چون مسجد مقدس جمكران از ويژگي زيارت حضرت بقية الله الأعظم ـ ارواحنا فداه ـ هم برخوردار است سزاوار است زائرين محترم، آداب زيارت را مراعات كنند كه به چند نكته از آنان اشاره مي‌شود:
1. زائر از بهترين و پاكيزه‌ترين لباس‌ها استفاده نمايند.
2. زبانش به ذكر تكبير و تحميد و تسبيح و تهليل و صلوات مشغول باشد.
3. هنگام داخل شدن در حرم و زيارتگاه‌ها سعي نمايد در تحصيل رقّت قلب و خضوع و شكستگي و تصوّر جلالت قدر و معرفت به اين كه امام ـ عجل الله تعالي فرجه الشريف ـ ما را مي‌بيند و كلام ما را مي‌شنود و سلام ما را جواب مي‌دهد.
شايسته است در موقع اذن طلبيدن تدبّر در محبّت و لطفي كه امام ـ عجل الله تعالي فرجه الشريف ـ به شيعيان زائر خود دارند، كنند.
و همچنين تأمّل كند در خرابي‌هاي حال خود و عمل خويش كه چه خلاف‌هايي مرتكب شده و عهد و پيمان و دستورات نوراني آن بزرگوار را ناديده گرفته است و به ياد اذيّت‌هايي كه به ايشان و خاصّان و دوستان ايشان انجام داده است.
به راستي كه اگر كسي تأمّل كند، قدم‌ها از رفتن باز مي‌ايستد و قلب‌ها هراسان و چشم‌ها گريان مي‌شود و اين تمام آداب است.
4. داخل شدن به حرم ائمه‌ي اطهار ـ عليهم السّلام ـ و مساجد بر انسان جنب و زن در ايام عادت حرام است و همچنين در وارد شدن به اين مكان‌هاي مقدس مستحب است انسان با وضو باشد.
5. بايد دعا و زيارتي كه از طرف اهل‌بيت ـ عليهم السّلام ـ به ما رسيده، خوانده شود و از زيارتي كه بعضي بي‌خبران عوام آنها را با بعضي از زيارات مأثوره و معتبره مخلوط كرده‌اند و نادانان را به آن مشغول كرده‌اند دوري كند.
شيخ كليني روايت كرده از عبدالرحيم قصير كه گفت:
بر امام صادق ـ عليه السّلام ـ وارد شدم و گفتم:
فدايت شوم از پيش خود دعايي اختراع كردم!

آن حضرت فرمودند:

واگذار مرا از اختراع خود، هرگاه تو را حاجتي روي دهد پناه ببر به حضرت رسول ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ و دو ركعت نماز كن و هديه كن آن را به سوي آن حضرت.
6. همه‌ي اعمال اعمّ از زيارت و نماز و دعا، چه در اين مكان مقدس و چه در زيارت‌هاي ديگر ائمه‌ي اطهار ـ عليهم السّلام ـ را مي‌توان به نيابت از حضرت مهدي ـ عجل الله تعالي فرجه الشريف ـ انجام داد.
7. كلام لغو و بيهوده در موقع انجام اعمال عبادي در اين مكان مقدس (مسجد جمكران) مذموم است و مانع رزق و باعث قساوت قلب مي‌شود.
8. زائران عزيز نبايد وسيله‌ي مزاحمت ديگر زوّار را فراهم آورند و همچنين خدّام با زائران با كمال ادب برخورد نمايند تا زائران در كمال آزادي و اطمينان قلب كه لازمه‌ي هر عمل عبادي است از آن مكان شريف توشه گيرند.
زناني كه با لباس‌هاي مستهجن و آرايش كرده و با وقاحت و گفتارهاي بلند به نحوي كه مانع استفاده‌هاي معنوي زوّار و باعث حواس پرتي عبادت كنندگان و گريه كنندگان مي‌شود از هر گروهي كه هستند سدّ سبيل الله مي‌شوند و راه خدا را مي‌بندند كه اين گونه زيارت از عبادت نيست.
حضرت امير المؤمنين ـ عليه السّلام ـ طيّ فرمايشي گهربار خطاب به اهل عراق مي‌فرمايند:
خدا لعنت كند كسي را كه غيرت ندارد.[3]
چگونگي نوشتن عريضه براي امام عصر ـ عجل الله تعالي فرجه الشريف ـ
از جمله كرامت‌هاي آشكار امام زمان ـ عجل الله تعالي فرجه الشريف ـ ،‌حاصل شدن مقاصد و حوائج با فرستادن عريضه‌ي استغاثه به حضرتش مي‌باشد. اين امر با ديدگان مشاهده گرديده و با وجدان تجربه شده است و چگونگي آن به اين صورت است كه متن زير را همراه با حاجت خود مي‌نويسيد؟

 بسم الله الرحمن الرحيم، كَتَبْتُ يا مَولايَ صَلَواتُ اللهِ عَلَيْكَ مُسْتَغيثاً، وَ شَكَوْتُ ما نَزَلَ بي مُسْتَجيراً بِاللهِ عَزَّ وَ جَلَّ، ثُمَّ بِكَ مِنْ اَمْرٍ قَدْ دَهَمَني، وَ أَشْغَلَ قَلْبي، وُ أَطالَ فِكْري، وَ سَلَبَني بَعْضَ لُبّي، وَ غَيَّرَ خَطيرَ نِعْمَةِ الهِ عِنْدي، أَسْلَمَني عِنْدَ تَخَيُّلِ وُرُدِهِ الْخَليلُ، وَ تَبِرَّأَ مِنّي عِنْدَ تَرائي إقبالِهِ إِلَيَّ الْحَميمُ، وَ عَجَزَتْ عَنْ دِفاعِهِ حيلَتي، وَ خانَني في تَحَمُّلِهِ صَبْري وَ قُوَّتي.
فَلَجَأْتُ فيهِ إِلَيْكَ، وَ تَوَكَّلْتُ فِي المَسْألَةِ لِلّهِ جَلَّ ثَناؤُهُ عَلَيْهِ وَ عَلَيْكَ في دِفاعِهِ عَنّي، عِلْماً بِمَكانِكَ مِنَ اللهِ رَبِّ العالَمينَ، وَلِيِّ التَّدْبيرِ وَ مالِكِ الاُمَورِ، وَاثِقاً بِكَ فِي المُسارَعَةِ فِي الشَّفاعَةِ إِلَيْهِ جَلَّ ثَناؤُهُ في أَمْري، مُتَيَقِّناً لِإجابَتِهِ تَبارَكَ وَ ‌تعالي إِيَّاكَ بِإِعطائي سُؤْ لي.
وَ أَنْتَ يا مَولايَ جَديرٌ بِتَحْقيقِ ظَنّي، وَ تَصْديقِ أَمَلي فيكَ، في أَمْرٍ كَذا و كَذا به جاي اين كذا و كذا حاجت خود را بنويس، فيما لا طاقَةَ لي بَحَمْلِهِ، ولا صَبْرَ لي عَلَيْهِ وَ إِنْ كُنْتُ مُسْتَحِقّاً لَهُ وَلِأَضْعافِهِ بِقَبيحِ أَفعالي، وَ تفْريطي فِي الواجِباتِ الَّتي لِلّهِ عَزَّ وَ جَلَّ، فَأَغِثْني يا مَولايَ صَلَواتُ اللهِ عَلَيْكَ عِنْدَ الكهْفِ، وَ قَدِّمِ المَسْأَلَةَ لِلّهِ عَزَّ وَ جَلَّ في أَمْري، ‌قَبْلَ حُلُولِ التَّلَفِ، وَ شَماتَةِ الْأَعداءِ، فَبِكَ بُسِطَتِ النِّعْمَةُ عَلَيَّ.

وَ اسأَلِ اللهَ جَلَّ جَلالُهُ لي نَصْراً عَزيزاً، وَ فَتْحَاً قَريباً، فيهِ بُلُوغُ الْآمالِ، وَ خَيْرُ الْمَبادي، وَ خواتيمُ الأَعْمالِ، وَ الْأَمْنُ مِنَ المَخاوِفِ كُلِّها في كُلِّ حالٍ، إِنَّهُ جَلَّ ثَناؤُهُ لِما يَشاءُ فَعّالٌ، وَ هُوَ حَسْبي وَ نِعْمَ الوَكيلُ فِي المَبْدَءِ وَ الْمَآلِ.

عريضه را مي‌توان در ضريح يكي از ائمه‌ي معصومين ـ عليهم السّلام ـ انداخت كه به محضر امام عصر ـ عجل الله تعالي فرجه الشريف ـ برسد و ايشان حاجت را برآورده كند.

يا از خاك مطهري، گل خالص تهيه كرده و عريضه را در ميان آن قرار داده و در نهر يا چشمه‌ي آب يا چاه عميقي بيندازيد و قبل از انداختن بر بالاي نهر يا چشمه رفته و يكي از نائبان حضرت بقية الله ـ عجل الله تعالي فرجه الشريف ـ عثمان بن سَعد عَمْري، محمد بن عثمان، حسين بن روح، علي بن محمد سمري ـ قدس سره الشريف ـ را مورد خطاب قرار داده و بگوييد:
يا فُلانَ بْنَ فُلانٍ سَلامٌ عَلَيْكَ، أَشْهَدُ أَنَّ وَفاتَكَ في سَبيلِ اللهِ، وَ أَنّكَ حَيٌّ عِنْدَ الهِ مَرزُقٌ، وَ قَدْ خاطَبْتُكَ في حَياتِكَ الَّتي لَكَ عِنْدَ اللهِ جَلَّ وَ عَزَّ، وَ هذِهِ رُقْعَتي وَ حاجَتي إلي مَولانا صَلَّي الله عَلَيهِ وَ آلِهِ، فَسَلِّمها إِلَيْهِ، فَأَنْتَ الثِّقَةُش الْأَمينُ.
سپس عريضه را در نهر يا چاه يا چشمه بياندازيد، كه انشاء الله تعالي حاجت او برآورده شود.[4]
مرحوم علامه مجلسي فرموده است: هنگام انداختن عريضه چنين خيال نماييد كه نامه را به نايب خاص تسليم مي‌كنيد.[5]

 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
[1] . گفتني است كه نماز تحيت مسجد فقط در مكان مسجد و در مقام امام زمان ـ عجل الله تعالي فرجه الشريف ـ وارد شده و خواندن آن در غير آن مكان مانند حياط مسجد وارد نشده است.
[2] . به خانه‌ي خدا وسط مسجد الحرام «بيت العتيق» مي‌گويند.
[3] . اعمال مسجد مقدس جمكران، ص29.
[4] . منهاج العارفين، ص448 ـ المصباح، ص531.
[5] . بحارالانوار، ج94، ص30.

محمد جواد بستاني راد ـ مسجد جمكران ميعادگاه ديدار، ص37

 اندیشه قم

صفحات: 1· 2