع)：
?گزارش مورّخان، حکایت از دیدار سلیمان با امام حسن(ع) پس از جریان صلح با معاویه دارد که وی با انکار این بیعت، به امام(ع) اعتراض می‌کند.
امام حسن(ع) در جواب وی می‌گوید：
شما شیعه و دوستدار ما می‌باشید.
خدا گواه است آن چه من انجام دادم در جهت حفظ خون‌هاست.
پس راضی به قضای خدا باشید.
?وی در دیداری با امام حسین(ع) نیز، این مسأله را عرضه می‌دارد و امام(ع) بر پایبندی به صلح تا مرگ معاویه تأکید می‌کند.
?برخی همچون آیت الله میرزا جواد تبریزی تعبیر (مُذلّ المومنین) را که خطاب به امام حسن(ع) گفته شده است را به سلیمان نسبت می دهد.

سلیمان در زمان امام حسین(ع)：
?در پی مرگ معاویه و عدم بیعت حسین بن علی(ع) با یزید، شیعیان در منزل سلیمان بن صرد اجتماع کردند و برای بیعت با امام حسین(ع) به ایشان دو نامه نوشتند.
?سلیمان در این دیدار گفت：
معاویه به هلاکت رسیده و حسین(ع) به سوی مکه رهسپار گردیده است؛ شما شیعیان او و پیرو پدر او هستید؛ پس او را یاری رسانید و با دشمنانش بجنگید.
?سلیمان با اینکه جزو دعوت کنندگان اصلی امام حسین(ع) بود اما در واقعه عاشورا حضور نداشت.
?درباره علت حاضر نشدن او در کربلا گزارش‌های صریحی در منابع تاریخی وجود ندارد و گمانه‌های متفاوتی از سوی نویسندگان و پژوهشگران مطرح شده است.
برخی بر آنند که سلیمان همراه با عده دیگری از بزرگان شیعه به دستور عبیدالله بن زیاد زندانی شده بود، اما در منابع تاریخی گزارشی در این باب وجود ندارد.

رهبری توابین：
?وی پس از حادثه عاشورا، رهبری گروهی موسوم به توابین را پذیرفت که در سال ۶۵ق بر علیه سپاه عمر بن سعد و خونخواهی سیدالشهدا(ع) قیام کردند.
?ابن نما حلی می‌گوید :
اولین کسی که در کوفه قیام کرد سلیمان بن صرد خزاعی بود.

شهادت：
او در قیام توابین و در جنگ با لشکر شام در منطقه «‌عین الوَرده‌» با نیزه یزید بن حصین به شهادت رسید.
منابع：
۱)الطبقات الکبری ابن سعد، ج۶، ص۲۶
۲)الاستیعاب ابن عبدالبر، ج۲، ص۶۴۹
۳)اسد الغابه ابن اثیر، ج۲، ص۳۵۱
۴)الطبقات الکبری ابن سعد، ج۴، ص۲۹۲
۵)مستدرک الصحیحین نیشابوری، ج۳، ص۵۳۰
۶)تاریخ بغداد خطیب بغدادی، ج۱، ص۲۱۵
۸)الاستیعاب ابن عبدالبر، ج۲، ص۶۵۰
۹)رجال شیخ طوسی، ص۹۴
۱۰)معجم رجال حدیث خویی، ج۹، ص۲۸۴
۱۱)اسد الغابه ابن اثیر، ج۲، ص۳۵۱
۱۲)کتاب الجمل شیخ مفید،ص52