چهار نکته درمورد مختار و قیام وی در بیان استاد مهدی طائب:
1⃣شکل حرکت قیام مختار:
آیا شکل حرکت مختار، مورد تأیید ائمه(ع) بوده است یا خیر؟
اصولا مدل کار مختار میتوانست مورد تأیید ائمه(ع) باشد؟
آیا ائمه(ع) رضایت داشتند که قاتلان سیدالشهدا(ع) در دیگ آب جوش انداخته شوند؟
آیا ایشان راضی بودند که دشمنانشان پس از قتل، مُثله شوند؟
آیا این از نظر شرعی جایز است؟
وقتی به اسلام رجوع میکنیم، میبینیم که از این کارها نهی شده است.
یا باید آنچه درباره قتلعام مختار نقل شده و مورد مدح قرار گرفته است، رد کنیم که در این صورت شخصیت مختار برای ما مجهول باقی خواهد ماند و یا اینکه عملکرد مختار را رد کنیم و این رفتار او را غیرمطابق با ملاکات و مبانی شرع بدانیم.
2⃣مختار نه منتقم خون اهلبیت(ع) بوده و نه مورد حمایت ایشان:
شیعه، منتقم خون سیدالشهدا(ع) را حضرت مهدی(عج) میداند، نه مختار! بنابراین، مختار نه منتقم خون اهلبیت(ع) بوده و نه مورد حمایت ایشان، و نسبتدادن این قتلها به حضرت سجاد(ع) بهواسطه برخی از روایتهای ضعیف، نادرست است. همانطور که در جریان قتل خلیفه دوم نیز نارضایتی حضرت امیر(ع) از این کار مسلّم است.
حضرت علی(ع) طوری فضا را پیش برده بود که دشمن درجهیک او اعتراف کرد که «لولا علیٌ لَهَلَکَ عمرُ» اما ترور خلیفه دوم، همه کارها را خراب کرد. علاوه بر این، در اسلام از ترور نهی شده، زیرا در این موارد، ترور بهمعنای ازبین بردن آبرومندانه یک بیآبرو است.
3⃣حرکت مختار باعث سردشدن التهابات ناشی از حادثه عاشورا شد:
حرکت مختار باعث سردشدن التهابات ناشی از حادثه عاشورا شد.
احساسات مردمی که با شنیدن نحوه قتل طفل شیرخوار سیدالشهدا(ع) آزرده شده بود، با خبر نحوه کشتهشدن حرمله تسکین پیدا کرد؛ درحالیکه حادثه عاشورا برای ازبینبردن مبنا و اساس کفر و انحراف به وجود آمده بود و این تقابل، با ازبینرفتن چند شخص فاسق، به نتیجه خود نمیرسید.
4⃣مراد روایات از نهی از لعن و سب «مختار»:
مجموعه روایتهایی که دربارهی شخصیت مختار وجود دارد، از نظر سندی دارای اشکال است.
در این میان، روایتی وجود دارد که آیتالله خویی از آن، بهعنوان صحیحه یاد کرده است.
این روایت، از حضرت باقر(ع) نقل شده است و در آن، شیعیان از لعن و دشنام به مختار نهی شدهاند. برخی با استفاده از این روایت، شخصیت مختار را مثبت تلقی کردهاند؛ درحالیکه به تعلیلی که در روایت ذکر شده است، توجهی نداشتهاند.
حضرت در این روایت میفرماید: «لا تَسُبُّوا المختار… » چراکه او قاتل قاتلان ما و طالب خون ماست.
حضرت(ع) در این روایت، شیعیان آنزمان را از لعن و سب مختار نهی فرمودهاند، نه اینکه به آنها امر بفرمایند که ایشان را دعا کرده یا برای او طلب مغفرت کنید.
اولا باید دید چرا شیعه، مختار را سب میکرده است؟
اینکه شیعیان مختار را لعن میکرده و دشنام میدادهاند، باید دلیلی داشته باشد؛ زیرا سابقه نداشته است که شیعیان، شیعه دیگری را سب کنند و کار به جایی برسد که ائمه از این کار نهی کنند.
ثانیا آیا میتوان این نهی از لعن را دلیل بر صالحبودن مختار دانست؟
به نظر میرسد جواب منفی است؛ زیرا در خود روایت، دلیل این نهی آمده است و حضرت میفرماید : او را لعن نکنید؛ زیرا او قاتل قاتلان ماست.
نهی از لعن و سب مختار برای این است که او قاتل دژخیمان صحنهی کربلا بوده است و اگر شیعیان او را لعن کنند، اینطور به نظر میرسد که این اقدام او نادرست بوده است و بهنحوی، قاتلان سیدالشهدا(ع) مورد تأیید قرار میگیرند.
بنابراین، روایت بهدنبال مدح مختار نیست؛ بلکه صرفا ذمکردن او را نهی کرده است؛ زیرا منتهی به ذم شهیدان کربلا خواهد شد.
منبع:
کتاب تبار انحراف۳ (پژوهشی در جریانشناسی انحرافات تاریخی)، صص۱۷۵-۱۸۱