نقش همسران در تحکیم خانواده از منظر آموزه های دینی و روان شناختی

زن و شوهر نقش بنیانی و اصلی در پویایی و بالندگی خانواده دارند. این دو که بر مبنای عشق و محبت و گرایش درونی، کانون زندگی مشترک را بنا نهاده اند، در صدد هستند تا برای یک دیگر همسری شایسته و برای فرزندان، والدینی متعهّد، دلسوز، مسئول و فداکار باشند. این زوج جوان در نقش باغبانی دل سوز و کاردان باید تمام تلاش خود را علاوه بر انجام وظایف همسری، صرف پرورش، تربیت و رشد ثمره های این گلستان یعنی فرزندان کنند. اگر این کانون نوبنیاد و گلستان تازه تأسیس شده، با تدبیر، دانایی و هوشمندی راهبری شود، در نتیجه کانونی باصفا و متعادل شکل خواهد گرفت و ثمره ی آن، فرزندانی باطراوت، بانشاط، خلّاق و آراسته به صفات و ارزش های انسانی و اسلامی خواهد بود. به دلیل تأثیرگذاری عمیق همسران در بالندگی خانواده، همسران وظیفه دارند در قدم نخست برای یکدیگر همسری واقعی و آراسته به فضایل و صفات دینی، اخلاقی و انسانی باشند.

اگر همسران در تعاملات شان و در همسرداری موفق باشند، به طور حتم در پرورش فرزندان نیز موفق خواهند بود. وقتی زن و شوهر به وظایف خود التزام عملی داشته باشند و هر کدام در نقشی که اقتضای طبیعی شان می باشد و خداوند آن را تعیین فرموده قرار گیرد، پایه گذار خانواده ای مستحکم، بانشاط و هنجار خواهند بود.

پدر و مادری که التزام جدّی به مسائل حلال و حرام دارند و هرگز حاضر نیستند لقمه ای حرام در سفره شان قرار دهند، این التزام و دقّت نه تنها از طریق الگودهی و یادگیری مشاهده ای به فرزندان منتقل می شود، بلکه لقمه ی حلال، در روح و روان فرزندان اثر می گذارد.

بر اساس آموزه های دینی اگر والدین صالح و آراسته به صفات اخلاقی و ارزشی باشند، این ویژگی ها به فرزندان نیز منتقل می شود. رسول گرامی اسلام حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم به ابوذر فرمود: وقتی انسان صالح و درستکار شد، خداوند به سبب صالح بودن او، فرزندان و فرزندزادگان را نیز به صلاح خواهد آورد. این روایت علاوه بر بیان این مطلب که صالح بودن و مؤمن بودن والدین، در فرزندان تأثیر دارد و این تأثیر به دلیل عنایات الهی است، این نکته را نیز می رساند که فرزندان از طریق یادگیری مشاهده ای و الگوگیری از رفتار بزرگترها، آراسته به صفات صالح می شوند. آلبرت بندورا که یکی از نظریه پردازان روان شناسی یادگیری است می گوید: خیلی از یادگیری های انسان از طریق مشاهده ی رفتار دیگران است و الگوها تأثیر زیادی در انتقال ارزش ها و هنجارها دارند.

ماهنامه شمیم یاس/ شماره73