وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ: [ نَفَسُ الْمَرْءِ خُطاهُ اِلى اَجَلِهِ. ]

و آن حضرت فرمود: نفس كشيدن انسان گام برداشتن  او به سوى مرگ است.

وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ: [ مَنْ نَصَبَ نَفْسَهُ لِلنّاسِ اِماماً فَعَلَيْهِ اَنْ]

و آن حضرت فرمود: آن كه خود را در مرتبه پيشوايى قرار مى دهد بايد

يَبْدَأَ بِتَعْليمِ نَفْسِهِ قَبْلَ تَعْليمِ غَيْرِهِ، وَلْيَكُنْ تَأْديبُهُ بِسيرَتِهِ

پيش از مؤدب نمودن مردم به مؤدب نمودن خود اقدام كند، و پيش از آنكه ديگران

قَبْلَ تَأْديبِهِ بِلِسانِهِ، وَ مُعَلِّمُ نَفْسِهِ وَ مُوَدِّبُها اَحَقُّ بِالاِْجْلالِ

را به گفتار ادب نمايد، بايد به كردارش مؤدب به آداب كند، و آن كه خود را بياموزد

مِــنْ مُعَـلِّـمِ الـنّـاسِ وَ مُـوَدِّبِـهِـمْ .

و ادب نمايد به تعظيم سزاوارتر است از كسى كه فقط ديگران را بياموزد و تأديب كند.

تکرار شکننده است

 در مقابل این منکرات، عامل بازدارنده، نهی است؛ نهی از منکر. بگویید :«. آقا، نکن »  این تکرارِ« نکن »براي طرف مقابل، شکننده  است. این نکته ي اول؛ که نهی از منکر، اراده و تصمیم و قدرت و شجاعت لازم دارد، که بحمد اللّه، در قشرهاي مردم ما و در زن و مرد ما وجود دارد. باید آن را به کار بگیرید. منتظر نباشید که دستگاهها بیایند و کاري بکنند.

بزرگترین حربه

امر به معروف و نهی از منکر یک واجب است که رودربایستی و خجالت برنمیدارد. ما گفتیم  اگر دیدید کسی مرتکب خلافی میشود، امر کنید به معروف و نهی کنید از منکر. یعنی به زبان  بگویید. نگفتیم مشت و سلاح و قوّت به کار ببرید. اینها لازم نیست. خداي متعال که این واجب را بر ما مسلمانان نازل فرموده است، خودش میداند مصلحت چگونه است. ما هم تا حدودي حکم و مصالح الهی را درك میکنیم. بزرگترین حربه در مقابل گناهکار، گفتن و تکرار کردن است. اینکه یک نفر بگوید اما ده نفر ساکت بنشینند و تماشا کنند، نمیشود. اگر یکی دچار ضعف نفس بشود، یکی خجالت بکشد و یکی بترسد، اینکه نهی ازمنکر نخواهد شد.

نهی از منکر زبانی عامل اصلاح جامعه

البته من عرض میکنم قبلًا هم گفته ام در جامعه ي اسلامی، تکلیف عامه ي مردم، امر به معروف و نهی از منکر با لسان است؛ با زبان.

اگر کار به برخورد بکشد، آن دیگر تکلیف مسؤولین است. آنها باید وارد شوند. اما امر به معروف و نهی از منکر زبانی، مهمتراست. عاملی که جامعه را اصلاح میکند، همین نهی از منکر زبانی است. به آن آدم بدکار، به آن آدم خلافکار، به آن آدمی که اشاعه ي فحشا میکند، به آن آدمی که میخواهد قبح گناه را از جامعه ببرد، مردم باید بگویند. ده نفر، صد نفر، هزار نفر! افکار عمومی روي وجود و ذهن او باید سنگینی کند. این، شکننده ترین چیزهاست. همین نیروهاي مؤمن و بسیجی و حزب اللهی؛ یعنی همین عامهي مردم مؤمن؛ یعنی همین اکثریت عظیم کشور عزیز ما؛ همینهایی که جنگ را اداره کردند؛ همینهایی که از اول انقلاب تا به حال با همه ي حوادث مقابله کردند، در این مورد مهمترین نقش را میتوانند داشته باشند.

لازم نیست سخنرانی بکنید

بعضی جوانان به ما نامه مینویسند که اجازه بدهید ما با این تظاهرات منکراتی، مقابله و مبارزه کنیم. خیلی خوب، مقابله بکنید؛ اما چطور؟ بریزید، طرف مقابل را تکه پاره کنید؟! نه، این نیست. حرف بزنید، بگویید؛ یککلمه بیشتر هم نمیخواهد؛ لازم نیست یک سخنرانی  بکنید. کسی که میبینید خلافی را مرتکب میشود دروغ، غیبت، تهمت، کینه ورزي نسبت به  برادر مؤمن، بی اعتنایی به محرّمات دین، بی اعتنایی به مقدسات، اهانت به پذیرفته هاي ایمانی مردم، پوشش نامناسب، حرکت زشت، یک کلمهي آسان بیشتر نمیخواهد؛ بگویید این کار شما خلاف است، نکنید؛ لازم هم نیست که با خشم همراه باشد. شما بگویید، دیگران هم بگویند، گناه در جامعه خواهد خشکید.

سلاح زبان

پس ، بینش سیاسی لازم است ؛ اما همه چیز نیست ؛ اصل قضیه ، آن ایمان الهی معنوي  است که باید در دلهاي شما باشد؛ خودتان را دینی بسازید. جوانان در محیط خودشان،  امر به معروف و نهی از منکر کنند. چرا این واجب امر به معروف، امر به کارهاي خوب در جامعه ي اسلامی هنوز اقامه نشده است؟ نگویید به من چه ؛ او هم نمیتواند بگوید به تو چه ؛ اگر هم گفت ، شما اعتنا نکنید. بعضی خیال میکنند تا منکري دیده شد،  باید با مشت به سراغش بروند! نه ، ما سلاحی داریم که از مشت کارگرتر است. آن چیست ؟ سلاح زبان . زبان از مشت خیلی کارگرتر و نافذتر و مؤثرتر است ؛ مشت کاري نمیکند.

با زبان خوش، نه با ایجاد نفرت

خودتان رامجهزکنید ، مسلح به سلاح معرفت واستدلال کنید ، بعد به این کانونهاي فرهنگی -هنري  برویدوپذیراي جوانها باشید.با روي خوش هم پذیرا باشید ؛ باسماحت ، بامدارا . فرمود « وَ سُنَّۀٌ مِنْ  نَبِیِّهِ » ، که ظاهراًعبارت است از« مُدَارَاةُ النَّاس »؛ مداراکنید. ممکن است ظاهرزنندهاي داشته باشد ؛ داشته باشد. بعضی ازهمین هایی که دراستقبال امروزبودند ، خانمهایی بودندکه درعرف معمولی به آنها میگویند « خانم بدحجاب » اشک هم ازچشمش دارد میریزد. حالاچه کارکنیم ؟ردش کنید ؟ مصلحت است ؟ حق  است ؟ نه ، دل ، متعلق به این جبهه است ؛ جان ، دلباخته ي به این اهداف و آرمانها ست. او یک نقصی دارد. مگرمن نقص ندارم ؟ نقص اوظاهراست ، نقصهاي این حقیرباطن است ؛ نمیبینند. « گفتا شیخ اهرآنچه گویی هستم / آیاتوچنان که مینمایی هستی ؟ » . ماهم یک نقص داریم ، اوهم یک نقص دارد . بااین نگاه وبااین روحیه برخوردکنید. البته انسان نهی ازمنکرهم میکند ؛ نهی ازمنکربازبان خوش ، نه با ایجاد نفرت.

با رفق و مدارا

در خصوص امر به معروف و نهی از منکر حدیثی دیدم که از جمله چیزهایی که براي آمربه معروف و ناهی از منکر ذکر میکند، « رَفِیقٌ فِیمَا یَأْمُرُ وَ رَفِیقٌ فِیمَا یَنْهَی » بود.  آن جایی که جاي رفق است که غالب جاها هم از این قبیل است انسان باید با « رفق » عمل کند؛  براي اینکه بتواند با محبّت آن حقایق را در دلها و در ذهنها جا بدهد و جایگزین کند. تبلیغ براي این است؛ براي زنده کردن احکام الهی و اسلامی است.

امر و نهی صادقانه

وقتیکه شما براي کمک به نظام اسلامی مردم را به نیکی امر میکنید مثلًا احسان به فقرا، صدقه، رازداري، محبّت، همکاري، کارهاي نیک، تواضع، حلم، صبر و میگویید این کارها را بکن؛ هنگامی که دل شما نسبت به این معروف، بستگی و شیفتگی داشته باشد، این امر شما، امر صادقانه است. وقتی کسی را از منکرات نهی میکنید مثلًا ظلم کردن، تعرض کردن، تجاوز به دیگران، اموال عمومی را حیف و میل کردن، دست درازي به نوامیس مردم، غیبت کردن، دروغ گفتن، نمّامی کردن، توطئه کردن، علیه نظام اسلامی کار کردن، با دشمن اسلام همکاري کردن و میگویید این کارها را نکن؛ وقتیکه در دل شما نسبت به این کارها بغض وجود داشته باشد، این نهی، یک نهی صادقانه است و خود  شما هم طبق همین امر و نهیتان عمل میکنید. اگر خداي نکرده دل با زبان همراه نباشد،  آنگاه انسان مشمول این جمله میشود که« لَعَنَ اللَّهُ الآْمِرِینَ بِالْمَعْرُوفِ التَّارِکِینَ لَه » کسی  که مردم را به نیکی امر میکند، اما خود او به آن عمل نمیکند؛ مردم را از بدي نهی  میکند، اما خود او همان بدي را مرتکب میشود؛ چنین شخصی مشمول لعنت خدا میشود و سرنوشت بسیار خطرناکی خواهد داشت.