تواضع و فروتني در معارف دين
شكي نيست كه يكي از مهمترين و برترين صفات،تواضع و فروتني است.از اينرو خداوند متعال در قرآن كريم به پيامبر اسلام(ص) كه عاليترين مخلوقات اوست و هدف اصلي خلقت خداوند، پيامبر اكرم و اهلبيت (عليهم السلام) مي باشند، اينطور امر مي فرمايد: «واخفض جناحك لمن اتبعك من المؤمنين»[1] «پروبال مرحمت خود را براي پيروان با ايمانت بگستران»
خاكساري و فروتني علاوة بر اينكه زيبندة هر انساني است و سبب برتري مقام او در نزد ديگران مي گردد، شخص متواضع را در زمرة بندگان خاصّ پروردگار قرار مي دهد، «وَ عبادُ الرّحمن الذين يمشونَ علي الارضِ هونا»[2]
«بندگان ستودة خدا، آنانند كه روي زمين متواضعانه راه مي روند.» و بر عكس آن برتري جوئي و تكبر موجب سقوط آدمي به حضيض ذلّت و خواري در درگاه خداوند مي گردد. امام صادق(ع) فرمودند: «فيما أوحي اللهُ تعالي عزّوجلّ الي داود، كَما أنّ أقربَ النّاسِ الي الله المتواضعون، ابعَدُ الناس من الله المتكبّرون» «در بين سخناني كه خداوند به حضرت داود وحي كرد، اين سخن بود، همچنانكه نزديكترين مردم به خدا افراد متواضع هستند، دورترين مردم نيز از خداوند متكبّرين مي باشند.»[3]
حال اين زيبندگي وقتي ظهور و اهميت بيشتري مي يابد كه شخص داراي علم، قدرت،مقام و يا ثروت باشد امّا در برابر ديگران خود را كوچك دانسته،اظهار برتري ننمايد، زيرا اينها اموري هستند كه موجب پيدايش خوي پست تكبّر و خود محوري مي گردند.
سيرة عملي انبياء و ائمه طاهرين(ع) و به تبع آنها علماء ربّاني نيز فروتني و خاكساري در برابر بندگان خدا بوده است وآن را موجب تعالي انسان و قرب پروردگار مي دانستند از همين رو اميرمؤمنان (ع) فرمودند: «اگر خداوند، تكبّر را براي بندگانش اذن مي داد و بدان راضي بود،پيامبران و اولياءش سزاوارتر بودند و در اين امر به آنها رخصت مي داد؛ ولي خداي متعال خود بزرگ بيني را براي آنان نمي پسندد و تنها به فروتني آنان راضي است. در نتيجه آنان هم، از روي فروتني رخسارهاي خود را در برابر او بر زمين گذاردند و چهره هايشان را در خاك ماليدند و بالهاي مهر و محبّت خود را براي مؤمنان گسترانيدند.»[4]
ادامه »