شخصیت روحی و اخلاقی پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم
امام خامنه ای(مدظله العالی):
*نبی مکرم اسلام جدای از خصوصیات معنوی و نورانیت و اتصال به غیب و آن مراتب و درجاتی که امثال بنده از فهمیدن آن ها هم حتّی قاصر هستیم، از لحاظ شخصیت انسانی و بشری، یک انسان فوق العاده، طراز اول و بی نظیر است. شما درباره ی امیرالمؤمنین مطالب زیادی شنیده اید؛ همین قدر کافی است عرض شود که هنر بزرگ امیرالمؤمنین این بود که شاگرد و دنباله رو پیامبر بود. یک شخصیت عظیم، با ظرفیت بی نهایت و با خلق و رفتار و کردار بی نظیر، در صدر سلسله ی انبیا و اولیا قرار گرفته است و ما مسلمانان موظف شده ایم که به آن بزرگوار اقتدا کنیم؛ که فرمود:«و لکم فی رسول الله اسوه حسنه». ما باید به پیامبر اقتدا و تأسی کنیم؛ نه فقط در چند رکعت نماز خواندن؛ در رفتارمان، در گفتارمان، در معاشرت و در معامله مان هم باید به او اقتدا کنیم؛ پس باید او را بشناسیم.
*به طور خلاصه اخلاق پیامبر را به«اخلاق شخصی» و «اخلاق حکومتی» تقسیم می کنیم؛ به عنوان یک انسان، خلقیات او؛ و به عنوان یک حاکم، خصوصیات و خلقیات و رفتار او. البته اینها گوشه ای از آن چیزهایی است که در وجود آن بزرگوار بود؛ چندین برابر این خصوصیات برجسته و زیبا در او وجود داشت که من حالا بعضی از آن ها را عرض می کنم. آن بزرگوار، امین، راستگو، رصبور و بردبار بود. جوانمرد بود؛ از ستمدیدگان در همه ی شرایط دفاع می کرد. درستکار بود؛ رفتار او با مردم، بر مبنای صدق و صفا و درستی بود. خوش سخن بود؛ تلخ زبان و گزنده گو نبود. پاکدامن بود؛ در آن محیط فاسد اخلاقی عربستانِ قبل از اسلام، در دوره ی جوانی، آن بزرگوار، معروف به عفت و حیا بود و پاکدامنی او را همه قبول داشتند؛ آلوده نشد. اهل نظافت و تمیزی ظاهر بود؛ لباس، نظیف؛ سر و صورت، نظیف؛ رفتار، رفتار با نظافت. شجاع بود و هیچ جبهه ی عظیمی از دشمن، او را متزلزل و ترسان نمی کرد. صریح بود؛ سخن خود را با صراحت و صدق بیان می کرد. در زندگی، زهد و پارسایی پیشه ی او بود. بخشنده بود؛ هم بخشنده ی مال، هم بخشنده ی انتقام؛ یعنی انتقام نمی گرفت؛ گذشت و اغماض می کرد. بسیار باادب بود؛ هرگز پای خود را پیش کسی دراز نکرد؛ هرگز به کسی اهانت نکرد. بسیار باحیا بود. وقتی کسی او را بر چیزی که او به جا می دانست، ملامت می کرد- که در تاریخ نمونه هایی وجود دارد- از شرم و حیا سرش را به زیر می انداخت. بسیار مهربان و پرگذشت و فروتن و اهل عبادت بود. در تمام زندگی آن بزرگوار، از دوران نوجوانی تا هنگام وفات در شصت و سه سالگی، این خصوصیات را در وجود آن حضرت می شد دید.