فلسفه شب قدر و سابقه آن در ادیان دیگر

خداوند متعال علاوه بر سوره‌ قدر كه فضيلت شب قدر و نزول ملائكه و … را مي‎رساند، در سوره دخان اين شب را که شب نزول قرآن كريم نيز هست چنين وصف مي‎كند:

ما قرآن را در شبي مبارك فرستاديم در شبي كه مقدرات الهي از سوي خداي حكيم در هر امر و حادثه‎اي مشخص مي‎گردد و اين امري از سوي ما و رحمتي است كه ما بر بندگان خويش مي‎فرستيم.[1]

و با نگاهي به روايات اسلامي به خوبي روشن مي‎شود كه شب قدر در امت‎هاي پيشين نيز بوده است و البته بايد گفت به خاطر فضيلت پيامبر اسلام بر همه انبياء و نيز نزول قرآن كريم در اين شب، فضيلت و اهميت شب قدر در اسلام نمود بيشتري پيدا كرده است. در روايتي از امام عليه السلام مي‎خوانيم:

ادامه »

روز نوزدهم ماه مبارک رمضان

………………………………………….. ………………..

آیت‌الله مجتهدی تهرانی در شرح فراز «اللّهمّ وفّرْ فیهِ حَظّی من بَرَکاتِهِ» می‌گوید: ‌خدایا کاری کن که از برکات ماه رمضان بهره‌ بسیار ببرم. حال برکات ماه رمضان چیست؟ خواندن دعا، عبادت کردن، تلاوت قرآن و قرائت دعاهایی مانند ابوحمزه از برکات رمضان است.

وی می‌افزاید: آنها که زبان عربی بلد نیستند، قرآن و مفاتیح ترجمه شده تهیه کنند و ترجمه آنچه را می‌خوانند، بدانند.

وی ادامه می‌دهد: ما در مفاتیح در دعایی می‌خوانیم که خدایا برای تاریکی قبرم گریه می‌کنم. خدایا برای تنگی لحدم گریه می‌کنم. آخر زندگی انسان قرار گرفتن در قبور است و حدیث داریم که شبانه‌روز، قبر ما ۵ کلمه را صدا می‌کند. قبر صبح به صبح می‌گوید: من خانه تنهایی تو هستم، برای خودت انیسی پیدا کن با انجام کار خیر!

وی ادامه می‌دهد: قبر همچنین به ما می‌گوید که منم خانه تاریکی تو، یک چراغی برای خودت بفرست! می‌گوید: من خانه پر از کرم و عقرب توام، زهری بفرست تا کرم‌ها را بکشد!

ادامه »

روز نوزدهم :

اللَّهُمَّ وَفِّرْ فِيهِ حَظِّي مِنْ بَرَكَاتِهِ وَ

سَهِّلْ سَبِيلِي إِلَى خَيْرَاتِهِ وَ

لا تَحْرِمْنِي قَبُولَ حَسَنَاتِهِ

يَا هَادِيا إِلَى الْحَقِّ الْمُبِينِ

خدايا در اين ماه بهره‏ام را از بركتهايش كامل گردان،و

راهم را به سوى نيكيهايش هموار نما،و

از پذيرفته‏ خوبيهايش محرومم مساز،اى

هدايت‏ كننده به سوى حق آشكار

وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ:  لاتَجْعَلُوا عِلْمَكُمْ جَهْلاً، وَ يَقينَكُمْ شَكّاً.

و آن حضرت فرمود: دانش خود را جهل، و يقينتان را ترديد قرار ندهيد.

اِذا عَلِمْتُمْ فَاعْمَلُوا، وَ اِذا تَيَقَّنْتُمْ فَاَقْدِمُوا.

زمانى كه دانستيد عمـل كنيد، و هرگاه يقين كرديد اقـدام نماييد.

 وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ:  اِعْلَمُوا عِلْماً يَقيناً اَنَّ اللّهَ لَمْ يَجْعَلْ لِلْعَبْدِ

و آن حضرت فرمود: به علم يقينى بدانيد كه خداوند براى بنده اش

ـ وَ اِنْ عَظُمَتْ حيلَتُهُ، وَ اشْتَدَّتْ طِلْبَتُهُ، وَ قَوِيَتْ مَكيدَتُهُ ـ

هر چند چاره جويى اش عظيم و جستجوگريش سخت، و نقشه اش نيرومند باشد

اَكْثَرَ مِمّا سُمِّىَ لَهُ فِى الذِّكْرِ الْحَكيمِ، وَ لَمْ يَحُلْ بَيْنَ الْعَبْدِ

بيش از آنچه در كتاب حكيمش براى او مقرّر شده به او نرساند، و بنده ناتوان و كم تدبير

فى ضَعْفِهِ وَ قِلَّةِ حيلَتِهِ وَ بَيْنَ اَنْ يَبْلُغَ ما سُمِّىَ لَهُ فِى الذِّكْرِ

را نيز از رسيدن به آنچه كه در كتاب حكيمش براى او مقرر شده

الْحَكيمِ. وَ الْعارِفُ لِهذا الْعامِلُ بِهِ اَعْظَمُ النّاسِ راحَةً

مانع نگردد. كسى كه به اين واقعيت آشناست و بر اساس آن حركت مى كند

آسايش و سودش از

فى مَنْفَعَة. وَ التّارِكُ لَهُ الشّاكُّ فيهِ اَعْظَمُ

همه مردم برتر است. و آن كه اين حقيقت را از نظر دور داشته و در آن دچار

ترديد است

النّاسِ شُغُلاً فى مَضَرَّة.

گرفتارى و زيانش از همه مردم بيشتر است.

وَ رُبَّ مُنْعَم عَلَيْهِ مُسْتَدْرَجٌ بِالنُّعْمى، وَ رُبَّ مُبْتَلًى

بسا كسى كه مشمول نعمت حق است ولى به سبب آن به كيفر حق نزديك مى گردد،

و بسا مبتلايى

مَصْنُوعٌ لَهُ بِالْبَلْوى. فَزِدْ اَيُّهَا الْمُسْتَمِعُ فى شُكْرِكَ، وَ قَصِّرْ

كه ابتلايش موجب احسان به اوست. اى شنونده به شكرگزاريت بيفزا، و شتابت

مِنْ عَجَلَتِكَ، وَ قِفْ عِنْدَ مُنْتَهى رِزْقِكَ.

را كـم كـن، و نـزد منتهـاى روزيـت توقّـف كـن.

بِسمِ الله

سُبحانَکَ یا لا إلهَ إلّا أنتَ

ألغَوثَ ألغَوثَ

صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ

خَلِّصنا مِنَ النّارِ یا رَبِّ

یا ذَالجَلالِ وَ الإکرامِ

یا أرحَمَ الرّاحِمینَ .

 
شب قدر در نگاه علامه طباطبایى

آنچه در پیش رو دارید بحثى پیرامون شب قدر بر اساس نظرات مرحوم علامه طباطبایى در تفسیر شریف المیزان است که در دو سوره « قدر» و «دخان‏» مطرح گردیده است.

شب قدر یعنى چه؟
مراد از قدر، تقدیر و اندازه ‏گیرى است و شب قدر شب اندازه ‏گیرى است و خداوند متعال در شب قدر حوادث یک سال را تقدیر می ‏کند و زندگى، مرگ، رزق، سعادت و شقاوت انسانها و امورى ازاین قبیل را دراین شب مقدر می ‏گرداند.

شب قدر کدام شب است؟
در قرآن کریم آیه‏ اى که به صراحت ‏بیان کند شب قدر چه شبى است دیده نمی ‏شود. ولى از جمع‏ بندى چند آیه از قرآن کریم می ‏توان فهمید که شب قدر یکى از شب‏هاى ماه مبارک رمضان است. قرآن کریم از یک سو می ‏فرماید: « انا انزلناه فى لیله مبارکه‏.»( دخان / 3 ) این آیه گویاى این مطلب است که قرآن یکپارچه در یک شب مبارک نازل شده است و از سوى دیگر می ‏فرماید: « شهررمضان الذى انزل فیه القرآن‏.»( بقره / 185) و گویاى این است که تمام قرآن در ماه رمضان نازل شده است.

ادامه »

   وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ:  لَوْ قَدِ اسْتَوَتْ قَدَماىَ مِنْ هذِهِ

و آن حضرت فرمود: اگر قدمهايم در اين لغزشگاهها استوار بماند

الْمَداحِضِ لَغَيَّرْتُ اَشْياءَ.

چيزهـايى را تغيير خواهـم داد.
      

وَ رَوِىَ اَنَّهُ عَلَيْهِ السَّلامُ رُفِعَ اِلَيْهِ رَجُلانِ سَرَقا مِنْ مالِ اللّهِ:

روايت شده: دو مرد را به حضورش آوردند كه از بيت المال دزدى كرده بودند:

اَحَدُهُما عَبْدٌ مِنْ مالِ اللّهِ، وَ الاْخَرُ مِنْ عُرُوضِ النّاسِ. فَقالَ:

يكى از آن دو نفر بنده اى بود از بيت المال، و آن ديگرى غلام مردم. فرمود:

اَمّا هذا فَهُوَ مِنْ مالِ اللّهِ وَلا حَدَّ عَلَيْهِ، مالُ اللّهِ اَكَلَ بَعْضُهُ

اين عبد از بيت المال است و او را حدّى نيست، مال خداوند برخى از آن برخى ديگر را

بَعْضاً. وَ اَمَّا الاْخَرُ فَعَليْهِ الْحَدُّ. فَقَطَعَ يَدَهُ.

خـورده. و امّا غلام را حدّ الهى مقرر است. پس دست او را بريـد.